اطلاعیه هواشناسی درباره باران‌ قرن در ایران | پدیده خطرناک «مانسون» به ایران می رسد؟

مانسون یا باران‌ قرن در راه ایران است؟ پدیده خطرناک «مانسون»  به ایران می رسد؟ هواشناسی برای بارش باران‌های سیل‌آسای سامانه خطرناک مانسون (Summer Monsoon) چیست؟

اطلاعیه هواشناسی کشور درباره شایعه  فعالیت سامانه بارشی خطرناک «مانسون» (Summer Monsoon)، طوفان شدید و سیلاب و باران قرن منتشر و رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا گفت که  برخی اخبار منتشر شده مبنی بر بارش‌ شدیدترین باران‌ قرن صحت ندارند  سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد :این‌ها اخبار غلط و شایعه‌پراکنی است و باران‌های سیل‌آسا و شدیدی که بتوان به آن‌ها گفت شدیدترین بارش‌های قرن پیش‌بینی نمی‌شود.

«مانسون» خطرناک به ایران رسید!

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ضمن تاکید براینکه برخی اخبار منتشر شده مبنی بر بارش‌ شدیدترین باران‌ قرن صحت ندارند، از رخداد توفان شدید شن در شمال سیستان و بلوچستان خبر داد.

صادق ضیاییان در گفت و گو با ایسنا درباره برخی اخبار منتشر شده مبنی بر شدیدترین بارش‌های قرن در فضای مجازی اظهار کرد: این‌ها اخبار غلط و شایعه‌پراکنی است و باران‌های سیل‌آسا و شدیدی که بتوان به آن‌ها گفت شدیدترین بارش‌های قرن پیش‌بینی نمی‌شود.

وی درباره بارندگی‌های کشور تا پنج روز آینده گفت: از امروز تا روز پنجشنبه( ۲۳ تا ۲۶ مرداد) در بیشتر مناطق کشور جوی پایدار پیش‌بینی می‌شود و برای روز جمعه ( ۲۷ مرداد) در مناطقی از شمال غرب و یا ارتفاعات زاگرس افزایش ابر و بارش‌های پراکنده مورد انتظار است. 

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ادامه داد: طی امروز و فردا(۲۳ و ۲۴ مرداد) در ارتفاعات استان هرمزگان به‌ویژه در ساعات بعد از ظهر رشد ابرهای همرفتی پیش‌بینی می‌شود که می‌تواند همراه با رعد و برق، وزش باد شدید و رگبار باران باشد.

وی اضافه کرد: طی پنج روز آینده در شمال شرق، شرق و جنوب شرق کشور وزش باد شدید مورد انتظار است که خیزش گرد و خاک و کاهش کیفیت هوا را به همراه دارد.

ضیاییان در پایان گفت: در منطقه شمال سیستان و بلوچستان، طی امروز و فردا توفان شن شدید پیش‌بینی می‌شود که می‌تواند مخاطراتی در پی داشته باشد. در برخی از مناطق مرکزی کشور هم طی ساعات بعد از ظهر وزش باد شدید دور از انتظار نیست.

مونسون یا موسمی چگونه پدیده‌ای است؟

هر ساله حول و حوش اواسط ماه می‌میلادی، الگوی جریان هوا در بخش‌هایی از جنوب شرق آسیا تقریباً به شکلی ناگهانی تغییر می‌یابد. این تغییر الگوی جریان هوا به شکل پلکانی از جنوب شرق آسیا آغاز می‌شود و ظرف مدتی حدود دو ماه از جنوب شرق آسیا تا مرز‌های شرقی و شمالی پاکستان گسترش می‌یابد. این درحالی است که بخش‌های جنوبی پاکستان و جنوب شرق ایران هیچ گاه در محدوده اصلی جریان موسمی قرار نمی‌گیرند. با تغییر الگوی جریان هوا، جریانات جنوبی مرطوب با منشأ اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام، حجم عظیمی از رطوبت را به مناطق جنوبی آسیا تزریق می‌کنند. تسلط جریانات جنوبی بسیار مرطوب به همراه گرمای محسوس زیاد فلات تبت، سبب شکل‌گیری یک تیپ اقلیمی بسیار منحصربه فرد و پیچیده موسوم به «موسمی تابستانه» در محدوده جنوب، جنوب شرق و شرق آسیا می‌شود. این سامانه اقلیمی پیچیده که از این پس آن را «موسمی تابستانه آسیایی» می‌نامیم در حد فاصل ماه می‌تا پایان ماه سپتامبر (اردیبهشت تا شهریور) روی منطقه تسلط می‌یابد. بارش‌های بسیار سنگین و ممتد از مهم‌ترین مشخصه‌های موسمی تابستانه آسیایی است.

شدت بارش‌ها در برخی مناطق به گونه‌ای است که بالاترین رکورد‌های بارش سالانه، فصلی و ماهانه دنیا در جنوب آسیا به ثبت رسیده است. حجم عظیم رطوبت انتقال یافته به جنوب آسیا، این امکان را فراهم کرده که در منتهاالیه شمال شرق شبه قاره هند هرساله تنها ظرف چند ماه بارشی حدود ۱۲ متر به ثبت برسد و رکورد مطلق جهانی بارش سالانه با مقادیر ۲۵ و ۲۶ متر از آن ایستگاه‌های ماسینرام و چراپونچی هند شود. چنین الگویی از بارش سبب شده است فرهنگ و اقتصاد جنوب آسیا به شدت از اقلیم موسمی تابستانه تاثیر بپذیرد، به گونه‌ای که در مسیر و مصب رودخانه گنگ و بخش‌هایی از جنوب شرق آسیا، نوع سکونت به شکلی که در دیگر مناطق جهان مرسوم است وجود ندارد.

از نظر فیزیکی با توجه به این که میزان جذب رطوبت در هوا تابعی از دماست بنابراین، در دما‌های بالا و در دوره گرم سال به دلیل ظرفیت رطوبتی بالای هوا، در صورت تغذیه رطوبتی مناسب و رسیدن هوا به سطح تراکم و اشباع، ما شاهد وقوع بارش‌های سنگین و رگباری خواهیم بود. به همین علت، بارش‌های تابستانه در مناطق داخلی فلات ایران، صرف نظر از این که رطوبت بارش‌ها از کدام دریا تامین شده باشد، سنگین، رگباری و سیل آساست. در شرایط نرمال هم به دلیل نبود رطوبت کافی و همچنین استقرار نوعی از سامانه جوی موسوم به پرفشار جنب حاره، در بخش‌های داخلی ایران امکان صعود هوا و تشکیل ابر‌ها در طول فصل تابستان وجود ندارد