هشدار درباره وضعیت خطرناک پشت بام بازار تهران؛ آیا بازار تهران منتقل می‌شود؟

مدتهاست درباره وضعیت فرسوده بازار تهران هشدار های پی در پی صادر می شود و حتی از انتقال بازار تهران نیز سخن به میان آمده است .چندی پیش استاندار تهران با بیان اینکه فرسودگی بازار تهران نگران کننده است، گفت: این بازار نیاز به تحول اساسی در ساختار و ترکیب خود دارد.

علیرضا فخاری روز جمعه با هشدار در خصوص وضعیت ایمنی بازار اظهار کرد: ایمنی بازار تهران به لحاظ سازه، استحکام بنا، نوع دسترسی و نگهداری امکانات در معرض تهدید است.

امروز شورای شهر در جلسه ای اضطراری به موضوع بازار تهران پرداخت 

 سید احمد علوی عضو شورای شهر در دویست و چهاردهمین جلسه شورای شهر تهران با بیان اینکه در کمیته گردشگری، وضعیت بازار و منطقه ۱۲ مورد بررسی قرار گرفت، گفت: منطقه ۱۲، هزار و ۲۵۲ هکتار وسعت و ۴۵ هزار پارسل دارد و ۲.۴۱ درصد شهر تهران است. چهار هزار پارسل از شهر تهران در محدوده بازار تهران قرار دارد.

وی با بیان اینکه ۷۵ هکتار از ۱۱۲ هکتار بازار فرسوده است، یادآور شد: این میزان ۶۶ درصد از کل محدوده و ۸۸ درصد کل پارسل هاست. ۳۰ درصد بازار متعلق به اوقاف است و بیشترین مشکلات با اوقاف و سازمان میراث فرهنگی است که اجازه ساخت و ساز را نمی دهند.

علوی با اعلام اینکه استخوان بندی اصلی بازار تهران از گذشته از بازار حضرتی آغاز شده است،گفت: با گذشت زمان بازارهای متعددی به راسته ها اضافه شده که در حال حاضر ۲۰ راسته اصلی و ۶۰۰ سرا و ۷۰ کاروانسرا در بازار وجود دارد.

رئیس کمیته گردشگری شورا همچنین گفت: در اول خردادماه از ضلع شرقی بازار تهران بازدید خود را آغاز کردیم و هدف ما مشاهده وضعیت بازار از لحاظ استخوان بندی اصلی بود. ۲۹ خردادماه نیز از نیمه جنوبی و ضلع غربی بازار بازدید به عمل آمد و چند مرکز درشت مقیاس مورد بازدید قرار گرفت.

علوی با تأکید بر اینکه حوزه شهرسازی و بافت تاریخی و نیز ایمنی و مدیریت بحران دو مسئله اصلی در مرمت بازار است، گفت: مرمت بافت تاریخی باید منجر به ایمنی بازار شود. استفاده از ظرفیت های گردشگری با توجه به هویت فرهنگی، ارائه بسته تشویقی برای مرمت بافت تاریخی، ضرورت حفاظت از عناصر شاخص معماری ایرانی، استفاده از ظرفیت بازاریان برای مرمت راسته ها و استفاده از فضاهای زیرسطحی خیابان خیام برای ساخت پارکینگ زیرسطحی از جمله اقداماتی است که برای مرمت بازار باید مورد توجه قرار بگیرد.

وی با بیان اینکه راسته های اصلی و تاریخی بازار شامل ۲۵ هکتار از ۱۱۲ هکتار است، گفت: ارتقاء کیفیت کالبدی استخوان بندی اصلی بازار از طریق ساماندهی سطح، جداره و کف باید در دستور کار باشد. در حال حاضر این اقدام را سازمان نوسازی و شهرداری منطقه انجام می دهند. به طوری که کسبه سطح و کف را بازسازی می کنند و مابقی را شهرداری برعهده دارد.

رئیس کمیته گردشگری شورای شهر تهران با اشاره به اولویت های ارتقاء وضعیت معماری بازار، گفت: بناهای دارای معماری قاجاری، بناهای بهسازی شده با مشارکت بازاریان و بناهای در مسیر بهسازی بر اساس اولویت ها تقسیم بندی شده اند.

وی به اولویت های ایمن سازی بازار نیز اشاره کرد و افزود: بازار روسری فروش ها، لوازم آرایشی و بهداشتی و خرازی ها اولویت اصلی سازمان آتش نشانی برای ایمن سازی است؛ بازار چرم، بازار کفش و بازار پوشاک از جمله مجتمع قائم، سرای ملی و سرای آزادی در اولویت های بعدی قرار دارند.

 علوی با بیان اینکه در بخش داخلی بازار ۹۲۵ فقره حریق در ۱۰ سال اخیر صورت گرفته که خوشبختانه تلفات جانی نداشته است، اعلام کرد: تجهیز و توسعه ایستگاه های آتش نشانی بازار دنبال شود و گودبرداری برای استقرار ایستگاه و تجهیزات انجام شده است.

وی به اشاره ۲۸ فقره آتش سوزی با خسارت سنگین در بازار تهران، اظهار کرد: ۱۴ مورد به دلیل سیم کشی برق بوده که اخطارهای لازم نیز در سال های اخیر داده شده و کمترین توجه از سوی شرکت توزیع نیروی برق را شاهد بوده ایم. سه مورد حریق عمدی، دو مورد به دلیل استفاده از سیلندرهای گاز، دو مورد به دلیل افتادن اشیاء مشتعل، یک مورد فرود بالن آرزوها در چهارشنبه سوری، دو مورد سهل انگاری و چهار مورد آتش سوزی به دلیل استفاده از گازوئیل بوده است.

رئیس کمیته گردشگری شورا با بیان اینکه ۳۰ درصد از مالکیت بناها در اختیار سازمان اوقاف است، تأکید کرد: اتاق اصناف در خصوص ماده ۱۷ و ۳۷ نظام کنترل نپذیرفته و صنوف پرخطر را تفکیک نکرده است.

وی افزود: عدم استحکام سازه ها، عدم توجه به ایمن سازی سازه ها، وجود سقف های شیروانی چوبی، بهره برداری از فروشگاه های تحت فشار، حضور دائمی کارگران، عدم همکاری میراث فرهنگی و اوقاف و جمعیت بالای بازار به ویژه در ایام منتهی به عید و حضور چهار میلیون نفر در این فضا از جمله دلایل و زمینه های ناایمن بودن بازار به شمار می رود.

علوی با بیان اینکه ستاد بازآفرینی و شهرداری منطقه ۱۲ برنامه ایمن سازی بازار را تدوین کرده اند اما باید پاسخ داده شود که تا چه میزان مؤثر بوده است، تأکید کرد: امیدواریم نسبت به بهسازی معماری بازار با محوریت ارتقاء ایمنی بازار اقدام شود. انتظار ما بر این است که در سازمان نوسازی و شهرداری منطقه ۱۲ اعتبار ویژه برای این امر در نظر گرفته شود.

وی همچنین تصریح کرد: تثبیت فضاهای پشتیبان بحران، استقرار ایستگاه آتش نشانی و تجهیزات و سیستم مانیتورینگ در بازار از جمله درخواست های ما برای ارتقاء ایمنی بازار است.

این عضو شورای شهر تهران با تأکید بر لزوم تعریف بسته تشویقی برای مشارکت بازاریان جهت ارتقاء ایمنی بازار، ابراز امیدواری کرد که اقدامات مناسبی برای بازار بزرگ تهران صورت بگیرد.

رئیس شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه وضعیت پشت بام بازار وحشتناک تر است،گفت: استفاده از کولرهای گازی باعث افزایش مصرف برق، داغ شدن سیم ها و در نهایت اتصال و آتش سوزی می شود.

مهدی چمران افزود: آتش سوزی پارچه بسیار خطرناک است و ممکن است شعله ور نشود اما آتش سوزی آن مستمر بوده و تداوم دارد. برای مثال در تیمچه حاجب الدوله درصد ناایمنی بسیار بالاست. در یک مورد، دیواری که در مجاورت امامزاده فروخته شده و سرقفلی دارد و به عنوان یک مغازه از آن استفاده می شود؛ به طوریکه جعبه های فلزی روی این دیوار تعبیه شده و باز و بسته می شود.

وی با بیان اینکه برای ایجاد سقف در بازار ستون های فلزی را مقابل درب مغازه ها قرار دادند که فضای تردد مردم را تنگ کرده، یادآور شد: ما اصرار داشتیم اگر قرار است ستون قرار داده شود، ویترین فروشگاه ها هم به تبع آن گسترده تر نشود اما این اقدام انجام و فضای عبور و مرور کمتر شد.

چمران همچنین تصریح کرد: افراد مختلف در فضاهای مختلف به گونه های متفاوت عمل می کنند و با پلاستیک و یا حتی پارچه، سقف ایجاد کرده اند که ممکن است دچار حریق شود و خطرناک باشد.

ناصر امانی در واکنش به وضعیت ایمنی بازار بزرگ تهران با بیان اینکه بازار تهران نیازمند طرح جامع ویژه است، گفت: این در حالی است که  باید پیوست های فرهنگی و اجتماعی هم لحاظ شود.

وی با بیان اینکه بازار تهران بر محلات اطراف خود اثر گذاشته است، اظهار کرد: محلاتی همچون هرندی و قیام از بازار تأثیر گرفتند بگونه ای که در جنب بازار اتباع زیادی در این محلات زندگی می‌کنند که کسب و کارشان در انبارهای بازار است.

امانی ضمن هشدار در مورد وضعیت ایمنی بازار تهران گفت: از همین حالا میزان مراجعه کنندگان به بازار در آستانه سال نو افزایش یافته و باید نهایت دقت شود که حادثه‌ای در بازار تهران نداشته باشیم و طرحی که شهرداری تهران برای بازار دارد را به شورای شهر بیاورد.

وحیدرضا محمدی انارکی شهردار منطقه ۱۲ هم  با حضور در صحن علنی شورای شهر در واکنش به گزارش عضو شورای شهر در خصوص وضعیت ایمنی بازار تهران گفت: عمده موضوعاتی که در بازار وجود دارد به علت تعدد دستگاه ها است بگونه ای که ۳۰ درصد بازار اوقافی است که باید سازمان اوقاف به تکلیف خود عمل کند. همچنین ۴۰ درصد بازار نیز در حوزه میراث فرهنگی  است و مابقی بازار نیز متاثر از مسائل میراثی است که باید هر اقدامی در بازار تهران با نظر میراث فرهنگی باشد.

وی با بیان اینکه در این مدت، اتفاقات خوبی رخ داده و ۳۴ سرای بازار و تیمچه و بالغ بر ۳۰۰۰  واحد تجاری ایمن سازی شدند، گفت: البته باید صنوف هم اقداماتی در این زمینه انجام دهند و فارغ از رابطه مالک و سرقفلی و... باید به ایمن سازی ملک خود اقدام کنند.

محمدی افزود: با اعتبارات جاری شهرداری امکان تحقق ایمن سازی بازار میسر نیست و بحران حل نمی شود و باید اعتباری بگذاریم و یک کار رقابتی شکل بگیرد تا ۳۴ سرا در حوزه ایمن سازی رقابت کنند.

وی با بیان اینکه داخل سراها و مجموعه ها مشکلی نیست و کسبه مکلف به ایمن سازی  هستند و دستور مراجه قضایی را هم گرفتیم، گفت: هیچ مانعی در ایمن سازی بازار وجود ندارد اما باید اعتبار و ردیف ایمنی برای بازار داشته باشیم و البته سهم شهرداری در ایمن سازی ۲۰ درصد است.

مهدی هدایت هم  با اشاره به گزارش ارائه شده از سوی علوی عضو شورای شهر درباره بازار تهران، گفت: برنامه ارتقاء وضعیت بازار تهیه شده است. در حقیقت برنامه اقدام مشترک تهیه و مشخص شده که چه دستگاهی چه اقدامی و با چه اعتباری باید انجام دهد. این کار پس از چندین سال با کمک و هماهنگی تمام دستگاه‌های اجرایی رقم خورده است.

هدایت تأکید کرد: از اعضای شورای شهر تهران بویژه اعضای هیئت رئیسه شورای شهر درخواست می‌شود که به دستگاه‌ها تأکید داشته باشند که به تکالیف خود در برنامه اقدام مشترک بازار عمل کنند.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران ادامه داد: با توجه به ارسال لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۰ شهرداری تهران انتظار می‌رود که شورای شهر تهران اعتبار ویژه‌ای را جهت ایمن‌سازی بازار در بودجه سال آینده شهرداری تهران پیش‌بینی کند.