5 پیش‌بینی هراس انگیز از تورم تا آخر سال، وضعیت زندگی مان چطور می‌شود

 این گزارش به «مهم‌ترین‌های تورمی آذر ۱۴۰۲» پرداخته است. رفتار این نرخ در آخرین ماه پاییز چطور بوده است؟ آیا پیش‌بینی‌ها خبر از کاهش تورم سالانه در پایان ۱۴۰۲ می‌دهد یا این شاخص تورمی همچنان بالای ۴۰ درصد می‌ماند؟

نرخ تورم به دلیل تاثیر مستقیمی که روی سبد مصرف مردم و معیشت آن‌ها دارد همواره توسط گروه‌های مختلف جامعه رصد می‌شود و نوسانات آن مورد تحلیل قرار می‌گیرد. تغییرات این نرخ روی هر بخش از جامعه تاثیر متفاوتی می‌گذارد. برای مثال، تورمی که برای کل کشور ارائه می‌شود متفاوت از تورمی است که صرفا برای مناطق شهری یا روستایی محاسبه می‌شود. به همین ترتیب، تورم هر استان با استان دیگر و هر نوع کالا با کالای دیگر متفاوت است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در آذر سال جاری، نرخ تورم دست‌کم در ۱۰ مورد رکورد زده است. همچنین، تورم ماهانه و نقطه‌به‌نقطه کالاهای خوراکی در این ماه بالاتر از کالاهای غیرخوراکی و خدمات برآورد شده است. از میان کالاهای خوراکی نیز «سبزیجات و حبوبات» اقلامی بودند که بالاترین تورم ماهانه این گروه را به نام خود ثبت کرده‌اند. بعلاوه، هر سه نرخ ماهانه، نقطه‌ای و سالانه تورم در مناطق روستایی طی آذر سال جاری بیشتر از مناطق شهری بوده است.

از میان استان‌های کشور نیز بالاترین تورم ماهانه به ثبت رسیده مربوط به استان‌های چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه است. در مقابل، کمترین نرخ تورم ماهانه آذر سال جاری را سیستان و بلوچستان رقم زده است.

پیش‌بینی تورم در پایان ۱۴۰۲

 با‌توجه به پنج سناریو، تورم کشور در پایان سال جاری پیش‌بینی شده است. در سناریو اول تورم ماهانه در آذر ماه امسال معیار محاسبات قرار می‌گیرد. با فرض این که قیمت‌ کالاها و خدمات با نرخ تورم آذرماه یعنی ۲.۸۹ درصد تا پایان سال افزایش یابد، پیش‌بینی می‌شود تورم نقطه‌به‌نقطه در پایان امسال به ۳۵.۸ درصد برسد.

همچنین این محاسبات نشان می‌دهد در صورتیکه تورم آذرماه را معیار قرار دهیم تورم سالانه در پایان امسال به ۴۱.۳ درصد خواهد رسید. به عبارتی یعنی میانگین قیمت‌ها در ۱۲ ماه منتهی به اسفند امسال نسبت به میانگین قیمت‌ها در مدت مشابه سال گذشته ۴۱.۳ درصد افزایش را تجربه خواهد کرد.

در سناریو دوم میانگین تورم در ۹ ماهه منتهی به آذر امسال، تا پایان سال ادامه می‌یابد. طبق آمارها میانگین تغییرات قیمت در ۹ ماهه منتهی به آذر ۱۴۰۲ معادل ۲.۴۸ درصد بوده است که اگر قیمت کالاها و خدمات در ماه‌های باقیمانده سال نیز با همین نرخ افزایش یابد در اینصورت تورم نقطه‌به‌نقطه در پایان امسال ۳۴.۲ درصد و تورم سالانه در پایان امسال ۴۱ درصد خواهد بود.

سومین سناریو بر اساس میانگین تورم در ۱۲ ماه منتهی به آذر ماه محاسبه شده است. بر این اساس میانگین تورم در یکسال منتهی به آذر امسال ۲.۸۵ درصد بوده که اگر این تورم تا پایان سال ادامه پیدا کند تورم نقطه‌ای و سالانه در اسفند امسال به ترتیب به ۳۵.۶ درصد و ۴۱.۳ درصد خواهد رسید.

در چهارمین سناریو فرض می‌شود تورم ماهانه در هریک از سه ماه باقی مانده تا پایان سال ۱۴۰۲، یک درصد باشد. در اینصورت تورم نقطه‌ای در پایان اسفند ماه امسال ۲۸.۴ درصد خواهد بود که کمترین و خوشبینانه‌ترین حالت تورم در پایان امسال است. همچنین بر این اساس تورم سالانه در انتهای امسال به ۳۹.۹ درصد خواهد رسید که خوشبینانه‌ترین پیش‌بینی از وضعیت تورم سالانه در سال ۱۴۰۲ خواهد بود.

آخرین سناریو بر پایه ادامه روند تورم بر اساس میانگین تورم ماهانه از ابتدای دولت سیزدهم تا انتهای آذر ماه امسال استوار است. بر اساس آمارها میانگین تورم ماهانه از شروع دولت سیزدهم تا انتهای آذرماه ۱۴۰۲، معادل ۲.۹۷ درصد بوده است. اگر این تورم ماهانه در هر یک از ماه‌های باقیمانده تا پایان امسال ادامه پیدا کند بدترین و نامناسب‌ترین وضعیت تورم نقطه‌ای و سالانه در پایان ۱۴۰۲ رقم خواهد خورد.

آمارها حاکی از آن است که در صورت ادامه وضعیت تورم ماهانه با نرخ ۲.۹۷ درصد تا پایان امسال، تورم نقطه‌ به نقطه در پایان اسفند ماه به ۳۶.۱ درصد و تورم سالانه در پایان امسال به ۴۱.۴ درصد خواهد رسید.

به طور کلی بررسی پیش‌بینی تورم امسال در پنج سناریو گویای آن است که تورم سالانه در انتهای امسال در بهترین حالت ۳۹.۹ درصد و در بدترین حالت ۴۱.۴ درصد خواهد بود. همچنین تورم نقطه به نقطه نیز در خوشبینانه‌ترین حالت به ۲۸.۴ درصد و در بدبینانه‌ترین حالت به ۳۶.۱ درصد در پایان امسال خواهد رسید.

اکوایران در گزارشی با استفاده از نرخ تورم اعلام شده در آذر و در قالب پنج سناریو، تورم کشور را در پایان سال جاری پیش‌بینی کرده است. بر اساس این گزارش در پایان سال جاری در بهترین حالت تورم سالانه معادل ۳۹.۹ درصد و در نامطلوب‌ترین وضعیت به ۴۱.۴ درصد خواهد رسید.

میانگین تورم آذر ۱۴۰۲ در کل کشور

طبق داده‌های مرکز آمار، تورم ماهانه از 2.2 درصد در آبان امسال به 2.9 درصد در آذر ماه رسیده است. این نرخ، پس از فروردین ماه دومین رکورد تورم ماهانه در سال 1402 محسوب می‌شود.

تورم نقطه‌به‌نقطه نیز در آذر ماه روی ایستگاه 40.2 درصد ایستاده است. به عبارت دیگر، مردم برای خرید یک سبد یکسان از کالا و خدمات در آذر سال جاری 40.2 درصد بیش‌تر از آذر سال گذشته هزینه کرده‌اند. تورم نقطه‌به‌نقطه در آبان ماه کمتر از این نرخ و برابر با 39.2 درصد بوده است. بنابراین تورم نقطه‌ای آذر نسبت به ماه قبل با افزایش مواجه شده است. شواهد آماری نشان می‌دهد که علت اصلی افزایش تورم ماهانه و نقطه‌ای، افزایش قیمت کالاهای خوراکی،‌ آشامیدنی و دخانیات است.

در مقابل، نرخ سالانه تورم مصرف‌کننده در آذر ماه کاهشی شده است. به بیان دقیق‌تر، تورم سالانه از 44.9 درصد در آبان به 44.4 درصد در آذر ماه نزول کرده است.

وزنه تورم آذر امسال، سنگین‌تر برای روستانشینان

تورم ماهانه آذرماه امسال در مناطق شهری و روستایی با یکدیگر برابر شد و به 2.9 درصد رسید. به عبارت دیگر قیمت یک سبد مصرفی مشخص برای خانوار در آذر 1402 نسبت به آبان، 2.9 درصد بیشتر بوده است.

البته برابر بودن تورم ماهانه مناطق شهری و روستایی به این معنا نیست که این نرخ در هر دو منطقه به یک اندازه نسبت به آبان افزایش یافته، بلکه بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش تورم ماهانه در روستاها شدیدتر از شهرها بوده است؛ به طوری که تورم ماهانه مناطق شهری در آذر ماه 0.7 واحد درصد نسبت به آبان بیش‌تر شده اما این افزایش برای مناطق روستایی یک واحد درصد بوده است.

تورم نقطه‌به‌نقطه نیز در مناطق شهری طی آذرماه امسال به 40.1 درصد رسیده است. این عدد نسبت به تورم نقطه‌به‌نقطه آبان امسال، افزایش 0.8 واحد درصدی داشته است. همچنین، تورم نقطه‌به‌نقطه در مناطق روستایی شدیدتر از تورم مناطق شهری بوده و با 1.8 واحد درصد افزایش نسبت به این نرخ در آبان‌ماه بر پله 40.3 درصدی قرار گرفته است.

میزبانی دهک‌های کم‌درآمد از تورم بالاتر

مطابق گزارش مرکز آمار در آذر امسال دهک‌های پایین‌تر یعنی خانوارهای کم درآمدتر تورم بیشتری را تجربه کرده‌اند و هرچه وضعیت درآمدی خانوارها بهتر بوده تورم کمتری شامل حال آن‌ها شده است. بنابراین بیشترین تورم کل ماهانه برای دهک اولی‌ها برابر با 3.8 درصد و کمترین تورم کل ماهانه برای دهک دهمی‌ها برابر با 2.5 درصد بوده است.

 علت اینکه دهک‌های مختلف تورم متفاوتی را تجربه می‌کنند این است که سبد مصرفی آن‌ها یکسان نیست. یعنی وزن کالاهای مختلف در خانوارهای کم‌درآمدتر و پردرآمدتر تفاوت می‌کند. برای مثال وزن خوراکی‌ها در سبد دهک اول 42.2 درصد و در سبد دهک دهم 21.6 درصد است. در نتیجه تغییر قیمت خوراکی‌ها خانوارهای دهک اول را خیلی بیشتر از خانوارهای دهک دهم تحت تاثیر قرار می‌دهد. این دقیقا همان اتفاقی است که در این ماه رخ داده است؛ تورم خوراکی‌ها بیشتر از غیر خوراکی‌ها شده و بنابراین به طور کلی دهک‌های پایین‌تر افزایش قیمت‌ها را بیشتر حس کرده‌اند.

پررنگ‌ترین نکته‌ای که در بررسی تورم ماهانه دهک‌ها در آذر 1402 به تفکیک کالاهای خوراکی و غیر خوراکی به چشم می‌خورد این است که در این ماه برای همه خانوارها در همه دهک‌ها تورم خوراکی‌ها بیش از غیر خوراکی‌ها بوده است. این یعنی در این ماه نسبت به ماه قبل به طور کلی برای تمام جامعه قیمت کالاهای گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات بیش از قیمت کالاهای گروه غیرخوراکی‌ و خدمات افزایش یافته است.

در این میان بررسی‌ها حاکی از این است که کم‌درآمدترها بیشتر از پردرآمدها از تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها را تجربه کرده‌اند. به طوری که تورم این گروه برای خانوارهای دهک اول برابر با 5.2 درصد بوده است. در حالی که ثروتمندترین خانوارها یعنی خانوارهای دهک دهم 3.5 درصد تورم را برای کالاهای گروه خوراکی تجربه کرده‌اند. تورم این گروه کالا برای دهک‌های دیگر نیز با افزایش رفاه آن‌ها به صورت پلکانی کاهش یافته است.

همچنین بررسی سهم از تورم کالاهای گروه خوراکی نشان می‌دهد در این ماه در همه دهک‌ها سبزیجات و انواع گوشت سهم بیشتری در رشد تورم خوراکی‌ها داشته‌اند.

اما با وجود افزایش قیمت قابل توجه در گروه خوراکی‌ها گروه غیر خوراکی‌ها نیز در مدت این یک ماه نیز افزایش قیمت قابل توجهی داشته‌اند. تورمی که باز هم برای کم‌درآمدترین‌ها بیشتر از پردرآمدترین‌ها بوده است.

تورم آذر در ۱۹ استان، بالاتر از میانگین کشوری

از میان 31 استان کشور، 19 استان تورم ماهانه بالاتری نسبت به میانگین کشوری را تجربه کرده‌اند. بالاترین سطح این نرخ 3.8 درصد است که به نام‌ استان‌های چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه ثبت شده است. در رتبه سوم و چهارم نیز استان‌های آذربایجان غربی و اردبیل قرار گرفته‌اند که نرخ تورم ماهانه آن‌ها به ترتیب 3.6 درصد و 3.5 درصد است.

در سوی دیگر این طیف‌، استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته که تورم ماهانه در آن 1.7 درصد و کمتر از سایر استان‌های کشور برآورد شده است. سیستان و بلوچستان تنها استانی است که در آذر سال جاری تورم ماهانه آن کمتر از 2 درصد بوده است. پیش از آن، استان آذربایجان شرقی قرار گرفته که تورم ماهانه آن 2.3 درصد است.