اولین واکنش به آمادگی فرح برای بازگشت به ایران

جام جم ارگان مکتوب صداو سیما نوشت هفته گذشته همسر شاه معدوم در گفت‌وگو با روزنامه ایتالیایی لیبرو گفته آماده بازگشت به ایران است! این تصور برای جامعه ایرانی چندان تازگی نداشت. توالی این توهمات فقط ما را به یاد متوهمین دیگری انداخت که تاریخ و روز و ساعت هم برای بازگشت به ایران تعیین می‌کردند. حتما یادتان هست چند سال پیش فردی دیوانه‌مسلک که خود را «هخا» می‌خواند قصد داشت تا بعدازظهر یک روز جمعه با چندین هواپیمای مسافربری که به گفته خود اجاره کرده‌بود به ایران بیاید اما خوب ظاهرا مسافری برای آمدن پیدا نکرد!

 مضحکه او تا مدت‌ها نقل محافل بود، این‌که بسیاری حتی آن زمان سفارش می‌کردند حالا که به ایران می‌رود داروهای مادرش را هم به او بسپرد. حالا پس از یک دهه، گفته‌های فرح پهلوی یادآور سیرک هخا بود اما ویدئوی گفت‌وگوی او نکات جالب‌توجه دیگری هم داشت که کمتر مورد توجه قرار گرفت. هرچند رسانه‌های معاند توهم بازگشت او به ایران را بزرگنمایی کردند اما در جایی از این ویدئو مصاحبه‌کننده ویدئویی را به او نشان می‌دهد و به او می‌گوید این ویدئو میلیون‌ها بار در فضای مجازی بازنشر شده و اینجا واکنش فرح پهلوی بسیار جالب است.

 او می‌پرسد «خیلیه؟!» بگذریم از این‌که او حتی تصوری از مقدار ویدئوی بازنشرشده ندارد اما وقتی با ادعای مصاحبه‌کننده در بالابودن این تعداد مواجه می‌شود، سندرم توهم اکثریت در او پدیدار می‌شود؛ توهمی که بسیاری معتقدند یکی از پیامدهای حضور در شبکه‌های مجازی است و رفتار فرح پهلوی نشان می‌دهد باید بیرون از این فضا هم این توهم خطرناک را جست‌وجو کرد چراکه آنچه به آشکارا می‌توان متوجه شد این است که او هیچ تصوری از شبکه‌های مجازی ندارد اما به شکل عجیبی دچار توهمات ناشی از این شبکه‌ها شده‌ است.

 معروف‌ترین پژوهش‌ها در رابطه با توهم اکثریت در دانشگاهی در کالیفرنیای جنوبی صورت گرفته‌است. کریستینا لرمن و تیمش طی تحقیقاتی به این پی می‌برند که خیلی از کاربرهای شبکه‌های اجتماعی به‌جای توجه به جامعه پیرامونی‌شان به چیزی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینند استناد می‌کنند و حقایق موجود در فضای مجازی را ارجح می‌دانند و البته همین موضوع باعث فراگیرشدن یک رفتار می‌شود. آنها اسم این پدیده را «توهم اکثریت» گذاشته‌اند چراکه فرد، نسبت به قصد و نیت بازدید‌کنندگان آگاهی ندارد و صرفا تعداد بالای احتمالی لایک و بازدید‌ها را به معنای محبوبیت می‌گیرد! و البته جالب این‌که اثر این پدیده در میان سیاسیون و صفحه‌های سیاسی آشکارتر است. حالا تازه‌ترین نشانه در رابطه با نتیجه این تحقیقات را می‌توان در نوع رفتار و گفته‌های همسر شاه معدوم در گفت‌وگویش با روزنامه ایتالیایی به چشم دید