چرا وضعیت بازار دارو سر و سامان نمی‌گیرد؟

انتخاب نوشت: خبر های غم انگیز کمبود دارو برای بیماران این روز ها افزایش یافته و دولت نیز کماکان به وعده و وعید های خود ادامه می دهد. از سوی دیگر چالش های منابع ارزی و تحریم ها نیز بر وضعیت سخت دارو ها وزن سنگینی اضافه کرده و راه حل های عبور از این بحران نیز نسخه های موقت نیست.

کامبیز کاظمی، از مدیران اسبق شرکت های دارویی و کارشناس حوزه دارو، در آغاز درباره چالش های کمبود دارو در ایران گفت:

در حد داروهای کلی متداول چالش ها به دو مسئله برمی گردد، یکی قیمت گذاری دستوری دارو و دوم کمبود منابع ارزی برای واردات منابع اولیه است. یعنی دولت برای کمبود دلار سعی کرده در هر جایی منابعی که برای واردات منابع اولیه در نظر می گیرد را کم کند. شرکت های دارویی نیز منتظر ماده اولیه هستند و زمانیکه فقدان ماده اولیه را داریم این مشکل پیش می آید. مسئولین نیز اعلام کردند ۴۰ کشتی در بنادر منتظر ترخیص اند اما چون دلاری به آن ها پرداخت نشده بار را تخلیه نمی کنند. این کمبود ها در تمام مباحث نیز هست. یعنی منابعی که دولت باید ارائه کند را نمی دهد. در دارو نیز کلا داروسازان از دلار نیمایی استفاده می کنند اما چون بخشی از این ارز را برداشته اند، دارو گران شده است. دولت نیز منابع کافی ندارد که این دارو ها و مواد اولیه وارد شود. کشورهایی هم که مواد اولیه دارند الزاما کشور هایی نیستند که بتوان با آن ها تهاتر کرد.

وی افزود: اشکالی که وجود دارد نظام توزیع داروست. مثلا یک دارو در شیراز گیر می آید، در اصفهان نیست. سیستم دارویی کشور هوشمند نیست البته خیلی بهتر شده است اما هنوز مشکل وجود دارد. واردات دارو صرفا از یک کانال های خاص است. مثلا یک سری شرکت ها وارد کننده مواد اولیه هستند، یک سری شرکت ها وارد کننده یک سری دارو های خارجی اند که آن ها هم تعریف شده اند و هر بازرگانی نمی تواند واردات دارو انجام دهد. پول هم برای تخصیص دارو نیست و منابع ریالی برای آن تعریف می کنند که قابلیت واردات ندارد. برخی از بانک ها در سوییس هستند که مجاز برای انجام این کار هستند اما پول وجو د ندارد. از سوی دیگر دارو وارد می شود.

کارشناس حوزه دارو در ادامه گفت: احتکار به آن شکل در سیستم دارو وجود ندارد، منتهی برخی دارو های کمیاب در سیستم های پخش یا داروخانه ها سعی می کنند آن را گران تر در بازار سیاه بفروشند که اسم آن احتکار نیست. برخی از این دارو ها قابل کنترل اند برخی نیز اصلا قابل کنترل نیستند و چند برابر قیمت این دارو ها را می فروشند. ساختار سیستم دارویی کشور با نظارت درست نمی شود، سیستم باید به یک اقتصاد باز بپیوندد یعنی آنقدرهمه چیز وجود داشته باشد که به جای احتکار و گران فروشی و کاغذ بازی اقتصاد باز را مدنظر قرار دهیم و شرکت های مادر و تولید کننده چه خارجی و داخلی در بازار راه خودشان را بروند. بخش خصوصی آنقدر قوی هست که نگذارد کمبود به وجود بیاید. البته در نهایت همه چیز به مشکلات سیاست خارجی برمی گردد.