پدیده خطرناک «مانسون» در ایران | هشدار نارنجی بارش موسمی تابستانه

سازمان هواشناسی با پیش بینی بروز ناپایداری‌های شدید فصلی (پدیده مانسون یا  مونسون ) و رشد ابرهای همرفتی، برای برخی مناطق کشور هشدار سطح نارنجی صادر کرد.

به گزارش عرشه آنلاین پایگاه اطلاع رسانی سازمان هواشناسی، از دوشنبه پنجم تا سه‌شنبه ششم تیرماه، در نیمه جنوبی سیستان و بلوچستان، جنوب ناپایداری‌های مانسونی و هشدار نارنجی هواشناسی کرمان و شرق هرمزگان، رگبار باران، رعد و برق، بارش تگرگ، وزش باد شدید و گاهی خیزش گردوخاک را شاهد خواهیم بود.

طغیان رودخانه‌های فصلی، آبگرفتگی معابر عمومی، جاری شدن روان آب، ایراد خسارت به سازه های موقت از جمله بنرها، داربست ها و تابلوهای تبلیغاتی و بروز اختلال در پروازها در مناطق یاد شده محتمل است.

به هموطنان توصیه می شود از هرگونه تردد، توقف و برپایی چادرهای مسافرتی در حاشیه رودخانه ها و فعالیت های کوهنوردی خودداری و عشایر از تردد در حاشیه رودخانه ها و نواحی مرتفع و چرای دام پرهیز نمایند؛ در سفرهای بین شهری احتیاط شود؛ از استحکام سازه های موقت اطمینان حاصل و با توجه به رخداد تگرگ، برای جلوگیری از خسارات احتمالی تمهیدات لازم اتخاذ شود.

مونسون یا موسمی چگونه پدیده‌ای است؟

هر ساله حول و حوش اواسط ماه می‌میلادی، الگوی جریان هوا در بخش‌هایی از جنوب شرق آسیا تقریباً به شکلی ناگهانی تغییر می‌یابد. این تغییر الگوی جریان هوا به شکل پلکانی از جنوب شرق آسیا آغاز می‌شود و ظرف مدتی حدود دو ماه از جنوب شرق آسیا تا مرز‌های شرقی و شمالی پاکستان گسترش می‌یابد. این درحالی است که بخش‌های جنوبی پاکستان و جنوب شرق ایران هیچ گاه در محدوده اصلی جریان موسمی قرار نمی‌گیرند. با تغییر الگوی جریان هوا، جریانات جنوبی مرطوب با منشأ اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام، حجم عظیمی از رطوبت را به مناطق جنوبی آسیا تزریق می‌کنند. تسلط جریانات جنوبی بسیار مرطوب به همراه گرمای محسوس زیاد فلات تبت، سبب شکل‌گیری یک تیپ اقلیمی بسیار منحصربه فرد و پیچیده موسوم به «موسمی تابستانه» در محدوده جنوب، جنوب شرق و شرق آسیا می‌شود. این سامانه اقلیمی پیچیده که از این پس آن را «موسمی تابستانه آسیایی» می‌نامیم در حد فاصل ماه می‌تا پایان ماه سپتامبر (اردیبهشت تا شهریور) روی منطقه تسلط می‌یابد. بارش‌های بسیار سنگین و ممتد از مهم‌ترین مشخصه‌های موسمی تابستانه آسیایی است.

شدت بارش‌ها در برخی مناطق به گونه‌ای است که بالاترین رکورد‌های بارش سالانه، فصلی و ماهانه دنیا در جنوب آسیا به ثبت رسیده است. حجم عظیم رطوبت انتقال یافته به جنوب آسیا، این امکان را فراهم کرده که در منتهاالیه شمال شرق شبه قاره هند هرساله تنها ظرف چند ماه بارشی حدود ۱۲ متر به ثبت برسد و رکورد مطلق جهانی بارش سالانه با مقادیر ۲۵ و ۲۶ متر از آن ایستگاه‌های ماسینرام و چراپونچی هند شود. چنین الگویی از بارش سبب شده است فرهنگ و اقتصاد جنوب آسیا به شدت از اقلیم موسمی تابستانه تاثیر بپذیرد، به گونه‌ای که در مسیر و مصب رودخانه گنگ و بخش‌هایی از جنوب شرق آسیا، نوع سکونت به شکلی که در دیگر مناطق جهان مرسوم است وجود ندارد.

از نظر فیزیکی با توجه به این که میزان جذب رطوبت در هوا تابعی از دماست بنابراین، در دما‌های بالا و در دوره گرم سال به دلیل ظرفیت رطوبتی بالای هوا، در صورت تغذیه رطوبتی مناسب و رسیدن هوا به سطح تراکم و اشباع، ما شاهد وقوع بارش‌های سنگین و رگباری خواهیم بود. به همین علت، بارش‌های تابستانه در مناطق داخلی فلات ایران، صرف نظر از این که رطوبت بارش‌ها از کدام دریا تامین شده باشد، سنگین، رگباری و سیل آساست. در شرایط نرمال هم به دلیل نبود رطوبت کافی و همچنین استقرار نوعی از سامانه جوی موسوم به پرفشار جنب حاره، در بخش‌های داخلی ایران امکان صعود هوا و تشکیل ابر‌ها در طول فصل تابستان وجود ندارد