دو راه مقابل برجام | احیای پرونده برجام یا مرگ کامل آن

اقتصادآنلاین نوشت جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در آستانه سفر به عربستان سعودی در موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک سخنرانی داشت که به موضوع هسته‌ای ایران به طور ویژه توجه داشت.  

سالیوان که از اعضای تیم باراک اوباما، رئیس جمهوری اسبق ایالات متحده آمریکا هنگام حصول برجام در سال ۲۰۱۵ بود در این نشست موضوع اولی که اشاره کرد این بود آمریکا هنوز به دنبال تعامل دیپلماتیک است و به دنبال یک توافق دیپلماتیک «دراز مدت» با ایران خواهد بود.

این سخن سالیوان از ابعاد متعددی مورد توجه قرار گرفت. اما مهترین بخش آن می‌تواند شکل‌گیری یک توافق جدید میان تهران و واشنگتن باشد. توافقی که شکل جدیدی دارد و احتمالاً رویکرد جدیدی با برنامه هسته‌ای ایران خواهد داشت.

از سوی دیگر چندی بعد رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: هنوز تصمیمی درباره بازگشت طرفین به توافق گرفته نشده است، اما در حال حاضر، چشم‌انداز بازگشت سریع طرفین به این توافق، بسیار ضعیف است. در حقیقت گروسی نیز از شرایط پیچیده پرونده احیای برجام پرده برداشته است.

ماه‌ها است که مذاکرات احیای برجام متوقف شده و به نظر می‌رسد شرایط برای این پرونده قطور به خوبی پیش نمی‌رود.

بیانیه پر چالش گروه ۷

بیانیه اخیر سران گروه ۷ نشان از این داشت که دیگر برجام ۲۰۱۵ کارایی لازم را ندارد و به دلیل توسعه پیدا کردن برنامه هسته‌ای ایران شاید اجرای کامل برجام دیگر غیر ممکن باشد.

در بیانیه سران گروه ۷ آمده است: «ما مجدداً بر عزم آشکار خود مبنی بر اینکه ایران هرگز نباید سلاح هسته‌ای تولید کند، تاکید می‌کنیم. راه‌حل دیپلماتیک همچنان بهترین راه حل این مسئله است. در این زمینه، برنامه جامع اقدام مشترک همچنان یک راهنمای مفید است.»

غرب به شدت نگران روند غنی‌سازی ایران است، اما گره پرونده احیای برجام از شهریور سال گذشته هر روز کورتر شده است. به نظر می‎رسد کاخ سفید به دنبال راه جدیدی برای حل پرونده احیای برجام است. اما این راه چه خواهد بود؟

توافقی جدید؟

شاید از سخن سالیوان در خصوص توافقی دراز مدت می‎توان این برداشت را داشت که دولت بایدن به دنبال یک توافق جدیدی با ابعاد نوینی است. توافقی که احتمالاً به نقش ایران در منطقه و حتی رفع تحریم‎های حداقلی باشد.

با این حال به نظر می‎رسد که تهران و واشنگتن هر دو به توافقی برای مسائل پیرامون برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌ها نیاز دارند. اما احتمالاً شکلگیری یک توافق جدیدی که حال می‎تواند موقت برای شروع مذاکرات طولانی مدت یا یک توافق جامع جدیدی باشد، در دستور کاخ سفید قرار گرفته است. با این اوصاف احتمال بالا گرفتن تنش برای دریافت امتیازات بیشتر در چند ماه آینده بیشتر می‎شود و هر سمت سعی خواهد کرد که شرایط را به نفع خود دنبال کند.

با این حال هنوز با قطعیت نمی‎توان از روند پرونده احیای برجام یا توافق جدید سخن گفت. زیرا دو طرف اعلام رسمی در خصوص شرایط نکرده‌اند و به نظر می‎رسد این پرونده قطور هنوز بلاتکلیف به سر می‌برد.