ماجرای ابر دزدی شمالی ها از تهران

چند روزی است تفاوت های فاحش بارشی ایران و ترکیه مورد توجه و بحث قرار گرفته است. ماجرا از این قرار است که در حالی که ایران امسال پاییز و زمستان بسیار کم بارشی را سپری کرده است، تنها چند کیلومتر آن طرف تر در آن سوی مرزهای کشورمان، ترکیه پاییز و زمستان طبیعی ای را تجربه کرده است، به طوری که در همین روزهای گذشته برف سنگینی به ارتفاع چند متر در استان هاکاری ترکیه که در مرز شهرستان ارومیه قرار دارد باریدن گرفت.

در این میان انتشار تصاویری در فضای مجازی نیز شبهات درباره ی علت این مسأله را بیشتر کرد، مثل ویدئویی از تصاویر ماهواره ای که نشان می داد ابرهایی که از ترکیه به سمت ایران در حرکت بودند به محض رسیدن به خاک ایران ناپدید می شدند. این موضوع طی روزهای گذشته بحث های زیادی ایجاد کرده و گمانه زنی های مختلفی در اینباره در فضای مجازی مطرح شده است، از جمله ابر دزدی ترکیه از ایران، مسأله ای که واکنش سازمان هواشناسی کشور را به دنبال داشته است.

در ادامه مطلب وبسایت «خبرآنلاین» درباره ی واقعیت ادعای ابر دزدی ترکیه از ایران را می خوانید:

همه چیز از یک عکس شروع شد، عکسی که در فضای مجازی دست‌به‌دست چرخید تا سبب‌ساز تولد یک ایده باشد، ابر دزدی در مرز ایران و ترکیه همان ایده‌ای شد که طی چند روز گذشته حسابی بحث‌برانگیز شده است، عکسی که نشان می‌دهد انگار برف تصمیم گرفته در ترکیه ببارد اما نیم‌نگاهی هم به ایران نداشته باشد، تصویر زیر همان عکس است، همان‌طورکه از آن پیداست درست مرز ایران و ترکیه محل تفاوت بارش‌ها است، شاید با دیدن تفاوت در این عکس هر ذهنی به ایده ربایش ابر یا وجود موانع غیرطبیعی برای بارش در ایران نزدیک شود.

شمالی‌ها از تهران ابر دزدی کردند!

با ادامه‌دار شدن مسئله ابردزدی در فضای مجازی و این‌که عوامل غیر طبیعی مانع ورود ابر به ایران و بارش‌ها در مرزهای کشور می‌شوند کارشناسان دست به کار شدند، یکی از اظهار نظرها مربوط به کاوه مدنی، کارشناس محیط زیست و معاون سابق سازمان محیط زیست در ایران بود، او در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) یک تصویر از مناطق شمالی ایران منتشر کرد، تصویر زیر همان عکسی است که مدنی با انتشار آن نوشت: «با همان منطقی که در چند هفته اخیر برای تقویت شایعه منصرف کردن ابرها از ورود به ایران استفاده شده، می‌توان ادعا کرد که مردم گیلان، مازندران و گلستان، با دستکاری آب و هوا از مردم تهران ابردزدی می‌کنند.»

درهمین‌باره احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، با واکنشی مشابه به خبرآنلاین می‌گوید: «تفاوت بارش در دو نقطه مجاور یکدیگر به عوامل زیادی بستگی دارد، این‌که سمت ارتفاعات در چه راستایی باشد و جریان‌هایی که وارد منطقه می‌شوند از کجا می‌آیند کاملاً تاثیرگذار هستند. اجازه بدهید یک مثال از داخل ایران بزنم، مناطق شمال و جنوب رشته کوه البرز را با یکدیگر مقایسه کنید، وضعیت هر دو منطقه با یکدیگر کاملاً متفاوت است، بارش باران در گیلان به هزار میلیمتر می‌رسد درحالی‌که بارش باران در منطقه طارم استان زنجان که سد سپیدرود واقع شده است به ۲۰۰ میلیمتر هم نمی‌رسد، علت تفاوت بارش‌ها در این دو نقطه مجاور به جریانات هواشناسی برمی‌گردد که وارد می‌شوند، زنجان جریانات جنوبی را می‌گیرد و گیلان متاثر از جریانات شمالی است، لذا کوهستان نقش مهمی را ایفا می‌کند.»

تصاویر دست‌چین شده برای روایت غیر علمی

درحالی تصاویر عدم ورود ابر به ایران در فضای مجازی درحال دست به دست شدن هست که کاوه مدنی عکس دیگری را در حساب کاربری خودش در شبکه ایکس به اشتراک گذاشت، عکس زیر همان تصویری است که معاون سابق سازمان حفاظت از محیط زیست درباره آن نوشت: «در هر دو سوی مرز ایران با ترکیه ابر وجود دارد و کشور همسایه نتوانسته است با هیچ حربه‌ای ابرها را از ایران بدزدد. پس باید پرسید، چرا تصاویر دست به دست شده در فضای مجازی، این ابرها را نشان نمی‌دهند؟ جواب خیلی سخت نیست. آن تصاویر مربوط به یک لحظه یا یک بازه زمانی خاص هستند و برای القای یک روایت انتخابی غیرعلمی دست‌چین شده‌اند.»

یکی دیگر از این روایت‌های دست‌چین شده بارور کردن ابرها در سمت ترکیه است تا بارش‌ها در آن کشور رخ دهد و تقریباً چیزی به ایران نرسد، دراین‌باره الن بورک، اقلیم‌شناس به بی‌بی‌سی گفته که: «برف زمانی می‌بارد که هوا بالا رود و با سرد شدن دما به‌صورت برف به زمین بازگردد، بالا رفتن هوا بین کوه‌ها انجام می‌شود بنابراین طبیعی است که یک طرف کوه بر باشد و طر دیگر چیزی نباشد، من نمی‌دانم الگوی طوان در ترکیه و ایران چگونه است، اما اگر طرف ترکیه برف می‌بارد و ایران نمی‌بارد، می‌تواند توضیح برای الگوی بارش برف در منطقه باشد، اما در کل بارورسازی ابرها کارساز و علمی نیست.»

بنابراین باید پرسید چرا جریانات بارشی در ترکیه تبدیل به برف می‌شود اما در ایران نه، بخشی از جواب این پرسش در همان توضیح الن بورک است، جایی‌که گفت: «برف زمانی می‌بارد که هوا بالا رود و با سرد شدن دما به‌صورت برف به زمین بازگردد.» درست چیزی که در ایران و در شرایط فعلی وجود ندارد، یعنی همان سر شدن هوا، طوری‌که احد وظیفه گرمای فعلی در منطقه ایران را بی‌سابقه می‌داند.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی برای توضیح بیشتر به خبرآنلاین می‌گوید: «فقط بخشی از جریانات بارشی که وارد ایران می‌شوند از طرف ترکیه هستند، عمده بارش استان‌های آذربایجان غربی و شرقی از جریانات بارشی هستند که از دریای سرخ، دریای عرب، تنگه باب‌المندب وارد کشور می‌شوند، جریاناتی که در مواجهه با زاگرس قرار می‌گیرند و در استان‌های ایلام، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان، کردستان و آذریایجان غربی و شرقی ایجاد بارش می‌کنند. متاسفانه امسال شاهد جریانات بارشی این چنینی نبودیم، دلیل آن‌هم به دمای بیش از حدی برمی‌گردد که در شرق مدیترانه، خاورمیانه و ایران حاکم بود، ما گرمای بیشتر از نرمال در مناطق سردسیر کشور داشتیم، این گرما سبب شد سیستم‌هایی جوی که در شرق مدیترانه ایجاد می‌شود و از ایران عبور می‌کنند به‌خوبی شکل نگیرند و ضعیف‌تر از حد معمول بودند.»

تئوری توطئه با ابر دزدی!

باز هم یک سوال باقی می‌ماند، ترکیه و ایران در یک منطقه هستند و اگر افزایش دمایی وجود دارد قطعاً باید متوجه این کشور هم شود، اما چرا این گرما فقط مانع بارش باران و بر در ایران شده است. وظیفه در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «برای این‌که سیستم ترکیه با ایران متفاوت است، در ترکیه جریان‌های جنوبی و شمالی که وارد این کشور می‌شوند هر دو از طرف دریا هستند، جریانات شمالی در این کشور از طرف دریای سیاه است، و جریانات جنوبی برای دریای مدیترانه است، در نتیجه ترکیه رطوبت خوبی دریافت می‌کند اما متاسانه سرزمین ما این شرایط را ندارد، ترکیه به‌طور نسبی ۵۴۰ میلیمتر بارش سالانه دارد درحالی‌که بارش سالانه ایران ۲۳۰ میلیمتر است، ترکیه ۲.۵ برابر ایران دریافت بارش دارد، ارتفاعات آناتولی در ترکیه منشا رودخانه‌های بزرگی مانند دجله و فرات هستند، رودخانه‌هایی که حجم‌شان چندین برابر بزرگترین رودخانه‌های ایران است، بنابراین وضعیت آب و هوای ترکیه با ایران قابل مقایسه نیست.»

او در پایان بیان می‌کند: «ابر دزدی داستانی بیش نیست، یک شایعه است که بیشتر دنبال تشویش اذهان عمومی است، متاسفانه ممکن است مسئولین هم چنین حرف‌هایی را باور کنند و به جای فکر عاجل دنبال تئوری توطعه باشند.»