چگونه از بروز مسمومیت دارویی پیشگیری کنیم؟

مسمومیت دارویی شایع‌ترین علت مسمومیت در جهان محسوب می‌شود؛ این نوع مسمومیت به ویژه در کودکان بسیار خطرناک بوده و بر همین اساس باید چگونگی پیشگیری از آن را به خانواده‌ها آموزش داد.

داروها یکی از خطرناک‌ترین عوامل مسمومیت‌زا در منازل هستند و شایع‌ترین علت بروز مسمومیت در جهان نیز مصرف داروها بیش‌از مقادیر درمانی است. عدم توجه به مصرف میزان دارو، مصرف داروها همراه با خواب‌آلودگی و مصرف خودسرانه آنها، همگی می‌توانند منجر به مسمومیت‌های دارویی شوند.

باید توجه کرد که مسمومیت‌های دارویی، در کودکان اغلب اتفاقی و در اثر کنجکاوی کودک یا اشتباه والدین رخ می‌دهد.

برای پیشگیری از بروز مسمومیت دارویی در کودکان باید به نکات ذیل توجه کرد:

- چنانچه در خانه کودک زیر پنج سال دارید، حتماً داروها را در کمدهای بالا، دور از دسترس و مجهز به قفل قرار دهید.

- مراقب باشید تا در هنگام بیماری کودک، دُز تکراری یا دارو بیشتر از میزان تجویزشده به کودک ندهید.

- از قرار دادن دارو در کیف‌دستی پرهیز کنید تا مانع خورده شدن دارو توسط کودکان شوید.

- داروهای خود را در مقابل چشم کودکان نخورید، چراکه کودکان از رفتار بزرگسالان تقلید می‌کنند و ممکن است داروها را به دهان ببرند.

- اگر به کودک خود دارو می‌دهید، به او تفهیم کنید که این دارو است و از کلماتی مثل آبنبات، شکلات یا خوراکی استفاده نکنید.

- داورها را در بسته‌بندی اولیه نگهداری کنید تا در هنگام بروز مسمومیت بتوانید اطلاعات درستی را در مورد داروی مصرفی به پزشک ارائه کنید.

- چنانچه فردی در خانواده در حال درمان ترک اعتیاد است، از دسترسی کودکان به داروهای درمان‌کننده اعتیاد پیشگیری کنید.

- مرگ بسیاری از کودکان و حتی بزرگسالان به دلیل نگهداری شربت متادون در یخچال و مخصوصا تعویض بطری دارو با بطری نوشیدنی‌ها و مصرف اتفاقی آن‌ها صورت گرفته است.

در عین حال سایر نکاتی که در مورد پیشگیری از بروز مسمومیت‌های دارویی و در خصوص مواجهه با فرد مسموم توصیه می‌شود، به شرح زیر است:

- بهتر است داروهای بیمار افسرده، بیمارانی که تعادل رفتاری ندارند یا افرادی که سابقه اقدام به خودکشی دارند را دور از دسترس‌شان قرار دهید و مراقبت دقیقی در خصوص میزان داروی مصرفی‌شان به عمل‌آورید.

- در سالمندان هم مسمومیت دارویی بسیار شایع و البته خطرناک است. تشابه ظاهری شکل داروها، ابتلا به فراموشی، عدم اطلاع از نام داروها، بی‌سوادی یا کم‌سوادی یا خوانا نبودن دستور مصرف دارو ممکن است منجر شود تا سالمندان داروی خود را به‌اشتباه یا به‌طور تکراری مصرف کنند. برای جلوگیری از مسمومیت دارویی در سالمندان باید بر مصرف داروی افراد مسن خانواده نظارت داشته باشید. بهترین روش برای پیشگیری از خوردن دُز تکراری دارو، یادداشت کردن دفعات مصرف دارو است.

در عین حال باید توجه کرد که مصرف مقادیر بالای بسیاری از داروها در اقدام به خودکشی، ممکن است در ابتدا علامت و نشانه خاصی نداشته باشد، اما وضعیت فرد مسموم به‌طور ناگهانی وخیم شود یا در آینده منجر به صدمات دائمی کبد و کلیه در فرد مسموم شود. در برخورد با فرد مسموم غیر هوشیاری که در کنارش بسته‌های داروی خورده شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردی خود و عدم القاء استفراغ در این فرد، بسته‌های دارویی را همراه بیمار به بیمارستان ببرید.

بنابر اعلام معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران، توجه کنید که ایجاد استفراغ در مسمومیت‌ها تنها باید به توصیه پزشک باشد؛ چراکه این عمل در برخی از مسمومیت‌های دارویی سبب وخامت اوضاع بیمار خواهد شد.

در اغلب مسمومیت‌های اتفاقی یا تعمدی با داروها، برای اطلاع از نحوه انجام اقدامات اولیه هر چه سریع‌تر با شماره تلفن مرکز اطلاع‌رسانی داروها و سموم ۱۹۰ یا اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.