سیستانی‌ها، کم‌خرج‌ترین روستانشینان کشور ؛ بحران پس‌انداز شهری در سیستان و بلوچستان

بر اساس آمار بودجه خانوار بخش شهری در سال ۱۴۰۱، میانگین درآمد و هزینه ماهانه در سه استان تهران، مازندران و البرز بیشتر از سایر استان‌های کشور بوده است. این در حالی است که توان و نرخ پس‌انداز در استان سیستان و بلوچستان در سال ۱۴۰۱ بحرانی بوده و در استان یزد ۱۵ درصد بالاتر از میانگین کشوری ثبت شده است.

میانگین درآمد و هزینه ماهانه بخش شهری در سه استان تهران، مازندران و البرز بیشتر از سایر استان‌های کشور در سال گذشته به ثبت رسیده است. در ادامه مشاهده می‌شود که توان پس‌انداز و نرخ پس‌انداز در استان یزد بیشترین و در استان سیستان و بلوچستان کمترین میزان خود را داشته است. این در حالی است که مابه‌التفاوت هزینه‌ها و درآمدهای ماهیانه به صورت متوسط کشوری حدوداً ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان محاسبه شده است.

تهرانی‌ها بیشترین حقوق را می‌گیرند

بر اساس آمار منتشر شده مرکز آمار ایران از هزینه و درآمد ماهانه بودجه خانوار بخش شهری در سال ۱۴۰۱، میانگین درآمد ماهانه در کل کشور حدود ۱۴ میلیون تومان بوده است. طبق بررسی‌ها، استان تهران با حدود ۱۹ میلیون تومان بیشترین میانگین درآمد ماهانه در کشور را به خود اختصاص داده است. پس از تهران، استان‌های مازندران و البرز، با حدود ۱۶ میلیون تومان در رده‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند.

از طرف دیگر سه استان خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان و لرستان با درآمد ماهیانه حدود ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۹ میلیون تومان، کمترین درآمد ماهیانه در سال ۱۴۰۱ را ثبت کرده‌اند.

خانوارهای کشور ماهیانه بیش از ۱۱ میلیون تومان خرج می‌کنند

علاوه بر وضعیت درآمدهای استان‌ها در کشور می‌توان این شاخص را از سمت هزینه‌ها نیز در داده‌های مرکز آمار مشاهده کرد. طبق این آمارها، هزینه خانوارهای کشور به طور متوسط ماهی ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است.

از میان استان‌های کشور، سه استان با بیشترین درآمد، بیشترین هزینه ماهانه را نیز به ثبت رسانده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد استان تهران با ۱۶ میلیون تومان، البرز با ۱۳ میلیون تومان و مازندران با ۱۲ میلیون تومان بیشترین هزینه متوسط ماهانه را در کشور به خود اختصاص داده‌اند. در نقطه مقابل، هزینه متوسط ماهانه بخش شهری در سه استان کرمان، سمنان و اردبیل با حدود ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان کمترین میزان در کل کشور بوده است.

توان پس‌انداز در سیستان و بلوچستان بحرانی 

مطالعات نشان می‌دهد اختلاف درآمد و هزینه در کشور تا حدی می‌تواند نمایانگر توان پس‌انداز خانوارهای کشور باشد. طبق محاسبات، این شاخص در کل کشور به صورت ماهیانه حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. بیشترین توان پس‌انداز استان‌های کشور در سال ۱۴۰۱ برای استان یزد با ۵ میلیون تومان و دو استان مازندران و کهگیلویه و بویراحمد با حدود ۴ میلیون تومان بوده است. وضعیت پس انداز در سه استان سیستان و بلوچستان، مرکزی و بوشهر کمتر از ۱ میلیون تومان بوده که بسیار ناامیدکننده است. این آمار نشان می‌دهد وضعیت پس‌انداز در استان سیستان و بلوچستان از تمام استان‌های کشور ضعیف‌تر است. به طوریکه در این استان میانگین درآمد و هزینه ماهانه تقریبا برابر بوده و چیزی برای پس‌انداز خانوارها در این استان باقی نمی‌ماند.

یزدی‌ها ۱۵ درصد بیشتر از میانگین کشوری پس‌انداز کردند

در ادامه یکی از مهمترین شاخص‌هایی که می‌توان از این آمار برداشت کرد نرخ پس‌انداز است. نرخ پس‌انداز از تقسیم توان پس‌انداز بر درآمد هر استان بدست می‌آید و نشان می‌دهد یک استان چه میزان از درآمد خود را صرف پس‌انداز می‌کند. با بررسی آمار نرخ پس‌انداز در سال ۱۴۰۱، می‌توان دریافت این نرخ در کل کشور معادل ۱۷.۵ درصد بوده است. به این معنا که به ازای هر ۱۰۰ واحد درآمد، ۱۷.۵ واحد پس‌انداز در کشور صورت گرفته است. 

این داده ها به تفکیک هر استان نشان می دهد، بیشترین نرخ پس‌انداز کشور در سه استان یزد، اردبیل و کهگیلویه و بویراحمد بوده که حدود ۳۲ درصد است. از طرف دیگر نرخ پس انداز در سه استان سیستان و بلوچستان، مرکزی و بوشهر در سال گذشته کمترین میزان خود بوده که به ترتیب صفر، ۴.۷ و ۶.۵ درصد محاسبه شده است. این آمارها نشان می‌دهد سطح نرخ پس‌انداز در استان سیستان و بلوچستان در میان استان‌های کشور وضعیت نگران کننده تری داشته است.

بر اساس بودجه خانوار روستایی در سال ۱۴۰۱، استان‌ مازندران بیشترین و استان سیستان و بلوچستان کمترین هزینه و درآمد ماهیانه را ثبت کرده‌اند. در ادامه مشاهده می‌شود درآمدها در استان‌های کردستان، مرکزی و هرمزگان کفاف هزینه روستانشینان را نمی‌دهد. یعنی به نوعی این استان ها از سرمایه ها و پس انداز ماقبل خود مصرف می کنند.

درآمد و هزینه‌های روستانشینان کشور مسیری صعودی را نسبت به سال قبل در پیش گرفته است. در سال 1401 حجم پس‌انداز در روستاهای کشور به طور متوسط برابر با یک میلیون و 700 هزار تومان بوده و سهمی 20 درصدی را از متوسط درآمد در این سال رقم زده است.

بررسی‌ها به نفکیک استان‌های کشور نشان می‌دهد در این مقطع بیشترین درآمد و هزینه روستایی در استان مازندران ثبت شده و در مقابل کمترین سطح را روستانشینان سیستان و بلوچستان رقم زده‌اند.

استان مازندران مرفه‌ترین روستانشینان را دارد

طبق داده‌های مرکز آمار، میانگین درآمد خانوار بخش روستایی در سال ۱۴۰۱، حدود ۸ میلیون تومان بوده است. در میان استان‌های کشور، روستاییان سه استان مازندران، البرز و تهران به ترتیب حدود ۱۴، ۱۳ و ۱۲ میلیون تومان بیشترین متوسط درآمد ماهیانه را به خود اختصاص داده‌اند.

در مقابل، روستاییان دو استان خراسان شمالی و جنوبی با حدود ۵ میلیون تومان و استان سیستان و بلوچستان با حدود ۳ میلیون ۵۰۰ هزار تومان کمترین درآمد ماهیانه را در سال گذشته تجربه کرده‌اند.

سیستانی‌ها، کم‌خرج‌ترین روستانشینان کشور

طبق بررسی‌ها، میانگین هزینه روستانشینان در کل کشور ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۱ بوده است. آمارها نشان می‌دهد استان‌هایی که بیشترین درآمد ماهیانه را در کشور دارند بیشترین میانگین هزینه ماهیانه را نیز به خود اختصاص داده‌اند. میانگین هزینه ماهیانه سه استان مازندران، البرز و تهران به ترتیب حدودا معادل ۱۱ ، ۱۰ و ۹.۵ میلیون تومان در سال گذشته بوده و رکورد بیشترین هزینه ها در این مقطع زمانی را ثبت کرده‌اند.

نقطه مقابل این سه استان نیز، استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان شمالی هستند که میانگین هزینه ماهانه روستانشینان این سه استان بین ۳.۵ تا ۴.۵ میلیون تومان اعلام شده است.