اطلاعیه مهم سازمان ملل درباره سوراخ لایه اوزون

سازمان ملل متحد در اطلاعیه‌ جدیدی، از ترمیم شدن و بهبود یافتن لایه اوزون خبر داده است.

سازمان ملل متحد اعلام کرده که نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد، لایه اوزون زمین با سرعتی در حال بهبود است که لایه بین مناطق قطبی تا سال ۲۰۴۰ به سطح خود پیش از سال ۱۹۸۰ خواهد رسید.

دانشمندان گفتند، انتشار جهانی «کلروفلوئوروکربن-۱۱»(CFC-۱۱) که یک ماده شیمیایی مورد استفاده به عنوان مبرد و فوم‌های عایق است، پس از چندین سال افزایش یافتن، از سال ۲۰۱۸ کاهش یافته است.

این ارزیابی نشان داد که حفره ۸.۹۱ میلیون مایل مربعی که بر فراز قطب جنوب شکل گرفته است، تا سال ۲۰۶۶ بسته خواهد شد و لایه اتمسفر بالای قطب شمال نیز تا سال ۲۰۴۵ به حالت عادی باز خواهد گشت.

این اطلاعیه بیش از ۳۵ سال پس از آن ارائه شده است که همه کشورهای جهان موافقت کردند تا تولید مواد شیمیایی را که به لایه اوزون در جو زمین آسیب می‌رسانند، متوقف کنند.

لایه اوزون، یک لایه طبیعی گاز است که در استراتوسفر، دومین لایه در جو زمین قرار دارد. این لایه، از سیاره ما در برابر تشعشعات مضر عامل سرطان پوست، آب مروارید و آسیب‌رسانی به محصولات کشاورزی محافظت می‌کند.

اگرچه شرایط آب و هوایی گرم‌تر از اندازه متوسط در استراتوسفر باعث کاهش تخریب لایه اوزون در دو سال گذشته شده اما حفره اوزون کنونی در مقایسه با دهه ۱۹۸۰، زمانی که تخریب لایه اوزون بالای قطب جنوب برای نخستین بار شناسایی شد، هنوز بزرگ است.

در دهه ۱۹۷۰ مشخص شد که کلروفلوئوروکربن‌ها در حال از بین بردن اوزون در استراتوسفر هستند. موافقت در مورد «پیمان مونترال»(Montreal Protocol) در سال ۱۹۸۷، به حذف تدریجی کلروفلوئوروکربن‌ها و بروز نخستین نشانه‌های بازیابی لایه اوزون قطب جنوب انجامید.

«پتری تالاس»(Petteri Taalas)، دبیر کل «سازمان جهانی هواشناسی»(WMO) گفت: موفقیت ما در حذف تدریجی مواد شیمیایی اوزون‌خوار به ما نشان می‌دهد که برای دور شدن از سوخت‌های فسیلی، کاهش گازهای گلخانه‌ای و محدود کردن افزایش دما، چه کاری را می‌توان و باید فورا انجام داد.

براساس این گزارش، نخستین نشانه‌های بهبودی اوزون چهار سال پیش مشاهده شد. این گزارش نشان می‌دهد که سطح کلر از زمان اوج خود در سال ۱۹۹۳، ۱۱.۵ درصد کاهش یافته و بُرم که در خوردن اوزون کارآمدتر است اما در سطوح پایین‌تری از هوا قرار دارد، از زمان اوج خود در سال ۱۹۹۹، ۱۴.۵ درصد کاهش یافته است.

«پل نیومن»(Paul Newman)، رئیس مشترک ارزیابی علمی گفت: افزایش سطوح بُرم و کلر متوقف شده و در حال کاهش یافتن است. این یک گواهی واقعی مبنی بر اثربخشی پیمان مونترال به شمار می‌رود.

الگوهای طبیعی آب و هوا در قطب جنوب نیز بر سطح سوراخ اوزون تأثیر می‌گذارند که در پاییز به اوج خود می‌رسد. نیومن ادامه داد: به همین دلیل، حفره‌ها در چند سال گذشته کمی بزرگ‌تر شده‌اند اما روند کلی رو به بهبودی است.

«اینگر اندرسن»(Inger Andersen)، مدیر برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در اوایل سال جاری در یک ایمیل به آسوشیتدپرس گفت: این بهبود، سالانه دو میلیون نفر را از سرطان پوست نجات می‌دهد.

اگرچه این اطلاعیه خبر خوبی محسوب می‌شود اما بدون چالش هم نبوده است.

نیومن گفت: استفاده از کلروفلوئوروکربن-۱۱ در چین طی سال ۲۰۱۸ در حال افزایش بود اما انتشار گازهای گلخانه‌ای از آن زمان تا جایی که انتظار می‌رفت، کاهش یافته است.

در همان زمان، صنایع در تلاش بودند تا کلروفلوئوروکربن‌ها را با نسل سوم مواد شیمیایی به نام «هیدروفلوئوروکربن‌ها»(HFCs) جایگزین کنند که به همان اندازه مضر هستند. این جرقه یک توافق بین‌المللی دیگر برای کاهش استفاده شد و گزارش جدید نشان می‌دهد که این ممنوعیت از افزایش دمای ۰.۵ تا ۰.۹ درجه جلوگیری می‌کند.

«دیوید فاهی»(David Fahey)، دانشمند «اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا»(NOAA) که نویسنده اصلی این ارزیابی جدید است، در مصاحبه با گاردین گفت: اگرچه جهان در سال ۱۹۸۷ برای کاهش استفاده از کلروفلوئوروکربن‌ها اقدام کرد اما این مواد شیمیایی هنوز در جو باقی مانده‌اند و حدود یک قرن در آنجا باقی خواهند ماند.

همچنین، این گزارش هشدار می‌دهد که تلاش برای خنک کردن مصنوعی سیاره با قرار دادن ذرات معلق در جو برای منعکس کردن نور خورشید، لایه اوزون را تا ۲۰ درصد در قطب جنوب نازک می‌کند.

خنک کردن مصنوعی سیاره، موضوع جدیدی در جامعه علمی است که به نام «مهندسی زمین خورشیدی» شناخته می‌شود. پژوهش‌های بسیاری، تزریق ذرات معلق در هوا به جو را پیشنهاد می‌کنند و باور دارند که این ذرات می‌توانند یک گزینه مناسب و ایمن برای مبارزه با گرمایش جهانی باشند.

ایده این است که نور خورشید به روشی مسدود شود که اوزون آن را مدیریت می‌کند اما منتقدان معتقدند که این روش بیشتر از این که فایده داشته باشد، ضرر دارد.

کارشناسان در سال ۲۰۱۸ هشدار دادند که این روش، یک راهبرد پرخطر است که می‌تواند الگوهای آب و هوایی ما را ویران کند و باعث خشکسالی شدید یا طوفان‌های ویران‌گر شود.