بغض مردم سیستان و بلوچستان ترکید

بهار و تابستان که شروع می‌شود، داد شمالی‌های استان از گرد و خاک به هوا می‌رود و پاییز و زمستان نوبت جنوبی‌هاست که از بارش‌های سیل‌آسا دست به آسمان بلند کنند. حالا هم که یک هفته‌ است میان باران و سیلاب و گل‌ولای اسیرند، یک جمله توی ذهن همه‌شان جا خوش کرده، «باران بیاید یا نیاید، گرفتاریم!». ۲ هزار روستا گرفتار سیل شده‌اند، اما از میان همه آن‌ها شاید اوضاع ۳۰ روستا در تلاقی ۲ رودخانه بزرگ استان یعنی کاجو و سرباز سخت‌تر باشد؛ روستاهایی در منطقه دلگان‌ها، سیتارها، سندها و کلانی‌ها با جمعیتی حدود ۱۰ هزار نفر.

دشتیاری کجاست؟

منطقه بزرگ دشتیاری با بیش از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت بخش‌هایی از ۳ شهرستان را شامل می‌شود؛ بخش پُلان و پیرسهراب از شهرستان چابهار، تلنگ در شهرستان قصرقند و همچنین کل شهرستان دشتیاری. دشتیاری در پایین‌دست دو سد بزرگ سیستان و بلوچستان یعنی زیردان و پیشین است و علاوه بر آن، تلاقی دو رودخانه بزرگ باهوکلات-سرباز و کاجو به منطقه‌ای از دشتیاری شامل دلگان‌ها، سیتارها، سندها و کلانی‌ها با حدود ۳۰ روستا و ۱۰ هزار نفر جمعیت می‌رسد تا در هر بارندگی و سیل بیشترین خسارت را متحمل ‌شوند. آن‌طور که اهالی می‌گویند حالا هم مانند تجربه سیل سال ۱۳۹۸ مهم‌ترین مشکل مربوط به همین روستاهاست که ششمین روز محاصره در آب را سپری می‌کنند.

یکی از فعالان اجتماعی و رسانه‌ای محلی منطقه دشتیاری را سیل‌خیز توصیف، اما تاکید می‌کند که مردم این منطقه کشاورز هستند و به همین دلیل نمی‌توانند از منطقه مهاجرت کنند. با این حال اما اغلب اهالی منطقه خانه‌هایشان را روی تپه می‌سازند که با هر بار بارندگی، بالا آمدن آب رودخانه و بروز سیلاب خراب نشوند، اما این، کافی نیست و هر بار که باران شدید می‌شود راه‌های روستایی چند روزی مسدود می‌شوند و زمین‌های کشاورزی زیر آب می‌روند.

منصور کریم‌دادی سیل ۱۳۹۸ را یادآوری می‌کند و سیل‌هایی که در همه سال‌های گذشته تکرار شده‌اند و هر بار چند روزی روستاها را در محاصره آب قرار می‌دهد؛ در این شرایط تنها راه چاره امداد هوایی است.

خانه‌هایمان خسارت زیادی ندید

خاطره سیل ۱۳۹۸ بار دیگر در دشتیاری تکرار شده و امروز، ششمین روزی است که اهالی منطقه راهی برای تردد ندارند، هرچند این یادآوری یک خاطره خوب هم دارد و آن بازسازی خانه‌های روستایی است. اهالی می‌گویند خانه‌هایی که بعد از سیل ۱۳۹۸ ساخته یا مقاوم‌سازی شد این بار خسارت زیادی ندیدند و حداقل خیال خیلی از جمعیت از این بابت راحت است.

کریم‌دادی این موضوع را به نقل از اهالی مطرح می‌کند و توضیح می‌دهد که بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کار بازسازی خانه‌های روستایی را بعد از سیل ۱۳۹۸ بر عهده گرفت و انصافا مردم از این ساخت‌و سازها راضی‌اند؛ این خانه‌ها در سیل چند روز گذشته خرابی زیادی نداشتند.

اما با این همه مشکلات مردم در ۲ حوزه دیگر یعنی راه و کشاورزی هنوز پابرجاست. فعال رسانه‌ای و اجتماعی سیستان‌وبلوچستان تاکید می‌کند که ۶ روز محاصره در آب بار دیگر نیاز مردم را به راه‌های روستایی مناسب یادآوری کرد: «حتی وقتی سیل نباشد هم مردم راه روستایی آسفالته ندارند و تنها راه دسترسی‌شان یک جاده مواصلاتی است که با روستاها یک یا دو کیلومتر فاصله دارد و فاصله روستاها تا مرکز شهرستان هم ۳۰ کیلومتر می‌شود.»

همین نداشتن راه روستایی است که به گفته کریم‌دادی موجب شده امدادرسانی به سیل‌زدگان تازه از روز چهارم یعنی شنبه (۱۲ اسفند) شروع شود، زیرا در روزهای اول بالگردی در منطقه نبود و ماشین هم امکان تردد را نداشت؛ هرچند، این منطقه نزدیک دریاست و جوانان محلی با قایق‌های صیادی‌شان به دل آب زده‌اند و روستا به روستا اهالی را به مناطق امن رساندند، اما کمک‌های هوایی و زمینی تازه از شنبه شروع شد. حالا هم آب و غذا تامین شده است و خیران حسابی پای کارند، اما اگر یک بار دیگر سیل بیاید باز هم اوضاع همین است.

زمین‌های کشاورزی زیر آب رفت

نکته دیگری که اهالی مطرح می‌کنند، اوضاع بندهای کشاورزی است؛ سیلاب زمین‌های ذرت، ماش و باغی و صیفی‌های دشتیاری را زیر آب برده و همه بندها هم تخریب شده. این را رئیس شورای روستای «سندمیرثوبان» به همشهری می‌گوید و تاکید می‌کند که ۱۰۰ درصد زمین‌های کشاورزی مردم منطقه از بین رفته است و دیگر زمینی باقی نماند.

«شهبخش بشکار» با اشاره به فروکش کردن سیل توضیح می‌دهد که هنوز راه‌ها بسته است، اما هیچ‌یک از مشکلات مانند از بین رفتن زیرساخت‌های راه و از بین رفتن زمین‌های کشاورزی به مردم آسیب نزده؛ هرچند خسارت‌هایی در حد ۳۰ تا ۴۰ درصد هم به خانه‌ها وارد شده.

او از طرح‌ هادی روستای ۲۲۰۰ نفری «سندمیرثوبان» یاد می‌کند و همچنین زیرسازی راه برای آسفالت که آن هم با سیل این روزها از بین رفته است.

«زاهد جدگان» رئیس شورای روستای «سیتل دلگان» هم موضوع راه‌های روستایی مطرح می‌کند و به همشهری می‌گوید که همه راه‌های مواصلاتی و زیرسازی که چند بار توسط دهیاری ساخته شده بود برای سومین بار تخریب شد.

اما او هم مانند بشکار، مهم‌ترین مساله روستای ۷۰۰ نفره‌شان را از بین رفتن زمین‌های کشاورزی می‌کند در حالی که معیشت بیشتر اهالی کشاورزی و دامداری است.

ماشین‌های سنگین نداریم

علاوه بر مهم‌ترین مشکلاتی که مردم سیل‌زده بر آن تاکید می‌کنند یعنی راه و کشاورزی، نکته دیگری که در سیل اخیر به چشم آمد، کمبود ماشین‌های سنگین است. فرهاد جدگال از روستای «سیتل‌دلگان» این نکته را مطرح می‌کند و به همشهری می‌گوید که این منطقه سیل‌خیز است و در هر سیل مردم باید چند روزی در محاصره بمانند تا آب فروکش کند و کمک‌ها برسد در حالی که اگر ماشین‌های سنگین در منطقه وجود داشته باشد راه‌های روستایی سریع‌تر بازگشایی می‌شد تا حداقل مردم از روز دوم و سوم امکان تردد داشته باشند.

حسن جدگال از روستای «سیتار علی» هم موضوع بندهای کشاورزی را مطرح می‌کند که با کمک اهالی و جهاد کشاورزی بعد از سیل ۱۳۹۸ ترمیم و دوباره در سیل اخیر تخریب شد در حالی که اگر زیرساخت‌های کشاورزی هم مانند خانه‌های روستایی به درستی ترمیم می‌شد شاید این‌ حجم از تخریب اتفاق نمی‌افتاد.

منبع: همشهری