هنرمندان و چهره‌هایی مشهوری که سال ۱۴۰۲ از دنیا رفتند+اسامی
احمد سمیعی گیلانی، احمدرضا احمدی، ر. اعتمادی، شاپور جورکش، کورش صفوی، محمد محمدعلی و امیربانو کریمی از جمله چهره‌هایی هستند که امسال چهره در نقاب خاک کشیدند.
احمد سمیعی گیلانی، احمدرضا احمدی، ر. اعتمادی، شاپور جورکش، کورش صفوی، محمد محمدعلی و امیربانو کریمی از جمله چهره‌هایی هستند که امسال چهره در نقاب خاک کشیدند.
درگذشت چهره‌های ادبی در سال ۱۴۰۲، با کوچ احمد سمیعی (گیلانی)، مترجم و ویراستار در ۱۰۳ سالگی آغاز شد. او در ۱۱ بهمن ۱۲۹۹ در رشت به دنیا آمد و روز دوم فروردین‌ماه ۱۴۰۲ بر اثر کهولت سن از دنیا رفت.
سمیعی کار ترجمه را با برگرداندن رمان «دلدار و دلباخته» از ژرژ ساند شروع کرد و بعداً آثاری را از نویسندگان بزرگی مانند ژرژ پرک و گوستاو فلوبر به فارسی برگرداند.
«خیال‌پروری‌های تفرجگر انزواجو» از ژان ژاک روسو، «چیزها» از ژرژ پرک (ترجمه)، «ادبیات ساسانی»، «داتا گنج‌بخش» (زندگی‌نامه و تعالیم شیخ ابوالحسن علی بن عثمان هجویری) از شیخ عبدالرشید (ترجمه)، «چومسکی» از جان لاینز، «هزیمت یا شکست رسوای آمریکا» از ویلیام لوئیس و مایکل له‌دین، «ساخت‌های نحوی» از نوآم چامسکی، «آیین نگارش»، «دیدرو» از پیتر فرانس، «سالامبو» نوشته گوستاو فلوبر، «شیوه‌نامه دانشنامه جهان اسلام»، «نگارش و ویرایش» و «تتبعات» از مونتنی از جمله آثار اوست.
چهره‌هایی که این بهار را نمی‌بینند:
بتول فیروزان، مترجم ۱۱ فروردین در ۳۵ سالگی از دنیا رفت. او از ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ در بیمارستان در بیهوشی به سر می‌برد.
بتول فیروزان، فرزند مهدی فیروزان (مدیرعامل شهر کتاب) و حورا صدر و نوه امام موسی صدر، متولد سال ۱۳۶۷ بود. او دانش‌آموخته مطالعات روانکاوی نظری از دانشگاه UCL لندن بود.
«نقطه می‌خواست فرار کند» و «پسری که با برگ موز فوتبال راه انداخت» از جمله آثار منتشرشده اوست.
پرویز اذکایی پژوهشگر و مورخ، دیگر فرد درگذشته در ماه فرودین است؛ او که به «سپیتمان» مشهور است، سال ۱۳۱۸ خورشیدی در همدان زاده شد و ۲۵ فروردین ۱۴۰۲ از دنیا رفت. بیش از ۴۰۰ عنوان اثر از او چاپ شده، که عبارت از ۴۰ کتاب و ۷۰ رسالهٔ علمی، و گفتار‌هایی در دائرةالمعارف‌ها و نشریات معتبر است.
شهرت دکتر اذکایی بیشتر به خاطر نوشته‌هایی است که درباره همدان دارد. «همدان‌نامه» یا بیست گفتار درباره مادستان، «ماتیکان عین القضات همدانی»، «باباطاهرنامه»، «تاریخ معاصر همدان» و «فرهنگ مردم همدان» گوشه‌ای از کار‌هایی است که این مورخ به رشته تحریر درآورده است.
حسین دیلم کتولی، شاعر متولد ۱۳۳۳ در وشمگیر شهرستان علی‌آباد کتول بود که اول اردیبهشت از دنیا رفت. از این شاعر کتاب‌های شعری همچون «من پای این حرف‌ها را امضا نمی‌کنم»، «رستم‌های بی‌سر» و «برهنه در باد روانه» منتشر شده است.
عباسعلی براتی‌پور که به نام عباس براتی‌پور شهرت یافته سال ۱۳۲۲ در تهران متولد شد و اول اردیبهشت‌ماه در ۸۰ سالگی درگذشت.
مجموعه شعر‌های این شاعر عبارتند از: «چشم بیمار»، «بر تربت خورشید»، «غم دلدار»، «زمزمه مستی»، «بهت نگاه»، «وعده دیدار»، «کتیبه شکیب»، «سینای سبز عشق»، «با شقایق‌ها برادر»، «عطش عشق»، «داغ تشنگی»، «سوار مشرقی»، «در ساحل علقمه»، «ماه در فرات»، «گزیده ادبیات معاصر ۲۴»، «زیتون و زخم» و «دل و دریا».
بهرام مقدادی، مترجم متولد ۲۹ بهمن ۱۳۱۸ در رشت بود که نهم اردیبهشت‌ماه از دنیا رفت.
بهرام مقدادی دانش‌آموخته رشته زبان و ادبیات فارسی بود که در سال ۱۳۴۵ موفق به دریافت دکتری رشته ادبیات انگلیسی از دانشگاه کلمبیا شد. او ترجمه کتاب‌هایی همچون «شرق بهشت»، «شناختی از کافکا»، «تحلیل و گزیده شعر سهراب سپهری»، «فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی»، «هدایت و سپهری» و … را در کارنامه و سوابق علمی پژوهشی خود دارد.
عدنان غُریفی، نویسنده، شاعر و مترجم ۱۲ خرداد ۱۳۲۳ در خرمشهر به دنیا آمد و ۱۴ اردیبهشت در ۷۹ سالگی در هلند درگذشت.
از عدنان غریفی آثار متعددی منتشر شده‌اند که از این میان می‌توان به «مادر نخل»، «شنل‌پوش در مه»، «مرغ عشق»، «چهار آپارتمان در تهرانپارس» و «سکه‌ها» اشاره کرد. همچنین دفتر‌های شعر «این‌سوی عطرِ قبیله»، «یکی از کمدی‌ها»، «برای خرمشهر امضاء جمع می‌کنم»، «برنامه حرکت: امروز، این جا»، «به موشک بستن فرشتگان»، «نخل مشتعل»، «فروغ»، «خطابه آدم» و «ایران کجا است؟» از او به‌جا مانده است.
غریفی «شعر‌های تبعید» عبدالوهاب البیاتی، رمان‌های «مردان در آفتاب» و «اّم سَعَد» غسّان کنفانی و رمان «نظارت دقیق قطارها» نوشته بهومیل هرابال را هم ترجمه و منتشر کرده است.
اصغر رستگار، مترجم سال ۱۳۲۸ در تهران به دنیا آمد و ۲۷ اردیبهشت‌ماه در ۷۴ سالگی درگذشت. رستگار عضو شورای دبیران فصلنامه زنده‌رود بود.
«در انتظار گودو»، «از عَدَن تا تبعید» تاریخِ حماسیِ قومِ «عهدِ عتیق»، نوشته دیوید رال، «عیسا» نوشته شارل گِن یُبِر (محققِ بزرگِ فرانسوی)، پنج نمایشنامه از هنریک ایبسن، «گزارشگرِ رازهایِ نهفت» و «امپراتور و جلیلی» از آثار به‌جامانده از این مترجم است.
کتاب «جنایت و مکافات» با ترجمه او در دوره نوزدهم انتخاب کتاب سال به عنوان کتاب سال برگزیده شد.
باقر پرهام، مترجم و پژوهشگر فلسفه متولد ۹ تیر ۱۳۱۴ بود که هفتم خرداد در ۸۸ سالگی از دنیا رفت.
«درباره تقسیم کار اجتماعی»، «صور بنیانی حیات دینی» از امیل دورکیم، «هانری کوربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام» نوشته داریوش شایگان، «مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی» از رمون آرون، «اقتدار» از ریچارد سنت، «مطالعاتی در آثار جامعه‌شناسان کلاسیک» از ریمون بودون، «مقدمه بر فلسفه تاریخ هگل» نوشته ژان ایپولیت، «تاریخ فلسفه در قرن بیستم» نوشته کریستیان دولاکامپانی، «استقرار شریعت در مذهب مسیح»، «پدیدارشناسی جان» و «پیشگفتار پدیدارشناسی جان» از گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، «ماجرای اقامت پنهانی میگل لیتین در شیلی» نوشته گابریل گارسیا مارکز، «حقوق طبیعی و تاریخ» از لئو اشتراوس، «نظم گفتار» از میشل فوکو، «مبانی جامعه‌شناسی» نوشته هانری ماندراس و ژرژ گورویچ و «در شناخت اندیشۀ هگل» از روژه گارودی از جمله آثار اوست.
عبدالعلی قوام، مترجم، پژوهشگر و استاد علوم سیاسی، زاده ۱۳۲۴ در قزوین بود که نهم خرداد از دنیا رفت.
«دیالوگ میان روابط بین‌الملل و حقوق بین‌الملل در آغاز هزاره سوم: یک مطالعه بین رشته‌ای»، «مبانی دیپلماسی: چگونگی مطالعه روابط میان دولت‌ها»، «تحولات سیاسی و اجتماعی اروپای شرقی تا ۱۹۴۵»، «اهمیت و مسائل حوزه اقیانوس آرام» با همکاری مریم دفتری، «اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل»، «توسعه سیاسی و تحول اداری»، «نقد نظریه‌های نوسازی و توسعه سیاسی»، «سیاست‌های مقایسه‌ای»، «چالش‌های توسعه سیاسی»، «جهانی شدن و جهان سوم»، «روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها»، «از منازعه تا همبستگی: بررسی روابط بین‌المللی خاورمیانه از منظر مکتب انگلیسی» با همکاری احمد فاطمی‌نژاد، «اتحادیه اروپا: هویت، امنیت و سیاست» با همکاری داود کیانی، «دولت‌سازی، ملت‌سازی و نظریه روابط بین‌الملل» با همکاری افشین زرگر، «سیاست‌شناسی: مبانی علم سیاست»، «نظریه روابط بین‌الملل: پیشینه و چشم‌انداز» با همکاری احمد فاطمی‌نژاد و سعید شکوهی، «روند دولت‌سازی و ملت‌سازی در قفقاز جنوبی» با همکاری افشین زرگر و «دین و نظریه روابط بین‌الملل» از جمله کتاب‌های به‌جامانده از اوست.
علی‌اصغر بهرامی (ع. ا. بهرامی)، زاده سال ۱۳۱۹ در شیراز بود که ۲۴ خردادماه در ۸۳ سالگی بر اثر ایست قلبی از دنیا رفت.
«افسونگران تایتان»، «سلاخ‌خانه شماره پنج»، «شب مادر»، «خشکسالی»، «در طلب زرتشت»، «اساطیر مشرق‌زمین»، «کابوس چهاربعدی»، «پایان راه»، «مردی بدون وطن»، «گالاپاگوس»، «قصه عشق»، «اساطیر خاورمیانه»، «امپراتوری خورشید»، «گهواره گربه»، «بی در کجا»، «ساحل پایانی»، «دنیای بلور»، «برج»، «همه چیز فرو می‌پاشد»، «رهنمود‌هایی برای نزول در دوزخ» و «منطقه مصیبت‌زده شهر» از آثار به‌جامانده از این مترجم است.
علی رفیعی علامرودشتی، محقق و مصحح در سال ۱۳۳۰ در علامرودشت فارس به دنیا آمد و پنجم تیرماه از دنیا رفت.
«فقیه فرزانه: زندگی‌نامه آیت‌الله سیدمرتضی فقیه مبرقع»، «مستدرک شهداء الفضیله»، «عشق و ایثار، درنگی در کارنامه زندگی استاد علامه محمدباقر محمودی»، «صیغ العقود لاکثار القنود»، «تذکرة الشعراء مطربی سمرقندی»، «تاریخ و جغرافیا و رجال علمی و ادبی علامرودشت»، «کتاب گیلان»، «دائرةالمعارف اسلامیه اردن»، «درآمدی بر دائرةالمعارف کتابخانه‌های جهان»، «مستدرک دانشمندان آذربایجان»، «دانشمندان گمنام خوی و سلماس»، «دیوان شعر آیت‌الله سیداحمد فالی»، «تشیع»، «بر ستیغ نور»، «الهاشمیات»، «ریاض الجنه میرزا حسن زنوزی»، «آئین‌نامه‌ها و مقررات تحصیلات غیررسمی کشور»، «تاریخچه پیدایش مکتب‌خانه‌ها و مدارس کلاسیک در ایران»، «تاریخچه پیدایش مطبوعات فارسی»، «پیروزی قدس»، «سیر مطالعات موضوعی»، «شکست پیلداران»، «نظام سیاسی اسلام»، «تاریخ‌مندی سوسیالیسم و نقدی بر مارکسیسم»، «داستان حضرت موسی علیه‌السلام»، «قرض‌الحسنه» و «شهاب شریعت» از کتاب‌های منتشرشده اوست.
پانته‌آ اقبال‌زاده، مترجم متولد نوزدهم بهمن سال ١٣۶۶ بود که ششم تیر از دنیا رفت.
ترجمه کتاب‌های «طولانی‌ترین شب» نوشته ماریون دین‌باور، «خانواده خوب و تمیز مثل ما»، «بچه تمساح»، «جانمی! باز هم کلوچه‌های میوه‌ای!»، «هواپیمای آنجلا» و «شاهزاده خانمی با پیراهن کاغذی» نوشته رابرت ام. مانش آثار به‌جامانده از پانته‌آ اقبال‌زاده است.
احمدرضا احمدی، شاعر و نویسنده متولد ۳۰ شهریور ۱۳۱۹ در کرمان، که سال‌ها بود که از ناراحتی قلبی رنج می‌برد و بار‌ها در بیمارستان بستری شده بود، ۲۰ تیرماه در ۸۳سالگی از دنیا رفت.
این شاعر که در آغاز ورودش به دنیای شعر مورد حمایت فروغ فرخزاد قرار گرفت، آغازگر سبک موج نو در دهه ۴۰ بود و در حوزه ادبیات کودک نیز فعالیت‌های چشمگیری داشت. احمدی در سال‌های اخیر به نقاشی نیز رو آورده بود.
از آثار او در حوزه شعر می‌توان به «دفتر‌های واپسین»، «دفتر‌های سالخوردگی»، «هزار اقاقیا در چشمان تو هیچ بود» و «روزی برای تو خواهم گفت» و از آثارش در حوزه کودک می‌توان به «دیگر در خانه پسرک هفت صندلی بود»، «دخترک ماهی تنهایی» و «مزرعه گل‌های آفتابگردان» اشاره کرد.
رجبعلی اعتمادی (ر. اعتمادی) زاده ۳۰ بهمن ۱۳۱۲ در شهر لار استان فارس، نویسنده و روزنامه‌نگاری که به‌خاطر نوشتن رمان‌های عامه‌پسند و پرفروش عاشقانه شهرت دارد، ۲۱ تیر درگذشت.
«دختر خوشگل دانشکده من»، «تویست داغم کن»، «گور پریا»، «برای که آواز بخوانم»، «خوب من»، «ساکن محله غم» (۱۳۴۳ توقیف شد)، «دیروز من دیروز تو»، «شاهین خبرنگار حوادث»، «شاهین در دام جاسوسان»، «شب ایرانی»، «کفش‌های غمگین عشق»، «شوک پاریسی»، «یک لحظه روی پل»، «باربی»، «چشم‌ها»، «آخرین ایستگاه شب»، «بازی عشق»، «جسور - زیبا، ولی شیطان»، «اتوبوس آبی»، «بازی عشق»، «خانه سبز عسل»، «شاهد در آسمان»، «چهل درجه زیر شب»، «روز‌های سخت بارانی»، «آبی عشق»، «هشت دقیقه تا برهوت»، «گل بانو»، «دختر شاه پریان»، «گل تی تی»، «عالیجناب عشق»، «هزار و یک شب عشق»، «نسل عاشقان»، «هفت آسمان عشق»، «رنگ سرخ عشق»، «گنجشک‌های غم» و «بازی عشق» از آثار منتشرشده او هستند.
شهرام آزادیان، استاد دانشگاه تهران، متولد سال ۱۳۵۲ بود که ۲۲ تیرماه بر اثر ایست قلبی از دنیا رفت. او عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بود و هر سه مقطع تحصیلی خود را در این دانشگاه گذرانده بود.
او مقالات بسیاری در حوزه ادبیات و متون کهن نوشته بود.
محمدکاظم فیروزمند خلخانی، نویسنده و مترجم متولد سال ۱۳۲۵ بود که ۲۷ تیر در ۷۷ سالگی از دنیا رفت.
مهم‌ترین ترجمه‌های او عبارتند از «شاخه زرین» (پژوهشی در جادو و دین) اثر جیمز جورج فریزر، «ایران بین دو انقلاب از مشروطه تا انقلاب اسلامی» نوشته یرواند آبراهامیان، «بنیاد‌های اندیشه سیاسی مدرن» اثر کوئنتین اسکینر، «بریتانیا و انقلاب مشروطه ایران» اثر منصور بنکداریان و اثر مشهور پاتریشیا کرون «پیامبران بومی ایران در سده‌های آغازین اسلام: شورش‌های دهقانی و دین زرتشتی محلی».
محمد شاه واصف باختری، در جوزا/خرداد ۱۳۲۱ در بلخ زاده شد و ۳۰ تیر در ۸۱ سالگی در آمریکا درگذشت.
«و آفتاب نمی‌میرد»، «از میعاد تا هرگز»، «از این آیینه بشکسته تاریخ»، «تا شهر پنج‌ضلعی آزادی»، «دیباچه‌ای در فرجام»، «در استوای فصل شکستن»، «مویه‌های اسفندیار گمشده»، «دروازه‌های بسته تقویم»، «سرود و سخن در ترازو»، «گزارش عقل سرخ»، «درنگ‌ها و پیرنگ‌ها»، «بازگشت به الفبا» و «اسطوره بزرگ شهادت» از آثار به‌جامانده از این شاعر و مترجم است.
شاپور جورکش، شاعر، مترجم و منتقد ادبی متولد ۱۰ بهمن ۱۳۲۹ در شهرستان فسا در فارس بود که ۶ مرداد ۱۴۰۲ در ۷۳ سالگی درگذشت.
جورکش دو منظومه شعر با نام‌های «هوش سبز» و «نام دیگر دوزخ» به چاپ رسانده است. «زندگی، عشق و مرگ از دیدگاه صادق هدایت»، «بوطیقای شعر نو»، «دموکراسی و هنر»، «درآمدی تاریخی بر نظریه‌های ادبی از افلاطون تا بارت»، «پست‌مدرنیسم» و «خفیه‌نگاری خشونت در سرزمین آدم‌لتی‌ها» از دیگر آثار این شاعر، منتقد ادبی و مترجم هستند.
علی کریمی کلایه، شاعر و داستان‌نویس متولد سال ۱۳۵۸ بود که ۱۱ مرداد در ۴۴ سالگی درگذشت.
«گوسفند زنده موجود است»، «اعتصاب غذا چه خوشمزه بود»، «کنسرت خیس»، «یک شناسنامه دو قبر»، «نه طبقه زیرزمین» و «هر قدر نوار شادتر، غمگین‌تر» از آثار به‌جامانده از این شاعر و نویسنده است.
کورش صفوی، زبان‌شناس و مترجم زاده ۶ تیر ۱۳۳۵ در تهران بود که ۲۰ مرداد از دنیا رفت.
از آثار او می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: «درآمدی بر زبان‌شناسی»، «واژه‌نامهٔ زبان‌شناسی»، «نگاهی به پیشینهٔ زبان فارسی»، «هفت گفتار دربارهٔ ترجمه»، «از زبان‌شناسی به ادبیات»، «گفتار‌هایی در زبان‌شناسی»، «درآمدی بر معنی‌شناسی»، «منطق در زبان‌شناسی»، «از زبان‌شناسی به ادبیات»، «معنی‌شناسی کاربردی»، «فرهنگ توصیفی معنی‌شناسی»، «نگاهی به ادبیات از دیدگاه زبان‌شناسی»، «زبان‌های دنیا: چهار مقاله در زبان‌شناسی»، «آشنایی با نظام‌های نوشتاری»، «آشنایی با معنی‌شناسی»، «آشنایی با تاریخ زبان‌های ایران»، «آشنایی با تاریخ زبان‌شناسی»، «مبانی زبان‌شناسی. با همکاری احمد سمیعی، لطف‌الله یارمحمدی»، «استعاره از نگاهی دیگر»، «سرگردان در فلسفهٔ ادبیات» در حوزه تألیف و «سه رساله دربارهٔ حافظ»، «نگاهی تازه به معنی‌شناسی»، «تاریخ خط» ترجمه عباس مخبر و کورش صفوی، «روند‌های بنیادین در دانش زبان»، «دوره زبان‌شناسی عمومی»، «زبان و ذهن»، «فن دستور»، «زبان‌شناسی و ادبیات»، «محفل فیلسوفان خاموش»، «فردینان دو سوسور»، «زبان و اندیشه»، «دنیای سوفی»، «دیوان غربی شرقی»، «بوطیقای ساختگرا» و «درآمدی بر معنی‌شناسی زبان» در حوزه ترجمه.
عبدالکریم تمنا، شاعر افغانستانی زاده ۱۳۱۹ خورشیدی بود که ۲۰ مردادماه در ۸۳ سالگی درگذشت.
او مدت ۱۴ سال مسئول کتابخانه عامه هرات بود. همچنین در مجلس لویه جرگه تشکیل قانون اساسی در زمان داود خان به‌عنوان وکیل از ولسوالی گلران هرات شرکت کرد. در اواخر حکومت داود خان مدتی را بنا به خواهش والی وقت هرات به عنوان ولسوال ولسوالی زنده جان (فوشنج) ایفای وظیفه کرد.
عبدالکریم تمنا از سال ۱۳۵۸ با اشغال افغانستان توسط اتحاد شوروی راهی ایران شد. او از سال ۱۳۴۰ اقدام به انتشار شعرهایش در نشریات افغانستان، ایران، اروپا و آمریکا کرد.
ابراهیم گلستان (ابراهیم تقوی شیرازی) متولد مهر سال ۱۳۰۱ بود که ۳۱ مرداد در آستانه ۱۰۱ سالگی درگذشت.
گلستان فعالیت ادبی را با ترجمه داستان‌هایی از ارنست همینگوی و ویلیام فاکنر آغاز کرد. «آذر، ماه آخر پاییز»، «شکار سایه»، «جوی و دیوار و تشنه»، «اسرار گنج دره‌ی جنی»، «مد و مه» و «خروس» از آثار داستانی این نویسنده‌اند که به فیلم‌سازی هم اشتغال داشت.
شمس آقاجانی، شاعر و منتقد ادبی متولد سال ۱۳۴۷، از شاگردان کارگاه رضا براهنی در دهه ۷۰ بود که ۱۷ شهریورماه به دلیل عوارض کرونا از دنیا رفت.
«سخن رمز دهان»، «مخاطب اجباری»، «درس‌های ادبی»، «چرا آخرین درنا بازمی‌گردد»، «راوی دوم شخص» و «گزارش ناگزیری» از آثار این شاعر و منتقد ادبی است.
محمد محمدعلی، داستان‌نویس هفتم اردیبهشت ۱۳۲۷ در خیابان مولوی تهران به دنیا آمد و ۲۴ شهریور امسال از دنیا رفت.
از آثار این نویسنده به این عنوان‌ها می‌توان اشاره کرد: مجموعه داستان‌های «بازنشستگی و داستان‌های دیگر» (۱۳۶۶)، «چشم دوم» (۱۳۷۳) و «دریغ از روبه‌رو» (۱۳۷۸) و رمان‌های «رعد و برق بی‌باران» (۱۳۷۰)، «نقش پنهان» (۱۳۷۰)، «باور‌های خیس یک مرده» (۱۳۷۶)، «برهنه در باد» (۱۳۷۹، برنده تندیس یلدا در سال ۱۳۸۰)، «قصه تهمینه» (۱۳۸۲)، «آدم و حوا» (۱۳۸۳)، «جمشید و جمک» (۱۳۸۳)، «مشی و مشیانه» و «جهان زندگان».
نیما حضرتی، مترجم متولد فروردین سال ۱۳۶۴ و مترجم آثاری از آگاتا کریستی و جوزف کنراد بود که ۲۷ شهریور بر اثر ایست قلبی از دنیا رفت.
«حلقه کمدی در سه پرده»، «قصه‌های آشوب»، «آقای کوئین مرموز»، «آواز قو»، «شبح مرگ بر فراز نیل»، «اما و جین آستین»، «با آیدا تا همیشه»، «من نمی‌خوام قورباغه باشم» و «هیزم‌های خیس» از جمله آثار این مترجم است.
محمدرضا راشدمحصل، نویسنده، پژوهشگر و استاد زبان فارسی متولد خردادماه سال ۱۳۱۵ بود که ۱۹ مهر در ۸۷ سالگی از دنیا رفت.
از جمله کتاب‌های او می‌توان به «پرتو‌هایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی»، «گزیده حدیقه سنایی با شرح و توضیح»، «نشانه‌شناسی ادبی در کاربرد قرآن و حدیث»، «تاریخ فرهنگ و آموزش نوین در بیرجند»، «فارسی عمومی» (با همکاری دکتر بهنام‌فر و دکتر محمّدی)، «داستان گشتاسب در دو نگاه» (پیکره‌شناسی و دریافت‌های اجتماعی)، «نظارت بر تهیه و چاپ سه کتاب شاهنامه‌پژوهی و «خیّام‌شناخت و عطّارشناخت» (ویژه‌نامه‌های فردوسی، خیّام و عطّار) اشاره کرد.
میرشمس‌الدین ادیب سلطانی، پزشک، فیلسوف، زبان‌شناس، نقاش، ریاضی‌دان، نویسنده و مترجم متون مهم ادبی و فلسفی ۲۱ اردیبهشت سال ۱۳۱۰ در محله قلمستان تهران به دنیا آمد و ۲۰ مهر امسال درگذشت.
از مهم‌ترین آثار ترجمه‌شده توسط میرشمس‌الدین ادیب سلطانی می‌توان به «سنجش خرد ناب» امانوئل کانت، «منطق» ارسطو، «جستار‌های فلسفی» برتراند راسل، «سوگ‌نمایش هملت شاهپور دانمارک» اثر ویلیام شکسپیر و همچنین «رساله منطقی- فلسفی» ویتگنشتاین اشاره کرد
علیرضا شجاع‌پور، شاعر متولد ۱۳۲۱ بود که ۲۶ مهرماه درگذشت.
سه مجموعه شعر «نیمه‌تمام» (۱۳۷۷)، «وطن یعنی همین‌جا یعنی ایران» (۱۳۸۱) و «هنوز نیمه‌تمام» (۱۳۹۹) در کنار تصحیح شاهنامه فردوسی (۱۳۸۰) و زال و رودابه (۱۳۸۱) از کتاب‌های علیرضا شجاع‌پور است.
محمد غلامرضایی، پژوهشگر و استاد دانشگاه به سال ۱۳۳۱ در خور و بیابانک به دنیا آمد و ۲۹ مهر بر اثر ایست قلبی از دنیا رفت.
«سبک‌شناسی نثر‌های صوفیانه: از اوایل قرن پنجم تا اوایل قرن هشتم»، «سبک‌شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو»، «تَشته فُر: آیین زندگی در دهه‌های پیشین خور و بیابانک»، «سی قصیده ناصرخسرو»، «روش تحقیق و شناخت مراجع ادبی»، «داستان‌های غنایی» و «ارج‌نامه محمد معین» از جمله آثار به‌جامانده از این استاد زبان فارسی است.
محمد کلباسی، یکی از مؤسسان جریان داستان‌نویسیِ جُنگ اصفهان به سال ۱۳۲۲ در اصفهان زاده شد و ۹ بهمن از دنیا رفت.
مجموعه داستان «سرباز کوچک»، «صورت ببر»، «نوروز آقای اسدی» و «او» از آثار به‌جامانده از کلباسی است. همچنین ترجمه کتاب «ادبیات و سنت‌های کلاسیک» از دیگر آثار او به‌شمار می‌رود.
شاه علی‌اکبر شهرستانی، استاد پیشین دانشگاه کابل، پژوهشگر حوزه ادبیات، تاریخ و فرهنگ، در سال ۱۳۰۸ خورشیدی در قریه باغ شهرستان/ ولسوالی میرامور، استان ولایت دایکندی متولد شد و چهاردهم آبان/عقرب ۱۴۰۲ خورشیدی، برابر با پنجم نوامبر ۲۰۲۳ میلادی در سن ۹۴ سالگی در بیمارستانی در لندن از دنیا رفت.
از آثار به‌جامانده از او می‌توان به «تأثیر ادب دری بر ادبیات فرانسه»، «هجو در ادبیات زبان دری»، «چگونه ترجمه باید کرد؟»، «تاریخ هزاره (دو جلد)»، «قاموس لهجه دری هزاره‌گی»، «یادداشت‌ها» (مجموعه مقالات) و «تاریخ مالیه دولت در چهل سال» اشاره کرد.
صمد موحد، نویسنده، پژوهشگر و مصحح، متولد سال ۱۳۱۵ بود که ۲۸ آبان از دنیا رفت.
از جمله آثار و تصحیح‌های او می‌توان به «کوی طریقت»، «فصوص الحکم»، «نگاهی به سرچشمه حکمت اشراق و مفهوم‌های بنیادی آن»، «عارفی با دو چهره؛ سیری در احوال و آثار محمود شبستری»، «گلشن راز»، «گوهر مراد»، «کلید سعادت: گزیده اخلاق ناصری»، «مجموعه آثار شیخ محمود شبستری»، «تحفه العالم و ذیل التحفه» و «سیری در تصوف آذربایجان» اشاره کرد.
مهدی ثریا، جامعه‌شناس و مترجم متولد سال ۱۳۰۷ بود که ۲۲ آذرماه از دنیا رفت.
«جوامع سنتی و تغییرات فنی»، «جمعیت از دیدگاه انسان‌شناسی»، «استاد پیر؛ پیروی از راه دل: لائوتزو»، «ذهنی که خود را بازیافت»، «تغذیه»، «شعوری دیگر (چشم باطن)»، «شخصیت در فرهنگ»، «در سراچه ترکیب»، «روش بحث و مذاکره»، «خرد و فرزانگی»، «تولد و مرگ معنی»، «فلسفه تائو (ترکیب علم و هنر و بلاغت برای نیل به معنویت)»، «انسان در جست‌وجوی خویشتن»، «راهنمای مناظره»، «روانشناسی وجودی» و «روانشناسی خودآگاهی» از جمله کتاب‌های او هستند.
علی نظمی تبریزی، شاعر و از دوستان شهریار یکم مهر ۱۳۰۶ به دنیا آمد و ۲۵ آذرماه درگذشت.
از آثارش می‌توان به «هفت شهر»، «تصحیح و تدوین دیوان امینی سرابی»، «فریاد‌های عاشقانه (گزیده غزلیات)»، «دیوان اشعار نظمی تبریزی جلد اول»، «دویست سخنور «تذکره الشعرای منظوم و منثور»»، «گلشن معانی (شرح برخی ابیات مشکله فارسی)»، «گلبانگ (گزیده اشعار)»، «فروغ عمر (گزیده غزلیات)»، «دیوان اشعار نظمی تبریزی جلد دوم»، «نیایش و ستایش (گزیده اشعار به همراه ورقی از سروده‌های چاپ‌نشده)» و «سیمرغ غزل (ارج‌نامه استاد علی نظمی تبریزی)» اشاره کرد.
عبدالله صمدیان، شاعر، عکاس و ویراستار ادبی متولد ۲۸ اردیبهشت ۱۳۲۵ در ارومیه بود که ۲۸ آذر از دنیا رفت.
مجموعه شعر (شرایط عاشقانه)، مجموعه شعر (نت‌های آینده)، فکرها (حس‌اندیشی)، مجموعه شعر (با تو ... با او)، مجموعه شعر (به ترتیب تاریخ و... فکرها) و خط‌های ارغوانی (مجموعه شعر، پرش‌های پریشان) از مجموعه‌های به‌جامانده از اوست.
امیربانو کریمی، فرزند کریم امیری فیروزکوهی، شاعر بنام، ۹ دی‌ماه ۱۳۱۰ در تهران زاده شد و دهم دی‌ماه ۱۴۰۲ در ۹۲ سالگی از دنیا رفت. او در زمینه سبک هندی و صائب‌شناسی متبحر بود.
همسر او مظاهر مصفا، شاعر و استاد دانشگاه تهران بود که ۸ آبان ۱۳۹۸ درگذشت. پسرش علی مصفا نیز بازیگر و فیلمساز است.
«تصحیح انتقادی قسم دوم و سوم جوامع الحکایات و لوامع الروایات» (۴ جلد)، جمع‌آوری و حاشیه‌نویسی و تعلیق دیوان امیری فیروزکوهی در ۲ چاپ، «طرح دو بیت و دویست و یک غزل از دیوان صائب تبریزی»، «تصحیح دیوان حکیم فیاض لاهیجی» و «منتخب حدیقه الحقیقه حکیم سنایی» از جمله آثار به‌جامانده از امیربانو کریمی است.
شهلا لاهیجی، نویسنده، مترجم و ناشر اردیبهشت ۱۳۲۱ در تهران به دنیا آمد و ۱۸ دی در ۸۱ سالگی از دنیا رفت.
از شهلا لاهیجی کتاب دوجلدی «پژوهشی در هویت تاریخی زنان ایران» با همکاری مهرانگیز کار منتشر شده است. «تصویر زن در آثار بهرام بیضایی» و ترجمه «زن در جست‌وجوی رهایی» (فراز و فرود جنبش زنان در سوسیال دموکراسی آلمان) از دیگر آثار اوست. او همچنین مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان بود.
فرید جواهرکلام، مترجم متولد ۱۳۰۴ بود که ۲۲ دی‌ماه در ۹۸ سالگی از دنیا رفت.
«مفهوم ساده روانکاوی» اثر زیگموند فروید، «سفر‌های مارکوپولو»، «ظهور و سقوط اتحاد شوروی»، «تمدن مایا»، «آمریکای باستان»، «امپراتوری اینکا»، «تاریخ مردمان عرب»، «عصر اکتشافات»، «تاریخ سیاسی هخامنشی»، «هانیبال»، «لژیونر»، «جنگ‌های پونیک»، «پیکار بزرگ»، «سامورایی»، «ایران پرتلاطم»، «کنفوسیوس: فیلسوف و معلم چینی»، «رسالت زیگموند فروید»، «مبانی روانکاوی»، «روانشناسی سرطان»، «روانشناسی کسب آرامش»، «مقدمات روانکاوی»، «فرهنگ تعبیر خواب»، «در نکوهش جنگ و داستان‌های دیگر: بازتابی از فساد جامعه آمریکایی»، «دکتر جکیل و مستر هاید»، «ماشین زمان»، «فرهنگ ضرب‌المثل‌ها (موضوعی): فارسی - انگلیسی»، «جنایت در مجتمع مسکونی» و «تاریخ فلسفهٔ چین» از آثار ترجمه‌ای اوست.
اکبر خلیلی، داستان‌نویس و روزنامه‌نگار متولد سال ۱۳۲۵ در تهران بود و ۲۵ دی‌ماه امسال درگذشت.
از بین آثار اکبر خلیلی رمان «ترکه‌های درخت آلبالو» جایزه‌هایی را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در حوزه دفاع مقدس دریافت کرده است.
«گام به گام با انقلاب» (پیدایش انقلاب اسلامی)، «گام به گام با انقلاب» (انقلاب ۲)، «نون تافتون»، «چرا یکی شاهزاده می‌شود؟»، «کتاب سفر به سرزمین سدر و زیتون»، «خروس تاج‌دار است» و «کعبه هفتاد» از دیگر آثار این نویسنده است.
کریم مجتهدی، استاد پیشکسوت فلسفه متولد سال ۱۳۰۹ در تبریز بود که ۲۵ دی در ۹۳ سالگی از دنیا رفت.
«فلسفه نقادی کانت»، «فلسفه در قرون وسطی»، «فلسفه تاریخ»، «دکارت و فلسفه او»، «پدیدارشناسی روح بر حسب نظر هگل»، «دونس اسکوتوس و کانت به روایت هیدگر»، «سیدجمال‌الدین اسدآبادی و تفکر جدید»، «فلسفه و تجدد»، «نگاهی به فلسفه‌های جدید و معاصر در جهان غرب» (مجموعه مقالات)، «درباره هگل و فلسفه او» (مجموعه مقالات)، «فلسفه و فرهنگ»، «داستایفسکی: آثار و افکار»، «افکار کانت»، «آشنایی ایرانیان با فلسفه‌های جدید غرب»، «مقدمه بر المشاعر صدرالمتألهین شیرازی، ملاصدرا» (ترجمه)، «فلسفه و غرب» (مجموعه مقالات)، «فلسفه در آلمان»، «چند بحث کوتاه فلسفی»، «مدارس و دانشگاه‌های اسلامی و غربی در قرون وسطی»، «افکار هگل»، «لایب‌نیتس و مفسران فلسفه او»، «فلسفه در دوره تجدید حیات فرهنگی غرب»، «سهروردی و افکار او» (تأملی در منابع فلسفه اشراق)، «افلاطونیان متأخر» (از ادریوس تا ویکتور کوزن)، «منطق از نظرگاه هگل» و «فیلسوف دانشجو است» از جمله آثار منتشرشده این متفکر ایرانی هستند.
او در اولین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۰ به عنوان چهره ماندگار فلسفه برگزیده شده بود.
محمدناصر رهیاب، استاد دانشگاه هرات در سال ۱۳۳۳ در غوریان هرات زاده شد و هشتم بهمن در ۶۹ سالگی درگذشت.
کتاب‌های «سبک‌شناسی»، «سپیده‌دم داستان‌نویسی»، «گره به باد مزن»، «نقد ادبی»، «شعر هنر زبانی زیبا» و «سامانگرایی در نوشتار دانشگاهی» از جمله آثار محمدناصر رهیاب است.
منبع: فرارو
ارسال نظر