مهاجرت المپیادیها و رتبههای زیر هزار کنکور
آمار تلخ | مهاجرت 43 درصد از المپیادیها | آغاز مهاجرت نخبهها از 18 سالگی!
از 2765 المپیادی دهه 90، فقط 57 درصدشان مقیم کشور هستند و 8309 رتبه زیر هزار کنکور هم مهاجرت کردهاند طی 8 سال اخیر، 2هزار نخبه ایرانی دانشگاههای برتر جهان به کشور بازگشتهاند اما ...
مصطفی عبدالهی – این یک آمار رسمی و موردتایید است: «مهاجرت 43 درصد از المپیادیها»؛ آماری تلخ که اگرچه با اقدامات سالهای اخیر معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری برای بازگشت نخبگان، کمی از تلخی آن کم شده، اما شک نکنیم که غفلت از ادامه این روند، درصد مهاجرت جوانان تیزهوش و نخبه ما را بیشتر خواهد کرد.
۵۷ درصد در کشور ماندند اما ...
سالنامه ۱۴۰۰ «رصدخانه مهاجرت ایران» که توسط پژوهشکده دانشگاه شریف و به سفارش معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری تدوین شده، موضوع مهاجرت المپیادیها و رتبههای زیر هزار کنکور را بررسی کرده است. جامعه آماری این گزارش، ۲۷۶۵ برگزیده المپیادهای دانشآموزی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۱ (کسبکنندگان مدالهای طلا، نقره و برنز) بودهاند؛ دلیل بررسی آمار دهه ۹۰ هم این است که نخبگان آن سالها به حدود یک دهه زمان برای تکمیل تحصیلات مدرسه و دانشگاه نیاز داشتند و حالا باید وضعیت مقیم بودن یا مهاجرت آنها را بررسی کرد. طبق این گزارش که به استناد آمار سال ۹۹ بنیاد ملی نخبگان تهیه شده است، اگرچه ۵۷ درصد از المپیادیهای آن سالها در کشور ماندهاند اما ۳۷.۲ درصدشان مقیم خارج از کشورند و وضعیت اقامت ۶.۲ درصدشان هم مشخص نیست. البته این آمار درباره دانشجویان زیر رتبه هزار کنکور (برگزیدگان سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۴) کمی قابل تحملتر است، چراکه فقط ۱۵.۴ درصد آنها مقیم خارج از کشور هستند، اگرچه که از نظر عددی، تعدادشان ۸۳۰۹ نفر است. ضمن آنکه وضعیت اقامت ۳۳۷۴ نفرشان هم مشخص نیست.
افزایش میل به مهاجرت گروههای حرفهای و استارتاپها در سالهای اخیر
صدرنشینی ریاضی فیزیکی ها در مهاجرت
اما نگاهی به رشتههای تخصصی المپیادیهایی که مهاجرت کردهاند هم جالب است: مهاجرت المپیادیهای ریاضی 9 درصد، فیزیک 8.1 درصد، کامپیوتر 7.2 درصد، شیمی 5.4 درصد، نجوم 4.5 درصد، زیستشناسی 2.7 درصد و ادبیات 1.7 درصد. البته 4.4 درصدشان هم بعد از مهاجرت، به کشور بازگشتهاند. آمار مهاجرت رتبههای زیر هزار کنکور هم تقریبا مشابه است: 11.5 درصد بچههای رشته ریاضیفیزیک، 3.5 درصد هنر، 2.7 درصد تجربی و 1.8 درصد دانشآموزان علوم انسانی بودهاند. ضمن آنکه 2.5 درصدشان هم مهاجران بازگشتی هستند.
آغاز مهاجرت نخبهها از ۱۸ سالگی!
این نتایج و تحلیلهای گزارش هم قابل تامل است:
* بیشترین فراوانی سنی مهاجرت رتبههای زیر هزار کنکور در رشتههای ریاضی، انسانی و هنر، بین 25 تا 24 سال یعنی بعد از دوره کارشناسی بوده است.
* بیشترین فراوانی سنی در رشتههای تجربی که عموماً در زیرگروه پزشکی و با دورههای 6 تا 8 سال تحصیل میکنند، 26 تا 28 سالگی بوده، یعنی پس از دوره دکترای عمومی.
* درصد قابلتوجهی از مهاجرت نخبگان رشته تجربی، در سنین کمتر از 25 سال بوده و سن مهاجرت این گروه، از همان 18 سالگی، یعنی بلافاصله پس از کنکور آغاز میشود.
* الگوی سنی مهاجرت المپیادیها مشابه مهاجرت رتبههای زیر هزار کنکور است. مثلا المپیادیهای زیست، که اکثرشان دانشجوی پزشکی میشوند، بیشترین احتمال سن مهاجرتشان 26 سالگی است.
روند امیدبخش؛ بازگشت ۲ هزار نخبه
اما این هم که بدانیم از سال 1393 تا پایان فروردین 1400، با ارائه تسهیلات ویژه معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری، 1989 نخبه (1659 مرد و 330 زن) به کشور بازگشتهاند، امیدبخش است و جالب اینکه، 5.8 درصد این نخبگان، از 10 دانشگاه برتر جهان به کشور بازگشتهاند و 24.6 درصدشان هم از 50 دانشگاه برتر. این آمار هم قابل توجه است که 63.6 درصد نخبگان بازگشتی، از گروه فنی و مهندسی، 14.3 درصد گروه انسانی، 10.4 درصد علوم پایه، 9.4 درصد پزشکی و 2.3 درصد نخبگان هنر و معماری هستند. این هم از فراوانی رشتههای بازگشتی: مهندسی برق، مکانیک، کامپیوتر، عمران، شیمی، نانوفناوری، مدیریت و اقتصاد، فیزیک و... .
مهاجرت میکنیم به خاطر این که...
هرچند از بازگشت حدود ۲ هزار نخبه خوشحالیم، اما شنیدن دغدغههای المپیادیهای سالهای اخیر نشان میدهد که همچنان باید نگران روند مهاجرت آنها بود. با یکی از مدالآوران المپیاد زیستشناسی که حالا دانشجوی رشته پزشکی است و قصد مهاجرت دارد، گفتوگو کردیم و او به برخی از این دغدغهها اشاره کرد:
یک دانشآموز المپیادی در بهترین حالت دانشجوی پزشکی یک دانشگاه خوب میشود و باید چندین سال دورههای سخت انترنی و رزیدنتی را با فشار کاری وحشتناک و حقوق ۸۰۰ هزار تا ۱.۴ میلیون پشت سربگذارد.آمار طلاق و برخی آسیبهای روحی دانشجویان رشتهها از جمله پزشکی بسیار بالاست و علت اصلیاش فشار کاری بالای دوره آموزشی است، اما این آمارها برای مسئولان مهم نیست.شغل پزشکی در همه کشورها دشوار و طاقت فرساست اما من و دیگر دوستانم که تصمیم به مهاجرت گرفتهایم، تجربه دیگران را دیدهایم و میدانیم که در برخی کشورها، لااقل درمورد خیلی از بدیهیات زندگی دغدغه نخواهیم داشت.
منبع:
خراسان
ارسال نظر