نادرترین نوع خورشید گرفتگی در امروز را از دست ندهید

در ۲۰ آوریل، برابر با ۳۱ فروردین‌ماه، خورشید گرفتگی هیبریدی یا مرکب رخ می‌دهد. این نوع از خورشید گرفتگی هر دهه، یکبار اتفاق می‌افتد. در طول این قرن، از میان تمام خورشید گرفتگی‌ها، تنها ۳.۱ درصد از آن‌ها، خورشید گرفتگی مرکب خواهد بود.

در شب ۱۹ آوریل تا ۲۰ آوریل ۲۰۲۳، برابر با ۳۰ تا ۳۱ فروردین‌ماه، نادرترین نوع خورشید گرفتگی رخ می‌دهد این نوع از خورشید گرفتگی را خورشیدگرفتگی مرکب یا هیبریدی می‌نامند.

خورشید گرفتگی مرکب ۲۰ آوریل از ایران قابل مشاهده نیست.

خورشید گرفتگی مرکب یا هیبریدی چیست؟

خورشید گرفتگی مرکب یا هیبریدی، نوع نادری از خورشید گرفتگی است که در طول مسیر خود از حلقوی به کامل و از کامل به حلقوی تغییر می‌کند. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که برای یک شاهد زمینی اندازه ظاهری ماه با خورشید مطابقت دارد. در واقع، به دلیل منحنی بودن زمین، سایه ماه دارای نواحی مختلفی است؛ یک ناحیه مرکزی تاریک‌تر به نام «umbra» و یک منطقه بیرونی روشن‌تر به نام نیم‌سایه(penumbra)، از این‌رو این نوع از خورشید گرفتگی نادر رخ می‌دهد.

در مکان‌هایی که ماه در حین گرفتگی، نزدیک به نقطه اوج است، در ظاهر، اندازه آن در بزرگترین حالت خواهد بود و این وضعیت باعث خورشید گرفتگی کامل می‌شود و در مکان‌هایی که ماه به افق نزدیک‌تر است، ناظر زمینی شاهد یک خورشید گرفتگی حلقوی است، زیرا اندازه ظاهری ماه در مقایسه با خورشید کمی کوچک‌تر خواهد بود.

در طی یک خورشید گرفتگی کامل، می توان یک تاج خورشیدی (solar corona) زیبا را مشاهده کرد، در حالی که در طی یک خورشید گرفتگی حلقوی، ماه مرکز خورشید را می‌پوشاند و حلقه آتش (ring of fire) را ایجاد می‌کند. در مسیر خود، در طول یک خورشید گرفتگی ترکیبی، یک خورشید گرفتگی حلقوی به یک گرفتگی کامل تبدیل می شود و نیز بالعکس.

خورشید گرفتگی ترکیبی تقریبا هر دهه، یک بار رخ می‌دهد. در طول این قرن، از میان تمام خورشید گرفتگی‌ها، تنها ۳.۱٪ (۷ از ۲۲۴) از آن‌ها، خورشید گرفتگی هیبریدی خواهد بود.

زمان خورشید گرفتگی ترکیبی ۲۰ آوریل از چه مکان‌هایی قابل رویت است؟

خورشید گرفتگی مرکب ۲۰ آوریل، از شب ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین)، آغاز و در ساعت ۲:۵۹ بامداد به وقت منطقه زمانی شرقی (۱۰:۲۹ به وقت ایران)، در ۲۰ آوریل (۳۱ فروردین) به فاز کامل خود می‌رسد.

این خورشید گرفتگی نادر در غرب استرالیا، تیمور شرقی و اندونزی شرقی قابل مشاهده خواهد بود.

در شب ۱۹ آوریل تا ۲۰ آوریل، حداکثر مدت مرحله کامل خورشید گرفتگی (کلی یا حلقه‌ای) به ۱ دقیقه و ۱۶ ثانیه بر فراز اقیانوس خواهد رسید. در خشکی نیز طولانی ترین گرفتگی کامل، ۱ دقیقه و ۱۴ ثانیه خواهد بود و توسط ناظران در تیمور شرقی تجربه خواهد شد و مرحله کامل در شبه جزیره اکسماوث، استرالیا، فقط ۱ دقیقه به طول خواهد انجامید.

یک مرحله جزئی از گرفتگی مرکب، از جنوب اقیانوس هند، بخش‌هایی از قطب جنوب، بیشتر استرالیا، اندونزی، فیلیپین، بیشتر اقیانوسیه، آسیای جنوب شرقی و غرب اقیانوس آرام و نیز فاز کلی خورشید گرفتگی از شرق تیمور شرقی، بخش‌هایی از پاپوآی غربی در اندونزی و شبه‌ جزیره اکسماوث در غرب استرالیا نیز قابل مشاهده خواهد بود.