بحران«خاک شور» چیست؟

طبق اعلام برخی دانشمندان، بحران خاک شور، بحرانی اقلیمی بوده و روش‌های ضعیف کشاورزی عامل این مشکل بزرگ هستند که پیامد‌های جدی برای بازدهی محصولات را به همراه دارند.

به گزارش عرشه آنلاین؛ طبق این گزارش، تحقیقات نشان داده است که میزان زمین‌های جهان که تحت تأثیر نمک اضافی قرار گرفته‌اند، به سرعت در حال افزایش است و می‌تواند تأثیرات مخربی بر تولید غذا داشته باشد.

همچنین گزارش سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل (FAO) نشان داده است که حدود ۱.۴ میلیارد هکتار (۳.۴ میلیارد جریب) از زمین‌های جهان، معادل ۱۰ درصد از کل زمین‌های کره زمین، تحت تأثیر شوری قرار گرفته‌اند و ۱ میلیارد هکتار دیگر نیز در دسته «در معرض خطر» طبقه‌بندی شده‌اند.

این مسئله همین حالا تأثیرات جدی بر کشاورزی داشته است، زیرا به طور جهانی حدود یک دهم زمین‌های زراعی آبیاری‌شده و درصد مشابهی از زمین‌های زراعی دیم تحت تأثیر نمک اضافی قرار گرفته‌اند. نکته قابل توجه این است که زیان‌های بالقوه در بازدهی محصولات در برخی موارد تا ۷۰ درصد نیز می‌رسد.

براساس گزارش فیونا هروی، برخی از بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین کشور‌های جهان از جمله چین، ایالات متحده، روسیه، استرالیا و آرژانتین به طور خاص تحت تأثیر شدید این موضوع قرار گرفته‌اند.

منطقه آسیای مرکزی نیز یک نقطه بحرانی است و افغانستان، قزاقستان و ازبکستان به شدت تحت تأثیر قرار دارند، در حالی که ایران و سودان نیز در میان کشور‌هایی هستند که بدترین تأثیرات را تجربه می‌کنند. این ۱۰ کشور ۷۰ درصد از خاک‌های شور (خاک‌هایی که تحت تاثر نمک قرارگرفته‌اند) در سطح جهان را شامل می‌شوند.

دانشمندان سازمان غذا و کشاورزی (FAO) در نخستین ارزیابی بزرگ از این موضوع طی ۵۰ سال گذشته دریافتند که بحران اقلیمی و روش‌های ضعیف کشاورزی عامل این مشکل هستند. 

این گزارش هشدار می‌دهد که اگر این روند متوقف نشود، با افزایش دما، وسعت خاک‌های تحت تأثیر شوری احتمالاً تا پایان این قرن به یک‌چهارم تا یک‌سوم از کل زمین‌ها خواهد رسید.

باید توجه داشت در حالی که مقداری نمک برای رشد محصولات ضروری است، شوری بیش از حد حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد. نمک زیاد آب را جذب کرده و مقدار کمتری را برای جذب گیاهان باقی می‌گذارد. علاوه بر این، نمک ساختار فیزیکی خاک را تغییر داده و باعث توده شدن آن می‌شود، که آن را بیشتر در معرض فرسایش قرار می‌دهد.

کمبود آب، زهکشی ضعیف و بهره‌برداری بیش از حد از خاک از عوامل کلیدی افزایش شوری هستند. همچنین این نکته نیز حائز اهمیت می‌باشد که افزایش سطح دریا این مشکل را تشدید خواهد کرد، زیرا آب شور به مناطق ساحلی نفوذ می‌کند. کشاورزان اغلب برای افزایش بازده کوتاه‌مدت به روش‌های ضعیف روی می‌آورند، که این امر مشکلات بلندمدتی را ایجاد کرده است. 

براساس این گزارش، مصرف جهانی آب در قرن گذشته شش برابر شده است و این بهره‌برداری بیش از حد  برای آبیاری باعث شوری آب‌های زیرزمینی می‌شود. کشاورزان همچنین محصولات را با آب با کیفیت پایین یا آب شور آبیاری می‌کنند، آب را به طور بیش از حد پمپاژ می‌کنند تا محصولات خود را تغذیه کنند، و از کود‌های شیمیایی بیش از حد استفاده می‌کنند. حذف پوشش گیاهی، از جمله درختان، نیز می‌تواند باعث افزایش شوری خاک شود.

مشارکت بحران‌ها علیه انسان‌ها

کارشناسان همچنین هشدار می‌دهند که افزایش دما‌های جهانی و فشار روزافزون بر کشاورزی باعث خشک شدن زمین در سرتاسر جهان می‌شود. این عوامل همراه با افزایش شوری و کاهش حاصلخیزی خاک، تهدیدات بی‌سابقه‌ای برای تولید غذا ایجاد می‌کنند. 

پراوهنا اسریدار، مدیر فنی ارشد جنبش Save Soil، گفت: «قحطی جهانی دیگر تهدید دوردستی نیست. بحران خاک برای بسیاری نامرئی است، اما تأثیر آن در هر گوشه‌ای از جهان احساس خواهد شد، اگر سیاست‌گذاران اقدام نکنند.»