وزیر آموزش و پرورش علیه دیوان عدالت اداری/ صحرایی دست به دامن اژه ای شد

بر اساس رأی دیوان عدالت اداری، آزمون ورودی پایه دهم سمپاد باید به صورت عمومی برای همه داوطلبان باشد و سمپادی‌ها هم در آن شرکت کنند؛ موضوعی که به گفته وزیر آموزش و پرورش با برنامه آموزشی و تربیتی ۶ ساله سمپاد مغایر است و به همین دلیل برای حل این مشکل از رئیس قوه قضائیه کمک خواسته است.

 سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان برای جذب دانش‌آموزان نخبه، آزمونی از پایه ششم به هفتم برگزار می‌کند و بر اساس آن، دانش‌آموزانی که پذیرفته شوند می‌توانند تا ۶ سال بعد یعنی تا گرفتن مدرک دیپلم در این مدارس تحصیل کنند؛ البته باید از نظر آموزشی افتی نداشته باشند و در این راستا شروطی هم در آیین‌نامه آمده است.

البته از پایه نهم به دهم نیز آزمون تکمیل ظرفیتی گرفته می‌شود تا دانش‌آموزان تیزهوشی که به هر دلیل نتوانستند در آزمون قبلی یعنی پایه ششم به هفتم شرکت کنند، امکان ورود به سمپاد را داشته باشند. 

* رأی دیوان عدالت اداری چه بود؟

ماجرای آزمون سمپاد از آنجا شروع شد که داوطلبی نسبت به آزمون تکمیل ظرفیت به دیوان عدالت اداری شکایت کرد و با طرح این موضوع که این آزمون ناعدالتی در حق دانش‌آموزانی است که امکان شرکت در آزمون پایه ششم به هفتم را نداشتند، خواستار برگزاری آزمون برای همه دانش‌آموزان شد.

در رأی دیوان عدالت اداری آمده است: «بر اساس بند ۹ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران است و مطابق اصل نوزدهم قانون اساسی، مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و به موجب اصل بیستم قانون اساسی، همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند.

بنا به مراتب فوق و نظر به اینکه ردیف ۵ از جزء «د-۱) ضوابط و شرایط ثبت نام» ذیل بند (د) دستورالعمل آزمون های ورودی دبیرستان های دوره اول و دوم استعدادهای درخشان سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ (موضوع ابلاغیه شماره ۵۰۱.۱۰۴ تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۹۹ رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان) با عنوان ضوابط و شرایط ثبت نام داوطلبان ورودی دبیرستان های دوره اول و دوم استعدادهای درخشان دایر بر امکان ثبت‌نام و ادامه تحصیل دانش‌آموزان پایه نهم مدارس استعدادهای درخشان بدون شرکت در پایه دهم، مصداق تبعیض ناروا و عدم ایجاد امکانات عادلانه برای آحاد ملت است.

بنابراین با بند ۹ اصل سوم و اصول نوزدهم و بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مغایرت دارد و مستند به بند یک ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود».

 * آزمون مجدد؛ اضطرابی برای سمپادی‌هاست

بیش از ۱۰ هزار مخاطب خبرگزاری فارس با ثبت پویشی در سامانه فارس من با عنوان «لغو آزمون مجدد نهم به دهم مدارس سمپاد» خواستار پیگیری این موضوع شدند.

پدر یکی از دانش‌آموزان سمپادی در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: وقتی دانش‌آموزی در آزمون پایه ششم به هفتم سمپاد قبول می‌شود، در سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان روی او سرمایه‌گذاری می‌شود و برایش یک برنامه ۶ ساله در نظر می‌گیرند. حالا چرا باید این بچه‌ها دوباره وارد استرس و اضطراب آزمونی در پایه نهم به دهم قرار بگیرند.

وی ادامه داد: اگر دانش‌آموزی در طول سه سال اول متوسطه در مدارس سمپاد نتواند موفق باشد، بر اساس آیین‌نامه سمپاد از این مدارس خارج می‌شود پس دیگر برگزاری آزمون در ورودی دوره دوم متوسطه ضرورتی ندارد. 

دانش‌آموزی که در سن ۱۲ سالگی تمام تلاش خود را کرده و با قبولی در سمپاد و نیز سه سال تمام با آزمون‌های سخت وارد مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی شده‌ است، چطور می‌شود با بقیه دانش‌آموزان یکسان در نظر گرفته شوند، اصلا چرا باید سه سال روی این دانش‌آموزان سرمایه‌گذاری شود و مجدد برای دوره دوم متوسطه از آنها آزمون مجدد ورود به مدارس تیزهوشان و نمونه گرفته شود. آیا این اقدام ضایع شدن حق دانش‌آموز سمپادی نیست؟

* حقوق ۶۰ هزار دانش‌آموز سمپادی نادیده گرفته شده است

خانواده‌های دانش‌آموزان سمپادی نسبت به رأی دیوان عدالت اداری گلایه دارند و معتقدند که با این رأی، حقوق دانش‌آموزان سمپادی نادیده گرفته شده است.

شهرام شاهرخی نماینده اولیای دانش‌آموزان استعدادهای درخشان در این خصوص اظهار کرد: رأی اخیر دیوان عدالت اداری تبعیض ناروا بین دانش‌آموزان عادی و دانش‌آموزان مدارس استعدادهای درخشان است؛ همچنین این رأی با ساختاری که برای سمپاد ایجاد شده، مغایرت دارد.

وی ادامه داد: هدف سمپاد جذب استعدادهای درخشان کشور و تبدیل آنها به نخبگان و دانشمندان آینده است و حدود ۴۰ سال در این خصوص تجربه وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: این رأی کاملاً مغایر با اساسنامه، آیین‌نامه و مقررات حاکم بر سمپاد است. دیوان عدالت اداری در رسیدگی به موردی مشابه در سال ۹۵ خلاف آن رأی را صادر کرد.

وی ادامه داد: خطاها، اشکالات آزمون‌ها و ضعف‌های مدیریتی را می دانیم اما گناه ضعف ساختاری را نباید گردن دانش‌آموز انداخت. متاسفانه دیوان عدالت اداری با این رأی، حقوق ۶۰ هزار دانش آموز را نادیده گرفته است.

* دانش‌آموزان فعلی سمپاد مشمول شرکت در آزمون ورودی پایه دهم نمی‌شوند

بر اساس اطلاعیه جدید هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، دانش‌آموزان فعلی مدارس سمپاد مشمول رأی دیوان مبنی بر شرکت در آزمون ورودی پایه دهم سمپاد نمی‌شوند.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در اطلاعیه‌ای درباره شرایط پذیرش دانش‌آموزان فعلی مدارس استعدادهای درخشان در پایه دهم اعلام کرد: دانش‌آموزان فعلی پایه‌های هفتم، هشتم و نهم مدارس سمپاد، به شرط احراز شرایط آموزشی مندرج در آیین‌نامه مدارس استعدادهای درخشان،  بدون نیاز به آزمون، می‌توانند در پایه دهم مدارس سمپاد ادامه تحصیل دهند.

با عنایت به اینکه آرای شماره ۵۴ مورخ پنجم اردیبهشت ۱۴۰۲ و شماره ۸۳۷۹ مورخ دوم آبان ۱۴۰۲ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری متضمن اعمال ماده ۱۳ قانون دیوان عدالت اداری و تسری اثر ابطال مقررات موضوع این رأی به زمان تصویب مقررات فوق نیست، بنابراین به موارد مربوط گذشته تسری نمی‌یابد و دانش آموزانی که قبلا و یا در حال حاضر در مدارس استعداد درخشان تحصیل کرده و می کنند، مشمول مفاد آنها نیستند.

* آزمون ورودی پایه دهم سمپاد «آب گِل آلودی» برای مؤسسات تست‌زنی است

مشکل دانش‌آموزان فعلی سمپاد حل شد اما مسؤولان معتقدند که برگزاری آزمون پایه نهم به دهم تنها آب‌ گِل آلودی برای مؤسسات تست‌زنی است.

امید نقشینه ارجمند معاون استعدادیابی سازمان استعدادهای درخشان در این خصوص گفت: نمی‌توان به طور مطلق گفت که آزمون‌های ورودی کاملاً به هدف می‌رسد و آن چیزی که مد نظر است، می‌سنجد؛ وقتی آزمونی برای کسب یک امتیاز طراحی شود، اجتناب‌ناپذیر است که خانواده‌ها به کمک مؤسسات تلاش کنند تا درصد موفقیت در آزمون را افزایش دهند.

وی ادامه داد: لاجرم بازاری به وجود می‌آید؛ پس باید تلاش کنیم تا متناسب با بازار به وجود آمده و کلاس‌هایی که به شکل دوپینگی دانش‌آموزان را برای آزمون آماده می‌کنند، مقابله کرد.

نقشینه ارجمند یادآور شد: در مدارس سمپاد یک آزمون ورودی در سال ششم به هفتم و یک آزمون تکمیل ظرفیت از نهم به دهم داریم. همچنین دانش‌آموزی که وارد سمپاد می‌شود باید شرایط تحصیلی خوبی را طی کند و بر همین اساس معدل دانش‌آموز نیز برای ورود به متوسطه دوم حائز شرایط می شود. دیوان عدالت اداری، این شرایط را تبعیض ناروا دانسته است زیرا دانش‌آموزی که خارج مدرسه است باید در آزمون تکمیل ظرفیت شرکت کند ولی دانش‌آموزی که در مدرسه تحصیل می‌کند با معدل مدرسه سنجیده می‌شود.

وی تصریح کرد: این تصور اشتباه است که گسترش آزمون به دانش‌آموزان سمپاد، فرصت را برای دانش‌آموزان عادی افزایش می دهد. از سوی دیگر آزمون باعث می‌شود دانش‌آموزان سمپادی مشغول کلاس‌های تست‌زنی شوند و آب گل‌آلودی برای موسسات تست زنی خواهد بود.

* رأی دیوان عدالت برنامه ۶ ساله تربیتی سمپاد را به هم می‌زند

رضامراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش هم موافق حذف آزمون ورودی پایه دهم برای سمپادی‌هاست. وی در این خصوص گفت: در آیین‌نامه سمپاد که مصوبه هیأت امنای سمپاد است و در حکم قانون برای سمپاد محسوب می‌شود، می‌گوید دانش‌آموزان پایه ششم در آزمون سراسری سمپاد شرکت می‌کنند و اگر پذیرفته شوند تا پایه دوازدهم با شروطی که در آیین‌نامه آمده است، می‌توانند ادامه دهند. 

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه دانش‌آموزان سمپاد از یک تا ۳ درصد دانش‌آموزان کشور هستند، اظهار کرد: در رأیی که صادر شده است به ما می‌گوید سمپاد را در پایان سال سوم تخلیه کنید و دوباره از نو امتحان بگیرید و این موضوع، برنامه تربیتی ۶ ساله ما را واقعا به هم می‌زند. 

وی اضافه کرد: ما در پایان سال سوم متوسطه اول یعنی کلاس نهم، یک تکمیل ظرفیت می‌گیریم تا افراد تیزهوشی که خارج از سمپاد هستند، بتواند وارد شوند و طبق آیین‌نامه هم اگر فردی نتواند ادامه دهد، خارج می‌شود. واقعا توقع و خواسته من از رئیس قوه قضائیه این است که به این قضیه ورود کنند و رأی را دوباره بررسی کنند.

* درخواست آقای وزیر از رئیس قوه قضائیه

وزیر آموزش و پرورش برای حل مشکل سمپاد پیگیری‌هایی را انجام داده است. هر چند که مشکل دانش‌آموزان فعلی سمپاد حل شده است اما اصل ماجرا یعنی تحت الشعاع قرار گرفتن برنامه ۶ ساله سمپاد در آینده به قوت خود باقیست.

صحرایی اظهار کرد: بنده به طور طبیعی از آیین‌نامه‌های مصوب باید دفاع کنم و همین کار را هم کردم و از رئیس دیوان عدالت اداری صمیمانه تشکر می‌کنم که تقاضای اعمال ماده ۹۱ کردم و ایشان با مناعت طبع پذیرفت و در مسیر دیوان قرار گرفت؛ البته اعضای دیوان رأی قبلی خود را تأکید کردند.

وی ادامه داد: خیلی رفتیم و استدلال کردیم که البته آنها نگرانی دارند و نگرانی‌شان مبتنی بر برخی از اصول قانون اساسی است. تقاضای‌مان از رئیس قوه قضائیه این است که اگر در چارچوب‌های قانونی فرصت دیگری است، برویم و بیشتر استدلال کنیم که مسأله حل شود البته خود رئیس دیوان هم راهنمایی‌هایی کردند که پیگیر هستیم. 

 دانش‌آموزان و خانواده‌های سمپادی این روزها خیلی پیگیر حل این مشکل بودند و مشکل آنها حل شد اما آیا ماجرای دوره ۶ ساله تربیتی سمپاد نیز حل می‌شود؟