اولین روز کاری سال جدید مصادف با اعلام استعفای یوسف نوری شد تا سنت خدمت کوتاه مدت وزرای این وزارتخانه ادامه پیدا کند و حالا همه منتظر گزینه رئیس جمهور برای مدیریت دستگاه تعلیم و تربیت کشور هستند؛ دستگاهی که از سویی با جامعه انسانی گسترده‌ای طرف است و از طرفی با مشکلات قابل توجهی روبروست.

پس از استعفای «یوسف نوری»؛ وزیر سابق آموزش و پرورش که از ۷ آذر ۱۴۰۰ کارش را در وزاتخانه آموزش و پرورش شروع کرد و ۱۶ ماه بر مسند وزارت نشست و ۱۴ فروردین ۱۴۰۲ از جایگاهش کنار رفت، باید دید سکان دار این دستگاه عریض و طویل که مسئولیت نزدیک به یک میلیون نفر کارمند و حدود ۱۶ میلیون دانش آموز را برعهده دارد، به دست چه کسی خواهد رسید؟ در حال حاضر «رضامراد صحرایی» که ریاست دانشگاه فرهنگیان را برعهده دارد، سرپرست وزارت آموزش و پرورش است تا رئیس جمهور گزینه خود را برای این وزارتخانه معرفی کند. 

اولویت‌هایی که وزیر آینده آموزش و پرورش باید در نظر داشته باشد، موضوعی است که برای بررسی آن با سه تن از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت و گویی داشتیم و آن‌ها نکاتی را به عنوان موضوعات مغفول مانده و عوامل اشکال در امورات این وزاتخانه نام بردند که در ادامه این مطلب مشروح گفت وگوها را می‌خوانید:

کسانی با چند ماه سابقه جذب آموزش و پرورش شده‌اند و افرادی باسابقه که هنوز بلاتکلیف هستند

«فرهاد بشیری» عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با بیان اینکه یکی از عوارض سرپرستی در هرجایی این است که پیگیری‌ها خیلی دقیق صورت نمی‌گیرد، بیان کرد: ما از رئیس جمهور تقاضا داریم که سریعا یک فرد مناسب را با ویژگی‌ها و مولفه‌هایی که خودشان در نظر دارند برای تصدی وزارت آموزش و پرورش معرفی کنند. 

بشیری در ادامه تصریح کرد: آموزش و پرورش کارهای زمین مانده زیادی دارد؛ به عنوان نمونه در خصوص رتبه‌بندی باید به سرعت کارها را انجام دهند و اشکالاتی که باعث اعتراض فرهنگیان شده است را بررسی و برطرف کنند و احقاق حقوق شوند. 

عضو کمیسیون آموزش مجلس با تاکید بر اهمیت رسیدگی به تنوع نیروهایی که به آموزش و پرورش خدمت ارائه می‌کنند، بیان کرد: برخی نیروهای خرید خدماتی و معلم‌هایی داریم که حدود بیش از یک دهه در عرصه آموزش خدمت کرده است و هنوز تعیین تکلیف نشده اند. در خصوص این موارد باید وضعیت سریعتر روشن شود. به هر حال این افراد عمرشان را گذاشته‌اند و آموزش و پرورش هم به تجربه کاری آن‌ها نیاز دارد. سال‌ها تجربه آموزشی این افراد به اضافه جمعیت قابل توجه آن‌ها در آموزش و پرورش این الزام را ایجاد می‌کند که از سرگردانی خارج شوند و به نوعی آموزش و پرورش شرایط جذب آن‌ها را مهیا کند.

نماینده مردم پاکدشت در ادامه عنوان کرد: ما شاهدیم که کسانی با چند ماه سابقه جذب آموزش و پرورش شده‌اند و کار اداری‌شان هم انجام گرفته است بعد افرادی با ۱۶ سال سابقه هنوز بلاتکلیف هستند. این موارد در آموزش و پرورش تبعیض است. سرپرست فعلی این وزاتخانه لازم است نسبت به جذب نیروها و رتبه‌بندی و رفع تبعیض‌های موجود اقدام کند. 

بشیری با تاکید به اینکه معوقات و مطالبات فرهنگیان باید با هماهنگی و پیگیری با هیات دولت پرداخت شود، افزود: سرانه‌های آموزشی، دانش آموزی و بهداشتی نیز از جمله موضوعاتی است که وزیر آینده لازم است آن‌ها را پیگیری کند. به نظرم در دوره سرپرستی، صحرایی می‌تواند با رسیدگی به این موضوعات به آموزش و پرورش کمک کند. 

او ادامه داد: سازمان نوسازی و تجهیز مدارس نیز بحث‌هایی در راستای ساخت مدرسه و توسعه مدارس دارد که باید این موضوعات نیز مغفول نماند و به جد دنبال شود. اگر در همین دوره سرپرستی، صحرایی بتواند موضوعات مغفول را به نتایجی برساند، کار بزرگی انجام شده است. 

بشیری با اشاره به اهمیت آشنایی وزیر آموزش و پرورش با فضای تعلیم و تربیت و تجربه در این بستر، یادآور شد: در مدیریت هر مجموعه‌ای اگر کسانی انتخاب شوند که از همان صنف و قشر باشند، ضمن اینکه باید شایستگی لازم هم داشته باشند، قطعا آن مجموعه بهتر مدیریت می‌شود و راحت‌تر می‌تواند به نتیجه برسد و در انتخاب وزیر و گزینه‌ای که قرار است به عنوان متصدی وزارت آموزش و پرورش انتخاب شود نیز فرهنگیان دوست دارند کسی وزیرشان باشد که از دل همین مجموعه آمده است که هم توانایی کافی داشته باشد هم کاربلد باشد و هم محیط آموزش و پرورش را بشناسد. 

لزوم رسیدگی به وضعیت نیروهای خدماتی و سرایدارهای مدارس 

«محمد وحیدی» عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیز در ادامه همین بحث با اشاره به اینکه دوره سرپرستی معمولا دوره خوبی نیست و به دلیل‌عدم ثبات مدیریتی کار در این دوره سخت است، به خبرنگار ایلنا گفت: با وجود سختی‌ها در دوره سرپرستی هم باید اقداماتی صورت بگیرد و رو به آینده حرکت کرد. 

وحیدی در ادامه بیان کرد: سال تحصیلی جاری و برگزاری امتحانات آخر سال و امتحانات نهایی از موضوعات مهم پیش رو است که سرپرست فعلی باید به آن توجه کند ضمن اینکه جامعه فرهنگیان نیز موضوعات و دغدغه‌های بسیاری دارند. ما هفته بزرگداشت مقام معلم را هم در پیش داریم. اگر بخواهیم با سرپرست فعلی آموزش و پرورش در مورد موضوعات اساسی این دستگاه صحبت کنیم، به نظر من مهمترینش پاسخ به اعتراضات مربوط به رتبه‌بندی است و معلمان نیز باید به موقع و با دقت مدارکشان را بارگذاری کنند و بررسی مدارک توسط مسئولان نیز باید با دقت بالا انجام شود. همچنین معلمان باید بتوانند مدارک جدیدشان را هم اضافه و بارگذاری کنند و هیات‌های ممیزه استانی نیز لازم است اختیارات ویژه‌ای داشته باشند که با سرعت بیشتری کار را انجام دهند. 

وحیدی با تاکید بر لزوم رسیدگی به وضعیت نیروهای خدماتی و سرایدارهای مدارس خاطرنشان کرد: رفع گره‌های اداری مانند برطرف شدن مشکلات اخذ شناسه استخدام نهایی نیروهای مهرآفرین نیز اقدام مهم دیگری است که باید به نتیجه برسد. این کار از جمله اولویت‌های اصلی و روزمره کار وزیر آموزش و پرورش است که باید در کنار سایر وظایفش حتما به آن نیز رسیدگی کند. 

نماینده مردم بجنورد، مانه و سملقان، راز و جرگلان، گرمه و جاجرم ضمن اشاره به اینکه دولت نیز باید پیگیر مشکلات فرهنگیان باشد، اظهار کرد: وزیری که برای وزارت آموزش و پرورش معرفی خواهد شد باید نگاه به آینده داشته باشد. این نگاه توام با برنامه، آن هم برنامه عملیاتی که قابلیت اجرایی دارد و می‌توانیم در زمان و مکان آن را اندازه گیری کنیم باید از اولویت‌های وزیر آینده باشد. یکی از ضعف‌های وزاری گذشته آموزش و پرورش این بوده است که اگر مبتنی بر سندهای بالادستی مانند سند تحول بنیادین یا نقشه جامع علمی کشور یا سیاست ابلاغی در خصوص آموزش و پرورش برنامه‌ای را تنظیم و به مجلس ارائه می‌کردند این برنامه قابلیت رصد نداشت. برنامه‌ها باید قابلیت رصد زمانی و مکانی و امکان اندازه گیری داشته باشند و اگر اینگونه نشود، سندی حاوی مطالب غیرقابل وصول یا غیرقابل ارزیابی خواهد بود. 

وحیدی در آخر بیان کرد: چنین هدفی نگاه عمیق تیم مدیریتی قوی را می‌طلبد و در دوره وزارت یوسف نوری با توجه به اینکه هر دوره‌ای نقاط ضعف و قوتی دارد، یکی از مشکلات، عدم استفاده از تجربه افراد با تجربه بود.

هنوز آمار درستی از تعداد نیروهای آموزش و پرورش نداریم

«امانقلیچ شادمهر» عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس  با اشاره به اینکه اصلی‌ترین کار این است که آمار و اطلاعات در خصوص نیروهای خریدخدماتی، نهضتی‌ها، مهرآفرین‌ها و… همه باید مجددا بازنگری شود و اطلاعات درستی از وضعیت موجود نیروهای مختلف آموزش و پرورش تهیه کنند. 

شادمهر در ادامه گفت: در حال حاضر حتی نمی‌توانند دقیق آمار میزان کمبود نیروی انسانی و معلم در آموزش و پرورش را اعلام کنند. هنوز آمار درستی از تعداد نیروهای در تعامل با آموزش و پرورش مانند خرید خدماتی ها، نهضتی‌ها، مهرآفرین‌ها و… نداریم. 

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات ضمن تاکید بر اینکه خیلی از مسائل امروز آموزش و پرورش ناشی از تضاد و تعارضات است، گفت: آمارهای آموزش و پرورش با آمارهایی که در امور استخدامی و برنامه و بودجه وجود دارد، متفاوت است و این ناسازگاری، مشکلات بین دستگاهی ایجاد می‌کند که رفع این مسائل باید مورد نظر وزیر جدید آموزش و پرورش کشور باشد. 

نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: آموزش و پرورش باید آمار و داده‌هایش را به صورت دقیق به سازمان امور اداری استخدامی و برنامه و بودجه ارائه دهد و بنابراین ساماندهی نیروهای آموزش و پرورش موضوع مهمی است.