قطر حامل پیام مهم بایدن به ایران شد

 ریچارد گلدبرگ مشاور ارشد اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» (FDD) می گوید قطر و ایران دیدگاه مشترکی در مورد حماس دارند. اگرچه جایگاه و موضع قطر نسبت به واشنگتن با ترور هنیه به میزان قابل توجهی تضعیف شده، اما این احتمال مطرح است که آل ثانی اکنون پیام هایی را از طرف دولت بایدن به ایران منتقل کند و در عین حال گام های بعدی را در قبال شریک استراتژیک خود در غزه با ایران طراحی نماید.

«بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» با ویژه خواندن روابط ایران و قطر با حماس، سفر مقام ارشد این کشور به تهران را با تحولات منطقه به ویژه تصمیم ایران برای انتقام از اسرائیل مرتبط دانست.

«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر با سفر به تهران، نخستین دیدار رسمی دولت چهاردهم پس از استقرار را رقم خواهد زد. این که در شرایط خاص منطقه‌ای، قطر به عنوان اولین همسایه ایران سیاست خارجی خود را به سمت تهران فعال می‌کند، نشان از ارتقا و تثبیت روابط همسایگی دو کشور در چند سال اخیر دارد.

اگرچه حمایت تهران از دوحه در زمان تنش این کشور با همسایگان عرب آن از جمله نقاط عطف در روابط دوکشور در دوره معاصر محسوب می‌شود، اما تحولات در فلسطین و نقشی که قطر در روند مذاکرات برای توافق آتش بس بر عهده دارد در کنار روابط نزدیک دوحه با حماس و به ویژه موضع ایران در قبال انتقام ترور اسماعیل هنیه این سفر را از چند جهت برجسته و قابل توجه کرده است.

اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» در مورد این سفر نوشت، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر برای گفتگو با مقام‌های ایرانی به تهران سفر می‌کند. نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر در تلاش است با مقامات ارشد ایرانی از جمله «عباس عراقچی» وزیر امور خارجه تازه منصوب شده، درباره روابط دوحه و تهران و مسائل مهم منطقه‌ای گفتگو کند.

طبق این گزارش، خبر سفر فوق پس از آن منتشر شد که تیم‌های مذاکره کننده آمریکایی، اسرائیلی، مصری و قطری در ۱۵ اوت در دوحه برای دور دیگری از مذاکرات آتش بس و حل موضوع گروگان‌ها دور هم جمع شدند. گروه مورد حمایت ایران، حماس که در دوحه دفتر دارد، اعلام کرد در این مذاکرات شرکت نمی‌کند، ولی روند مذاکرات را از طریق هیات‌های قطری و مصری دریافت کرده است. دور جدید گفتگو‌ها در ۲۲ و ۲۳ اوت در قاهره برگزار شد.

«ریچارد گلدبرگ» مشاور ارشد دفاع از دموکراسی‌ها معتقد است: قطر و ایران دیدگاه مشترکی در مورد حماس دارند. اگرچه جایگاه و موضع قطر نسبت به واشنگتن با ترور هنیه به میزان قابل توجهی تضعیف شده، اما این احتمال مطرح است که آل ثانی اکنون پیام‌هایی را از طرف دولت بایدن به ایران منتقل کند و در عین حال گام‌های بعدی را در قبال شریک استراتژیک خود در غزه (با ایران) طراحی نماید.

«سعید قاسمی نژاد» دیگر کارشناس ارشد FDD در امور ایران نیز مدعی است: دوحه و تهران هر دو از گروه‌های اسلام‌گرای رادیکال در سطح جهان حمایت می‌کنند و دو روی یک سکه هستند. تهران آموزش و هدایت آن‌ها را ارائه می‌کند. این در حالی است که قطر منابع مالی و پوشش دیپلماتیک را از طریق شبکه نفوذ گسترده خود که با هزینه‌های هنگفت ایجاد کرده است، به سرانجام می‌رساند.

این اتاق فکر آمریکایی در مورد رابطه دوحه با حماس عنوان داشت: قطر از حماس که از سال ۲۰۰۷ در غزه مستقر شد، حمایت کرده است. از آن زمان، دوحه کمک‌های سیاسی و مالی را به این گروه اسلام گرا ارائه می‌دهد به نحوی که گفته می‌شود حداقل ۱.۸ میلیارد دلار به دولت تحت مدیریت حماس در غزه تزریق کرده است. با اینکه قطر از حماس حمایت می‌کند و فقط اسرائیل را مسئول حمله ۷ اکتبر حماس می‌داند، با موافقت ایالات متحده خود را به عنوان میانجی بین حماس و اسرائیل قرار داده است.

این گزارش در زمینه رابطه این کشور با آمریکا نیز آورده است که جو بایدن در سال ۲۰۲۲ قطر را به عنوان متحد اصلی غیر ناتوی خود تعیین کرد. قطر همچنین به عنوان یک مرکز استراتژیک برای عملیات نظامی ایالات متحده در منطقه خلیج فارس عمل می‌کند و میزبان پایگاه نیروی هوایی العدید است که بزرگترین پایگاه ایالات متحده در منطقه به شمار می‌رود. با این حال، چند قانونگذار آمریکایی بعد از عملیات ۷ اکتبر، دولت بایدن را تحت فشار قرار داده اند تا با توجه به حمایت قطر از حماس، روابط واشنگتن با دوحه را کاهش دهد. در نخستین روز ماه می‌گذشته هم چند نماینده قانون دو حزبی را جهت بررسی وضعیت متحدان غیرناتوی آمریکا به کنگره و سنا ارائه دادند.