فرش افغانستان یا ترکی به جای فرش ایرانی! | معضل جدید تولیدی‌ها

اخیراً مسعود سپهرزاد، رئیس اتحادیه فروشندگان دستبافت، از وفور فرش افغانستانی در بازار ایران خبر داد و گفت: واردات این محصولات عوارضی ندارد و ارزان‌تر از فرش دستباف ایرانی به دست مشتریان می‌رسد. همچنین محمدهادی کمالیان، رئیس اتحادیه فرش ماشینی و موکت، اعلام کرد: برخی از تولیدکنندگان فرش ماشینی برند ترک روی محصولات خود حک می‌کنند.

این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که برخی از فعالان حوزه فرش علت نابسامانی بازار و صنعت فرش ایران را محدود به واردات از افغانستان و یا استفاده از برند ترکیه نمی‌دانند.

به اعتقاد این کارشناسان، فرش دستبافت افغانستان قابلیت رقابت با فرش دستباف ایرانی را چه از نظر قیمت و چه از نظر کیفیت ندارد.

می‌توان گفت که دلایل محجوریت فرش دستبافت در ایران به قدری زیاد است که نوبت به واردات محدود فرش افغانستانی نمی‌رسد. سال‌هاست که بافندگان فرش از دولت در خصوص بیمه تقاضا دارند، اما هرگز به بیمه اطمینان‌بخشی دست پیدا نکرده‌اند. اگر قرار است دلایلی را برشماریم که صنعت فرش را به رکود می‌کشاند، بهتر است از تصمیمات نسنجیده و نادرست مانند پیمان ارزی نام ببریم.

پیمان ارزی این‌گونه است که ارز فرشی که صادر می‌شود باید عرض یک سال بازگردد. این زمان کوتاه را برای یکی از پرخواب‌ترین محصولات صادراتی در نظر گرفته‌اند. چنین تصمیماتی صادرات فرش را به نابودی کشاند. از سوی دیگر وضع نامساعد اقتصادی بود که فرش را از سبد کالای خانوار دور کرد و آن را تبدیل به کالای درجه سوم کرد.

سیدرضی حاجی‌آقامیری، عضو کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی ایران گفت: فرش افغانستان از نظر قیمت و کیفیت قابل مقایسه با فرش مرغوب ایرانی نیست. معمولا فرش افغانستان را از نظر قیمت با فرش ماشینی می‌سنجند. این کالا در بازار ایران نیز رقیب فرش ماشینی است. مشتری می‌تواند ترجیح بدهد که فرش ماشینی یا فرش دست‌بافت افغانستانی داشته باشد.

آدرس غلط دادن با تأکید بر واردات فرش افغانستان

او ضمن تاکید بر اینکه حمایت از فرش دستباف ایرانی ربطی به واردات فرش افغانستان ندارد، بیان کرد: این نوع حمایت آدرس غلط دادن است. اگر می‌خواهند از فرش ایرانی حمایت کنند، پیمان ارزی را از دوش بافنده بردارند. این کالا از مالیات معاف است اما به روش‌های مختلف این مالیات را اخذ می‌کنند. حمایت یعنی بیمه بافندگان را سلب نکنند.

حاجی‌آقامیری افزود: وگرنه تعداد محدودی فرش که از افغانستان وارد می‌شود بازار ایران را تهدید نمی‌کن؛. چه جاهایی که باید حمایت می‌کردند و روی خود را برگرداندند.

این فعال بخش خصوصی در رابطه با وضعیت بازار فرش ایران توضیح داد: متاسفانه وضعیت بازار فرش به سامان نیست. این بازار شامل دو بخش صادرات و بازار داخلی می‌شود. بازار صادرات ایران فاجعه است و نمی‌توانیم مشکلاتش را بشماریم. مقصر آن به ضرس قاطع دولت‌ها هستند.

وی ادامه داد: اساسا دولت‌ها با فرش دستبافت ایران بر سر مهر نبودند و همیشه به صورت ابزاری به آن نگاه می‌کردند. هر گاه فروش نفت به بن‌بست می‌خورد روی به فرش می‌آورند. همین که فروش نفت از سر گرفته می‌شود، تمام وعده‌هایشان را از یاد می‌برند. این استراتژی از دیرباز بوده است. بی‌مهری به فرش از دولت نهم شروع شد. بدترین تصمیمات در دولت یازدهم گرفته شد و در دولت وقت هم ادامه دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که «چرا دولت‌ها چنین تصمیماتی در خصوص فرش می‌گیرند؟» عنوان کرد: دولت‌ها اصولاً نمی‌توانند اقتصاد را اداره کنند. تنها هم فرش نیست، ما در صادرات هر چیز دیگری نیز مشکلات مشابه داریم.

بر اساس این گزارش، صادرات فرش در سال ۱۴۰۰ معادل ۶۴ میلیون دلار بود که نسبت به سال ۹۹ افت ۱۰ درصدی داشت. فرحناز رافع، رئیس مرکز ملی فرش، دلیل این افت را قانون مربوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات فرش دانست.