سال سخت برای گندمکاران یارانه خرید تضمینی گندم کاهش یافت؟

شرایط خرید تضمینی گندم اعلام شد. قیمت گندم امسال چند است. جزئیات جدید درباره افزایش قیمت گندم، اصلاح نرخ تضمینی خرید گندم و پرداخت مطالبات گندمکاران اعلام شد. زمان تعیین قیمت گندم، سه ماه قبل از آغاز سال زراعی اعلام شده است گندمکاران به قیمت گندم اعلام‌شده و نرخ ۱۷ هزار تومانی خرید تضمینی گندم معترض هستند . جزئیات و اخباری جدید در خصوص افزایش قیمت گندم، اصلاح نرخ تضمینی خرید گندم و پرداخت مطالبات گندمکاران اعلام شد.

به گزار ش عرشه آنلاین ،  سعید راد مدیر عامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با ارسال نامه ای به اداره های کل غله و خدمات بازرگانی استانها،  دستورالعمل خرید گندم داخلی توسط بخش غیر دولتی(خرید توافقی) در سال ۱۴۰۳  را اعلام کرد.

با این حال؛ مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد: در بودجه ۱۴۰۳ در بخش یارانه نان که تامین کننده هزینه‌های خرید تضمینی گندم است، با کم برآوردی مواجه هستیم که به این ترتیب به نظر می‌رسد سال پیش رو، سال سختی برای پرداخت مطالبات گندم‌کاران باشد.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارش «بررسی بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور: منابع و مصارف هدفمندی» از کم برآوردی در یارانه نان که تامین کننده هزینه خرید تضمینی گندم است، خبر داده است. بر اساس این گزارش، اعتبارات یارانه نان از تبصره ۸ لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ حدود ۱۴۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که این رقم نسبت به قانون سال گذشته ۱۵۰ درصد رشد داشته است.

بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۲، یارانه پیش‌بینی شده برای نان ۵۶ هزار میلیارد تومان بود اما دولت در سال گذشته، حدود ۱۵۹ هزار میلیارد تومان برای یارانه نان پرداخت کرده که این تفاوت نشان می‌دهد تا چه اندازه پیش‌بینی اعتبار در قانون بودجه سال گذشته خطا داشته است و منجر به کسری تبصره هدفمندی یارانه‌ها شده است.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در بودجه ۱۴۰۳، قیمت واردات گندم ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان و قیمت خرید گندم ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده است و میزان مصارف نان در سال‌های متفاوت ثابت و در حدود ۱۰ میلیون تن در نظر گرفته شده است.

این رقم برای سال ۱۴۰۳ با استفاده از میانگین رشد ۱۰ سال، تعدیل شده است. همچنین نسبت قیمت یارانه‌ای گندم نیز بر اساس سال‌های گذشته تصور شده است. بر اساس تخمین مبتنی بر فروض این گزارش، اعتبار مورد نیاز برای یارانه نان در لایحه بودجه ۱۴۰۳ در صورت تامین گندم از مسیر واردات ۱۹۲ هزار میلیارد تومان و در حالت تامین کامل گندم از داخل ۱۷۸ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. بنابراین میزان اعتبار یارانه نان در تبصره هدفمندی لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ نسبت به رقم عملکرد سال ۱۴۰۲، حدود ۹ هزار میلیارد تومان کمتر است.

پرداخت‌های نامناسب سال گذشته

سال گذشته دو اعتراض اصلی گندم‌کاران قیمت نامناسب خرید تضمینی و عدم پرداخت به موقع مطالبات آنها بود. نرخ خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۱ برای سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ با تصویب شورای قیمت‌گذاری و تأیید این مصوبه در جلسه هیأت دولت، به ازای هر کیلوگرم ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده بود که با اصلاحاتی این رقم در اواخر فصل برداشت به ۱۵ هزار تومان افزایش یافت.

این تغییرات زمینه بروز کسری بودجه در ردیف اعتبارات مربوط به یارانه نان را فراهم کرد اما این همه ماجرا نبود و کشاورزان برای دریافت مطالباتشان هم مجبور بودند در صف‌های طولانی به انتظار بنشینند.

علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران درباره وضعیت پرداخت مطالبات گندم‌کاران در سال گذشته به خبرنگار اقتصاد آنلاین گفت: پارسال پرداخت‌های دولت بسیار نامناسب بود. ما همیشه اعتقادمان این است که وقتی وزارت جهاد کشاورزی پیش‌بینی می‌کند که می‌خواهد ۱۱ میلیون تن خرید انجام دهد، قیمت هم مشخص است، باید جایگاه این رقم در بودجه سنواتی کشور مشخص شود.

وی تاکید کرد: باید از ابتدا مشخص باشد که از کدام ردیف مطالبات گندم‌کاران پرداخت خواهد شد. آیا از سیستم بانکی کمک گرفته می‌شود یا از محل فروش آرد بازرگانی دولتی می‌خواهند منابع مالی را تامین کنند. باید مسیرها مشخص باشد.

دود بدقولی دولت در چشم گندم‌کاران

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: در فصل زراعی جدید و با برداشت گندم تاکنون قریب به ۱۷۰ هزار تن محصول برداشت و خریداری شده است اما ریالی به کشاورز پرداخت نکرده‌ایم. افق و چشم‌انداز روشنی هم برای زمان پرداخت پیش رویمان وجود ندارد و نمی‌دانیم تسویه مطالبات چقدر طول خواهد کشید.

وی تاکید کرد: متولی بودجه و اعتبارات، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است. این سازمان باید مشخص کند که پرداخت مطالبات گندم‌کاران چقدر طول می‌کشد تا بازرگانی دولتی به کشاورزان اعلام کند.

ایمانی درباره وضعیت تسویه مطالبات سال قبل گندم‌کاران بیان کرد: در سال زراعی گذشته پرداخت مطالبات خیلی طولانی شد. ما در آبان ماه مطالباتمان را دریافت کردیم. در واقع کشت جدید را شروع کرده بودیم که تازه مطالباتمان پرداخت شد.

وی با اشاره به اینکه برداشت گندم در ایران از هفت تا هشت فروردین ماه در مناطق گرمسیر آغاز شده و برداشت در مزارع مناطق معتدل و سردسیر تا نیمه شهریور ادامه می‌یابد، سر خرمن را زمان تسویه تمام بدهی‌های کشاورزان به بانک‌ها، مراکز فروش نهاده و غیره اعلام کرد.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران درباره تبعات بدقولی دولت در تسویه بدهی‌ها گفت: تاخیر ۱۰ روزه در پرداخت را می‌توان پذیرفت اما کشاورزی که سررسید وامش می‌رسد و به دلیل تاخیر دولت در پرداخت قیمت گندم نمی‌تواند بدهی خود را تسویه کند، مجبور است ۶ درصد جریمه تاخیر در تسویه حساب بانک پرداخت کند.

وی ادامه داد: به این ترتیب کشاورزان وام ۲۳ درصدی را ۲۹ درصد پرداخت می‌کنند. طبق قانون خرید تضمینی در صورت تاخیر در پرداخت، دولت مکلف است مطابق نرخ روزشماری که بانک مرکزی اعلام می‌کند، جریمه تاخیر به کشاورز پرداخت کند. از سال ۶۸ که قانون خرید تضمینی مصوب شد تا کنون، ریالی بابت این قضیه به کشاورزان پرداخت نکرده‌اند و بار این بد عهدی بر روی دوش کشاورز است.

به گفته ایمانی، در حال حاضر کشاورزان مناطق گرمسیر مشغول آماده شدن برای کشت دوم هستند و نیاز به منابع مالی دارند. این نگرانی در میان کشاورزان وجود دارد که اگر دولت بخواهد تصمیم قاطع نگیرد و درباره زمان تسویه حساب آنها اعلام رسمی نکند، چه اقدامی باید انجام دهند.

وی تاکید کرد: اگر دولت اطلاعات درستی در اختیار کشاورزان درباره زمان تسویه بدهی‌ها قرار ندهد، گندمی که باید به سیلوها تحویل داده شود به دلال فروخته می‌شود و پای واسطه به بازار باز می‌شود. کشاورزان ممکن است حتی زیر قیمت خرید تضمینی محصول را بفروشند. چون نیازمند هستند.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران یادآور شد: چنین تصمیمی یک خسران برای دولت ایجاد می‌کند. آمار سیلوها را دچار مشکل می‌کند و حساب و کتاب میزان تولید، از دست دولت خارج می‌شود.

وی افزود: حتی مسئولان جهاد کشاورزی هم نگران این موضوع هستند زیرا جهاد کشاورزی متولی تولید است. باید این تولید از کشاورزان خریداری شود و پولش را به کشاورزان برگردانند.

جابجایی ردیف‌ها محل تامین کسری بودجه

پرویز جاوید، عضو انجمن اقتصاددانان درباره راهکارهای اصلاح این کم برآوردی در یارانه نان به خبرنگار اقتصاد آنلاین گفت: این کم برآوردی یا باید در دولت اصلاح شود یا وقتی بودجه به مجلس می‌رود، این عدد اصلاح شود.

وی اضافه کرد: برای حل این مشکل از جاهای دیگر برمی‌دارند و به ردیف یارانه نان اضافه می‌کنند. زیرا نان قوت غالب مردم ایران است. دولت ممکن است ردیف‌ها را جابجا کند.

به گفته جاویدی، کم برآوردی یارانه نان از قبل هم پیش‌بینی می‌شد. اگر این کم برآوردی اصلاح نشود، در تسویه مطالبات کشاورزان دچار مشکل خواهیم شد.

وی با اشاره به نبود استراتژی در کشور یادآور شد: عموما جابجایی ردیف‌ها برای تامین کم برآوردی، احتمال فساد را افزایش داده و یک رانتی از آن بیرون می‌آید.

عضو انجمن اقتصاددانان بیان کرد: اگر گندم را به قیمت مناسب از کشاوررز نخرند، مطمئن باشید کشاورز یا این گندم را به بازرگان و جاهای دیگر می‌فروشد یا کشتش راعوض می‌کند. زیرا وقتی ببیند هیچ دورنمایی برای دریافت حق‌الزحمه‌اش وجود ندارد، اگر دولت به قیمت مناسب محصولش را نخرد، برای سال زراعی بعدی کشت خود را عوض می‌کند.

وی اضافه کرد: بارها کشاورزان این کار را کرده‌اند. باید یک انگیزه‌ای باشد. کشاورز نمی‌تواند محصولش را پایین‌تر از هزینه تمام شده بفروشد. مجلس مطمئنا طرف کشاورزان خواهد بود.

جاویدی یادآور شد: کم برآوردی اگر اصلاح نشود، به کشاورزان سیگنالی می‌دهد که گندم کشت نکنند و یک بلاتکلیفی در وضعیت کشت ایجاد می‌کند. به این ترتیب کشاورز مقداری دست به عصا حرکت می‌کند.

مدیر عامل شرکت بازرگانی دولتی ایران دستورالعمل خرید گندم داخلی توسط بخش غیر دولتی(خرید توافقی) در سال ۱۴۰۳ را برای اجرا به استانها اعلام کرد.

سعید راد مدیر عامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با ارسال نامه ای به اداره های کل غله و خدمات بازرگانی استانها،  دستورالعمل خرید گندم داخلی توسط بخش غیر دولتی(خرید توافقی) در سال ۱۴۰۳  را اعلام کرد.

در این دستور العمل آمده است استفاده از سامانه نرم افزاری معرفی شده توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران (سیفاب) در مرکز خرید توافقی برای خرید گندم توسط بخش خصوصی نیز الزامی است. متن این دستورالعمل  به شرح زیر است.

با عنایت به بند ۱۳ ابلاغیه شماره ۰۲۰۳۴۷۰ مورخ۱۴۰۳.۰۱.۱۴ مقام عالی وزارت و رئیس شورای قیمت گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی تصویر (پیوست بدینوسیله دستورالعمل اجرایی خرید توافقی گندم توسط بخش غیر دولتی جهت اجرا ابلاغ می‌گردد:

(۱) در گام نخست و در فرصت زمانی مناسب لازم است اطلاع رسانی به صنوف و صنایع مرتبط با گندم و آرد از سوی تشکل ها و انجمنهای صنفی ذیربط به نحو مقتضی صورت پذیرفته تا متقاضیان از ضوابط خرید توافقی مندرج در این دستورالعمل به نحو مطلوب اطلاع حاصل نمایند.

(۲) در گام بعدی جمع بندی درخواست‌های متقاضیان توسط تشکل‌ها و انجمن‌های صنفی ذی‌ربط انجام و پس از بررسی صلاحیت آنان از طرف تشکل‌های مذکور با ذکر نوع گندم، مقدار و استان مورد نظر به ادارات کل غله و خدمات بازرگانی استانها معرفی شوند.

(۳) متقاضی یا نماینده وی نسبت به اعلام مراکز خرید پیشنهادی به تفکیک شهرستان و با ذکر آدرس دقیق محل مورد نظر به اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان اقدام نماید.

(٤) اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان با در نظر گیری محل استقرار مراکز خرید تضمینی و با رعایت حد فاصل بین مراکز خرید و تسهیل در روند خرید، نسبت به تایید محل پیشنهادی متقاضی و یا اعلام محل جدید جهت ایجاد مرکز خرید اقدام و مراتب را حداکثر ظرف مدت ۳ روز کاری از زمان اخذ پیشنهاد متقاضی به وی اعلام می‌نماید.

(۵)اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان اسامی متقاضیان را به همراه مقدار و مدت زمان خرید توافقی گندم را به اداره کل هماهنگی خرید داخلی جهت صدور مجوز خرید از طریق سامانه سیفاب ارسال نماید.

اهم ضوابط خرید توافقی توسط بخش غیر دولتی به شرح زیر بوده و رعایت آن الزامی است:

۱) خرید صرفاً از کشاورزانی که مشخصات آنها در سامانه پهنه بندی درج گردیده مجاز است. به همین منظور استفاده از سامانه نرم افزاری معرفی شده توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران (سیفاب) در مرکز خرید توافقی الزامی است.

تبصره: از تعریف اشخاص غیر کشاورز به عنوان خدمات دهندگان در سامانه سیفاب اکیداً خودداری گردد.

۲) خرید گندم صرفاً در محل‌های تایید شده و با نظارت اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان انجام می‌پذیرد.

۳)قبل از شروع عملیات خرید گندم توسط متقاضیان در مراکز اعلامی، مراتب از سوی آنان به آن اداره کل جهت اعمال نظارت‌های لازم منعکس گردد. بدیهی است به درخواست‌های واصله پس از انجام خرید توسط متقاضی ترتیب اثر داده نخواهد شد.

۴) متقاضی مکلف به ثبت و ضبط عملیات خرید در سامانه سیفاب و ارایه فهرست اسامی کشاورزان با ذکر مقدار و ارزش گندم‌های خریداری شده که به تأیید نماینده اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان رسیده است می‌باشد.

۵) برای گندم های خریداری شده باید رسید خرید در سربرگ متقاضی چاپ و به تایید متقاضی، کشاورز رسیده و یک نسخه تحویل کشاورز گردد.

۶) باسکول مورد استفاده در مراکز می‌بایست گواهی استاندارد داشته و دارای نشانگر دو طرفه بوده و در زمان خرید و خروج کالا از انبار دارای اعتبار باشد.

۷)مراکز خرید به هیچ وجه نباید نسبت به خرید تضمینی همزمان با خرید توافقی اقدام نمایند.

۸) آرد حاصل از گندم خریداری شده توسط بخش غیر دولتی الزاماً باید از طریق سامانه یکپارچه مدیریت خرید و فروش آرد به فروش برسد.

۹)زمان خرید در سطح کشور از ابتدای فروردین ماه ۱۴۰۳ لغایت پایان آذرماه می‌باشد.

۱۰)در صورت نیاز به حمل گندم خریداری شده به خارج از ،استان متقاضی می بایست مراتب را قبل از شروع عملیات حمل به اداره کل غله و خدمات بازرگانی استان با ذکر مقصد یا مقاصد مورد نظر اعلام نماید و اداره کل پس از بررسی نسبت به انجام هماهنگیهای لازم با مراجع استانی و صدور مجوز اقدام می‌نماید.

۱۱) به منظور حصول اطمینان از صحت عملکرد مراکز خرید توافقی و جلوگیری از تخلفاتی نظیر ثبت صوری خرید و.....تمهیدات مناسب نظیر کنترل اسناد خرید، قبوض باسکول، پرداخت وجه و.... اتخاذ و به مورد اجرا گذارده شود.

۱۲) در مکاتبات ارسالی به اداره کل هماهنگی خرید داخلی متضمن درخواست صدور مجوز خرید توافقی، موضوع معرفی تشکل‌ها و انجمن‌های صنفی ذیربط، عدم خرید تضمینی توسط مرکز خرید اعلامی، به همراه مقدار و مدت زمان مورد درخواست صراحتاً درج گردد.

۱۳) در خصوص نحوه تعریف اشخاص و شرکتها، مراکز خرید بخش غیردولتی، ثبت و ضبط عملیات خرید، نحوه گزارش گیری از خرید در سامانه سیفا و.... هماهنگی‌های لازم با دفتر فناوری اطلاعات معمول گردد.

۱۴) در جهت جلوگیری از وقوع تخلفات احتمالی، بازرسی‌های دوره ای و نظارت بر امر خرید و عملکرد مراکز خرید توسط حراست استان الزامی می‌باشد.