آشیانه‌های ایران چشم‌انتظار جنگنده‌های سوخو ۳۵ روسی / همه چیز درباره Su-35 و یاک 130

سوخوهای روسی در راه ایران. رسانه های داخلی و خارجی از نهایی شدن خرید جنگنده  سوخو ۳۵ (سوخوهای روسی)خبر می دهند. سردار سید مهدی فرحی، جانشین وزیر دفاع در گفتگو با تسنیم از قطعی شدن ورود بالگرد هجومی میل ۲۸، جنگنده سوخو ۳۵ و هواپیمای آموزشی یاک ۱۳۰ به ایران خبر داده است. وی در این باره گفته است: «در حوزه هوایی، ورود هواپیمای آموزشی یاک ۱۳۰، جنگنده سوخو ۳۵ و بالگرد میل ۲۸ به کشور قطعی شده است و فرآیند آن در حال انجام است». در ادامه این مطلب می خواهیم شما را بیشتر با سوخوهای روسی ؛ جنگنده روسی سوخو ۳۵ (Su-35) آشنا کنیم.

Su-35 یک نسخه بسیار پیشرفته از Su-27 است که تغییرات بسیار گسترده ای نسبت به نسخه قبلی دارد. توسعه این جنگنده چند منظوره در اوایل دهه ۱۹۸۰ آغاز شد و اولین پرواز آن در سال ۱۹۸۸ رخ داد جایی که هنوز با نام Su-27M شناخته می شد. این مدل به عنوان یک سوخو ۲۷ بسیار چابک عرضه شد که برای برتری هوایی طراحی شده بود اما توانایی های قابل توجهی در زمینه نبرد هوا به زمین نیز داشت. تغییرات قابل توجهی در زمینه موتورها، آیرودینامیک، سیستم آویونیک و روش های ساخت ایجاد شده و در ادامه طراحی آن به طور کلی تغییر کرد و به Su-35 تغییر نام داد. سوخو ۳۵ یک جنگنده منظوره با عنوان نسل ۴++ است که ناتو آن را با نام Flanker-E یا Super Flanker می شناسد

Su-35 یک نسخه بسیار پیشرفته از Su-27 است که تغییرات بسیار گسترده ای نسبت به نسخه قبلی دارد. توسعه این جنگنده چند منظوره در اوایل دهه ۱۹۸۰ آغاز شد و اولین پرواز آن در سال ۱۹۸۸ رخ داد جایی که هنوز با نام Su-27M شناخته می شد. این مدل به عنوان یک سوخو ۲۷ بسیار چابک عرضه شد که برای برتری هوایی طراحی شده بود اما توانایی های قابل توجهی در زمینه نبرد هوا به زمین نیز داشت. تغییرات قابل توجهی در زمینه موتورها، آیرودینامیک، سیستم آویونیک و روش های ساخت ایجاد شده و در ادامه طراحی آن به طور کلی تغییر کرد و به Su-35 تغییر نام داد. سوخو ۳۵ یک جنگنده منظوره با عنوان نسل ۴++ است که ناتو آن را با نام Flanker-E یا Super Flanker می شناسد.

این جنگنده به عنوان جایگزینی برای جنگنده های Su-27 و MiG-29 معرفی شده بود. تولید اولیه Su-27M در سال ۱۹۸۸ آغاز شد و بعدها با طراحی جدید و نام سوخو ۳۵ ساخته شد. اما تنها ۱۲ فروند از این هواپیما برای نیروی هوایی روسیه تکمیل شد و در نهایت تولید آن در سال ۱۹۹۵ متوقف شد. نسخه های بهبود یافته ای از Su-35 مانند Su-35BM و Su-35UB نیز ساخته شد اما تنها نمونه Su-35S که در سال ۲۰۰۸ اولین پروازش را به ثبت رساند به نسخه اصلی این جنگنده روسی تبدیل شد. بر اساس برخی گزارش ها، تا سال ۲۰۱۷ بیش از ۶۸ فروند Su-35S در نیروی هوایی روسیه فعال بوده اند. در سال ۲۰۱۵ چین ۲۴ فروند از این جنگنده چند منظوره را سفارش داده و به اولین مشتری خارجی آن تبدیل شد. اولین ۴ فروند سوخوی ۳۵ روسی در سال ۲۰۱۶ تحویل چین شد و سال بعد نیز ۱۴ فروند دیگر تحویل داده شد.

سال ۲۰۱۷ بود که اندونزی نیز سفارش ۱۱ فروند از این جنگنده را به روسیه داد هر چند مدتی بعد این قرارداد فسخ شد. کارشناسان نظامی از عبارت ۴++ برای اشاره به نسل جنگنده روسی Su-35 استفاده می کنند. اگر چه در اصل این جنگنده نسخه روزآمدسازی شده Su-27 است که اولین پروازش را در سال ۱۹۷۷ انجام داده بود اما Su-35 بسیار سریع بوده و قدرت مانور و برد بسیاری بالایی دارد. همچنین ارتفاع پروازی آن بالا بوده و سلاح های قابل توجهی نیز حمل می کند. بدین ترتیب می توان گفت که سوخو ۳۵ تهدید بزرگی برای جنگنده های ۴+ غربی مانند Eurofighter Typhoon, Dassault Rafale, F-15C یا F/A-18E Super Hornet به شمار می آید هر چند قابلیت پنهانکاری نداشته و نمی تواند رقیبی برای جنگنده های دارای توانایی پنهانکاری باشد.

Su-35 بر اساس طراحی کارآمد Su-27 ساخته شده و موتورهای بزرگ و قوی اش توانایی پروازهای سوپرکروز برای مدت های طولانی را به آن می دهد. همچنین با داشتن چنین موتورهای قدرتمندی، سوخو ۳۵ توانایی رسیدن به سرعت های سوپرسونیک را دارد بدون اینکه نیازی به استفاده از پس سوز باشد. این جنگنده می تواند ۱۱.۵ تن سوخت حمل کند و به سیستم آویونیک پیشرفته مانند رشته راداری فاز غیرفعال و قابلیت جستجو و ردیابی مادون قرمز مجهز است. Su-35 یک جنگنده طراحی شده برای برتری هوایی است و در درجه دوم به قدرت نبرد هوا به زمین آن توجه شده است. سوخوی روسی در بال و بدنه خود ۱۲ نقطه برای اتصال سلاح داشته و می تواند تا وزن ۸ تن مهمات حمل کند.

سوخو ۳۵ می تواند موشک های کوتاه برد R-73E یا میان برد R-77 برای نبردهای هوایی و چندین موشک IR و موشک های با قابلیت هدایت راداری برای حمله به اهداف زمینی حمل کند. از دیگر موشک هایی که سوخو ۳۵ می تواند حمل کند موشک کروز ضد کشتی Kh-35 است. همچنین این جنگنده توانایی حمل بمب و راکت نیز دارد. دیگر سلاح سوخو ۳۵ یک توپ اصلی ۳۰ میلیمتری GSh-301 با ۱۵۰ گلوله است. Su-35 همچنین سیستم جمینگ داشته و می تواند در رادارهای دشمن اخلال ایجاد کند.

انواع مختلف Su-۳۵

نسخه اولیه Su-27M بین سال های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۵ تولید می شد اما پس از طراحی در قالب Su-35 هیچگاه به تولید انبوه نرسید. Su-37 توسعه جدید سوخو ۳۵ است که به موتورهای آزمایشی و سیستم وکتورینگ جدید مجهز شده بود که بعد از یک سری حوادث تولید آن به پایان رسید. مدل های Su-30MKI و Su-35BM نیز از همان تکنولوژی Su-37 استفاده می کنند.

Su-35BM نسخه ای بهبود یافته از سوخو ۳۵ است که برخی از تکنولوژی های سوخو ۳۷ را در خود دارد.، از جمله سیستم آویونیک پیشرفته و رادارها و موتور جدید. Su-35UB نیز یک هواپیمای آموزشی دو سرنشینه است که توانایی های جنگی کاملی دارد. یک نسخه تک سرنشینه از این هواپیما در اواخر دهه ۱۹۹۰ ساخته شد که شباهت زیادی به Su-30MK دارد.

Su-35S مهم ترین نسخه روزآمدسازی شده از Su-35BM و اولین نسخه از سوخو ۳۵ است که در تعداد انبوه تولید شد. این جنگنده تک سرنشینه توسط نیروی هوایی روسیه استفاده شده و در اختیار مشتریان خارجی نیز قرار می گیرد. این جنگنده از موتورهای AL-41F1S استفاده می کند و اولین پروازش را در سال ۲۰۰۸ انجام داد. در سال ۲۰۱۲ بود که نیروی هوایی روسیه سفارش خرید ۴۸ فروند از آن ها را داد اما تا سال ۲۰۱۶ تعداد ۶۸ فروند از آن ها به نیروی هوایی روسیه فروخته شد. همانطور که گفته شد، چین و اندونزی نیز از سفارش دهندگان این جنگنده روسی بوده اند. اکنون ایران می تواند سومین کشور خارجی باشد که این جنگنده روسی را سفارش می دهد.

مشخصات کلی Su-35

جنگنده چند منظوره Su-35 یک جنگنده روسی تک سرنشینه  است که طول آن ۲۱.۹ متر، طول بال های آن ۱۵.۳ متر، ارتفاع آن ۵.۹ متر است، در حالی که وزن آن در حالت خالی ۱۸.۴ تن بوده و هنگام تیک آف می تواند حداکثر تا ۳۴.۵ تن وزن داشته باشد. سوخو ۳۵ دو موتور Saturn 117S (AL-41F1S) دارد که سرعت آن را به حداکثر ۲,۳۹۰ کیلومتر بر ساعت می رسانند. سقف پروازی جنگنده روسی ۱۸ کیلومتر بوده و برد آن نیز بین ۳,۶۰۰ تا ۴,۵۰۰ کیلومتر متفاوت است. Su-35 یک توپ ۳۰ میلمتری با ۱۵۰ گلوله دارد و توانایی حمل بمب و موشک هایی از قبیل R-27ER, E-27ET, R-73, Kh-29T, Kh-31P, Kh-59M, Kh-35U را داراست.

درباره یاک ۱۳۰ چه می دانیم 

طی شهریورماه ، ایران ناوگانی از جت‌های آموزشی پیشرفته دوسرنشینه یاک ۱۳۰روسی را دریافت کرد که نشان‌دهنده تلاش تهران برای نوسازی نیروی هوایی فرسوده خود است. این جت به آموزش خلبانان ایرانی در هواپیماهای جنگنده خود مانند میگ ۲۹ روسی، اف ۴ فانتوم ۲ ساخت ایالات متحده و اف ۱۴ تامکت که تهران قبل از انقلاب ۱۹۷۹ خریده بود، کمک زیادی می‌کند.

اکوایران در این زمینه آورده است: به نوشته اوراسیا تایمز، گزارش خبرگزاری تسنیم از نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران دریافت جت‌ها نشان می‌دهد که این جت‌ها در آشیانه‌های نیروی هوایی ایران قرار گرفته است. در حال حاضر، یاک ۱۳۰ مدرن‌ترین جت آموزشی موجود ناوگان ایران است. به غیر از آن، تهران یک جت آموزشی بومی به نام یاسین دارد.

ویدئوهای دیگری در X (توییتر سابق) جت‌های یاک ۱۳۰ را با همان رنگ هواپیماهای ارتش در پایگاه هوایی اصفهان نشان می‌داد. ورود جت‌های یاک ۱۳۰ با ادعاهای قبلی ایالات متحده در مورد افزایش روابط دفاعی روسیه و ایران که شامل مبادله تجهیزات نظامی بود، مطابقت دارد. مسکو در زمینه پهپادهای انتحاری با ایران همکاری دارد.

واشنگتن ادعا کرده روسیه در ازای پهپادها جت‌های پیشرفته‌ای را که شامل یک اسکادران جنگنده‌های چندمنظوره سوخو ۳۵ می‌شود را به ایران خواهد داد. در ماه فوریه، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به خبرنگاران گفت که این معامله همچنین شامل یاک ۱۳۰، بالگردهای تهاجمی و رادار است. این در حالی است که تهران و مسکو چنین مسئله‌ای را تائید نکرده‌اند.

ناوگان فرسوده ایران

ناوگان هوایی ارتش ایران عمدتاً متشکل از جت‌های نسل سوم و چهارم جنگ سرد دهه ۱۹۷۰ است که نیاز شدیدی به لوازم یدکی معتبر و نگهداری فنی دارند. هواپیمای دیگر ناوگان ایران شامل جت‌های آمریکایی اف ۵ تایگر ۲، سوخو ۲۴ و سوخو ۲۲ است.

جت‌های آمریکایی با به‌روزرسانی‌های بومی مانند تسلیحات گلایدر، موشک‌های ضدکشتی، و برخی از قطعات الکترونیکی بهبودیافته و تجهیزات هوانوردی الکترونیکی (اویونیک) حفظ شده‌اند که البته به پیچیدگی سیستم‌های غربی یا روسی نیستند، اما توانسته‌اند هواپیماها را از منسوخ‌شدن کامل جلوگیری کنند.

تخمین زده می‌شود که به هدف جلوگیری از فرسودگی ناشی از استفاده زیاد این هواپیماها، ایران خیلی کم آن‌ها را به پرواز درمی‌آورد. این وضعیت همچنین بر کیفیت آموزش خلبانان و قابلیت پرواز ناوگان ارتش این کشور تأثیر می‌گذارد. فقدان جت‌های آموزشی منجر به آموزش مستقیم خلبانان بر روی جنگنده‌های پیشرفته می‌شود.

جت‌های چندمنظوره

بنابراین، یاک ۱۳۰ دو هدف را دنبال می‌کند. این جت آموزشی پیشرفته خلبانان ایرانی را بهتر آموزش داده تا بتوانند برخی از هواپیماهای جنگی یا حداقل جت‌های روس موجود در کشور را به پرواز درآورند. یاک ۱۳۰، مانند سامانه‌های بی‌اِی‌ای «هاوک» نیروی هوایی هند، همچنین دارای قابلیت ثانویه حمله سبک است و می‌تواند در هنگام تلاش برای به هم‌ریختن آرایش دشمن کمک کند.

ورود یاک ۱۳۰ همچنین نشان می‌دهد که ممکن است ایران و روسیه در نهایت قرارداد سوخو ۳۵ را منعقد کرده که تقریباً ۲۴ مورد از آن را قرار بود ایران دریافت کند. با این حال، گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که این قرارداد با مشکلاتی روبرو شده است. خرید یاک ۱۳۰ نشان می‌دهد که در نهایت، قرارداد سوخو ۳۵ به سرانجام خواهد رسید.

این هواپیمای آموزشی همچنین می‌تواند به آموزش مأموریت‌های پشتیبانی هوایی نزدیک کمک کرده و چندین تُن مهمات را بر روی بال‌ها و بدنه خود حمل کند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، این هواپیما می‌تواند به غلاف تسلیحات ۲۳ میلی‌متری مجهز شود.

یاک ۱۳۰

یاک ۱۳۰ همچنین می‌تواند سلاح‌های مختلفی مانند بمب‌های ۲۵۰ کیلومتری و ۵۰۰ کیلوگرمی را حمل کند. راکت‌های ۸۰ میلی‌متری، ۱۲۲ میلی‌متری و ۳۳۰ میلی‌متری، بمب‌های هدایت‌شونده کِی‌ای‌بی ۵۰۰، موشک‌های هدایت‌شونده کِی‌اِچ ۲۹ و دو موشک هوا به هوای کوتاه‌برد آر ۷۳ نیز از تسلیحاتی است که می‌توان از آن‌ها در یاک ۱۳۰ استفاده کرد. بر اساس گزارشی که در جروزلوم‌پست منتشر شد، این جت همچنین می‌تواند دو غلاف تسلیحات جنگ الکترونیک را در انتهای دو بال و مخازن سوخت خارجی حمل کند تا برد عملیاتیش را افزایش دهد.

حداکثر وزن برخاست این هواپیما ۳ هزار کیلوگرم، حداکثر سرعتش ۱۰۶۰ کیلومتر بر ساعت و با برد ۱۶۰۰ کیلومتر است که می‌تواند در ارتفاع ۴۱۰۲۰ فوتی پرواز کند. این جت با مخزن سوخت بیرونی می‌تواند تا سه ساعت پرواز کرده و قابلیت سوخت‌گیری در حین پرواز دارد.

 نسخه بومی

برنامه‌ریزان نظامی ایران نقش مشابهی را برای جت توسعه‌یافته داخلی خود در نظر دارند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، وزارت دفاع ایران خط مونتاژ ساخت یاسین که «قابلیت انجام مأموریت‌های رزمی» را نیز دارد، راه‌اندازی کرده است. این جت ایرانی همچنین برای انجام سایر عملیات نظامی مانند پشتیبانی نزدیک هوایی طراحی شده است. دارای یک صندلی پرتابی داخلی، سیستم‌های هوانوردی الکترونیک، موتور و ابزار فرود است. «شرکت‌های دانش‌بنیان» داخلی رادار هوابرد نصب‌شده روی آنتن‌پوش آن را تولید کرده‌اند.

با این حال، دکترین نظامی ایران برای مقابله با دشمن بسیار دور از مرزها و سواحل ایران، عمدتاً بر طیف وسیعی از موشک‌های بالستیک کوتاه و میان‌برد، پهپادهای تهاجمی جاسوسی و دوربرد کامیکازه، صدها فروند قایق‌های تندرو تهاجمی کوچک و متوسط مجهز به موشک‌های ضدکشتی و ناوگان کوچکی از زیردریایی‌ها و ناوچه‌ها متمرکز است.

اما به دلیل تحریم فروش قطعات هوافضایی به ایران، یاسین به تولید انبوه نرسیده است. این هواپیما نمی‌تواند به هدف نیروی هوایی مبنی بر آموزش خلبانان برای پرواز با جت‌های پیشرفته سوخو ۳۵ یا حمله زمینی عمل کند. بنابراین، یاک ۱۳۰ را می‌توان به عنوان نشانه‌ای از تحویل سوخو ۳۵ در نظر گرفت.

پهپاد، موشک، شبه‌نظامیان

مشکلات نیروی هوایی ایران همچنین باعث می‌شود که تهران از موجودی محدود جت‌های قدیمی و مدرن خود در ابتدای درگیری با دشمن استفاده نکرده و خط سوم دفاعی خود را حفظ کند. حملات مخفیانه اسرائیل در داخل ایران که موجب ترور دانشمندان هسته‌ای ایران مانند محسن فخری‌زاده شد و حملات سایبری آن به تأسیسات هسته‌ای این کشور، مانند حمله آوریل ۲۰۲۱ به نطنز، بیانگر دو واقعیت است.

اول، ایران قصدی برای انجام عملیات تهاجمی ابتدا به ساکن علیه اسرائیل را ندارد. دوم، ناوگان موشکی پهپادی و گروه‌های متحد تهران در لبنان، سوریه و عراق یک تهدید نامتقارن و متعارف علیه اسرائیل به شمار می‌روند. دستیابی به یاک ۱۳۰ را باید از این منظر نگاه کرد.