نحوه گرفتن بیمه بیکاری بدون داشتن قرارداد با کارفرما

در حالی که بیش از ۹۶ درصد قراردادهای کار موقت است, حجم زیادی از قراردادها در کشور شفاهی است. کارفرمایان برای عدم ایجاد تعهد خود در قبال مسئولیت های قانونی ترجیح می دهند که قراردادها به صورت شفاهی باشد, نیروی کار نیز از سر ناچاری مجبور به پذیرش اینگونه قراردادها هستند.

 راه‌‌اندازی سامانه جامع روابط کار می توانست گامی بلند در جهت حل مشکل قراردادها و همچنین ساماندهی قراردادها باشد. ۲۲مرداد سال ۹۸ حاتم شاکرمی (معاون وقت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) با بیان اینکه این سامانه در مرحله راه‌اندازی است، بیان کرده بود: با راه‌اندازی سامانه جامع روابط کار تمامی دادخواست‌ها در این سامانه ثبت می‌شوند و با انعکاس شفاف روابط بین کارگر و کارفرما، سامانه اجازه ثبت قرارداد سفید امضا را نمی‌دهد.

طبق آخرین خبرها این سامانه  بیش از ۵۳فرایند دارد که کلیه امور و وظایف محوله در این سامانه باید از لحاظ سیستمی ارائه خدمت شود تا بتواند بر بستر وب به جامعه هدف خود خدمت رسانی کند. در حال حاضر ۱۱فرآیند در سامانه جامع روابط کار انجام شده است .

علی حسین رعیتی فرد  معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره این سامانه در گفت وگویی بیان کرده است:این سامانه فعال است. امیدواریم فرایند عملیاتی این سامانه به سرعت تکمیل شود.

وی درباره الکترونیکی کردن فرایندهای مربوط به امور کارگران  گفته است: در تلاشیم ۵۳ فرایند حوزه کار را در بستر وب انجام دهیم و درصدد ایجاد یک ساختار الکترونیکی با پوشش ۵۳فرایند مربوط به روابط کار هستیم که این موضوع موجب شفافیت رسیدگی به امور می‌شود.

در چنین شرایطی که هنوز قراردادهای کاری سامان نگرفته است, هستند کارگرانی که بدون قرارداد کار می کنند,اما یکی از سوالات متداول کارگران این است که بدون داشتن قرارداد می توان بیمه بیکاری گرفت؟

مریم زنده دل، کارشناس روابط کار در این باره می گوید:اگر مدت قرارداد به پایان رسیده باشد و به طوری که کارگر مدتی بدون قرارداد به کار خود ادامه دهد، برای دریافت بیمه بیکاری هم باید قطع همکاری از طرف کارفرما باشد و هم اینکه نسخه قرارداد در قسمت تاریخ دچار تغییراتی شود تا بر این اساس کارگر بتواند برای بیمه بیکاری اقدام کند.   

وی گفت: اخراج در هنگام اشتغال بدون قرارداد قانونی نیست. به عنوان مثال وقتی قراداد ۶ ماه اول کارگری تمام و وارد ۶ ماه دوم می شود حتی اگر یک روز بدون قرارداد کار انجام شود به این منظور است که قرارداد به صورت ضمنی ۶ ماه دیگر تمدید شده است. بنابراین اگر کارگر با اراده خود ترک کار کند، بیمه بیکاری تعلق نمی‌گیرد. اما اگر کارگر نیاز به بیمه بیکاری دارد لازم است که یک قرارداد به عنوان خاتمه همکاری نوشته شود. اگر کارفرما در نوشتن آن مخالفت کند و ضمن اینکه اخراج صورت بگیرد، غیرقانونی محسوب می شود چرا که  قرارداد ۶ ماه دوم به صورت ضمنی تمدید شده است.

کارشناس روابط کار گفت:یکی از مدارک جهت بیمه بیکاری قرارداد یک سال آخر هست و ضمن اینکه قرارداد باید با نامه عدم نیاز و لیست بیمه همخوانی داشته باشد.اگر کارفرما به کارگر خود قرارداد ندهد، کارگر می تواند با رای هیأت حل اختلاف وزارت کار نسبت به بیمه بیکاری اقدام کند و در واقع همان رای نوعی مدرک برای دریافت بیمه بیکاری خواهد بود.