چرا برخی افراد نیمه‌شب از خواب می‌پرند؟

هر شب و هر شب نیمه‌شب از خواب پریدن می‌تواند دردسرساز شود، زیرا خواب را مختل می‌کند. خواب یک عملکرد حیاتی است که به بازسازی بدن کمک می‌کند. به‌اندازه کافی نخوابیدن می‌تواند موجب انواع مشکلات سلامتی شود و عملکرد ادراکی مغز را مختل کند.

حالی‌که همیشه نمی‌توان دلیل دقیق بیدارشدن فرد در ساعت ۳ صبح را مشخص کرد، اما درک علل رایج اختلالات خواب ممکن است به افراد کمک کند تا در طول شب راحت‌تر بخوابند. در مورد دلایل مختلفی که ممکن است فرد در ساعت ۳ صبح از خواب بیدار شود و همچنین نکاتی برای خواب بهتر و زمان مراجعه به پزشک اطلاعات کسب کنید.

آپنه خواب

آپنه خواب یکی از علت‌های شایع نیمه‌شب از خواب پریدن است. این عارضه باعث تنفس سطحی و ناقص می‌شود که می‌تواند فرد را چندین بار طی شب از خواب بیدار کند. در بسیاری از موارد، فرد حتی متوجه نمی‌شود که خوابش دچار اختلال شده است.

کسی که آپنه خواب دارد ممکن است این علائم را تجربه کند:

• . سردرد صبحگاهی
• . به زحمت تنفس‌کردن در شب
• . خستگی طی روز
• . خوروپف
• . مشکل در تمرکز طی روز

راهکار و درمان: پزشک می‌تواند شما را به یک کلینیک خواب ارجاع دهد و در آنجا یک برنامه درمانی به شما ارائه شود. درمان آپنه خواب می‌تواند شامل عمل جراحی، استفاده از ابزارهای کمک تنفسی یا استفاده از پلاک ضد خوروپف برای کمک به باز کردن راه‌های هوایی شود.

اضطراب، افسردگی و نگرانی

اضطراب و افسردگی می‌توانند باعث بی‌خوابی شوند. عکس این قضیه نیز درست است: بی‌خوابی هم می‌تواند باعث اضطراب و افسردگی شود. هم اضطراب و هم افسردگی باعث می‌شوند نتوانید ذهن خود را آرام کرده و برای خواب آماده شوید. فکر و خیال‌های پشت‌سرهم، به خواب‌رفتن و در خواب ماندن را سخت می‌کنند.

راهکار و درمان: اگر احساس اضطراب و افسردگی دارید باید با پزشک مشورت کنید. شیوه‌های درمانی زیادی وجود دارند که پزشک به شما توصیه خواهد کرد:

• . صحبت با یک تراپیست
• . مصرف دارو برای درمان اضطراب یا افسردگی
• . تمرین تکنیک‌های ریلکسیشن
• راهکارهای خانگی نیز شامل روش‌های زیر می‌شوند:
• . گوش‌دادن به موسیقی‌های آرامش‌بخش
• . ورزش منظم
• . کاهش کارها و وظایفی که استرس برانگیزند
• . مدیتیشن
• . ایجاد محیطی آرامش‌بخش در اتاق‌خواب

بی‌خوابی

بی‌خوابی عارضه‌ای است که در آن فرد به‌سختی می‌تواند یا حتی نمی‌تواند به خواب برود یا در خواب بماند. بی‌خوابی باعث خستگی و خواب‌آلودگی طی روز شده و به همین دلیل انجام کارهای روزانه و تمرکز را بسیار سخت می‌کند. بی‌خوابی با افسردگی و اضطراب ربط دارند و هر دو می‌توانند باعث علائم بی‌خوابی شوند.

راهکار و درمان: برای کاهش شدت عارضه بی‌خوابی راه‌های زیادی وجود دارد، از جمله:

. نخوردن غذاهای سنگین و پرادویه قبل از خواب

. مدیتیشن

. ورزش منظم طی روز

. چرت‌نزدن طی روز

. داشتن برنامه خواب منظم

. انجام یک فعالیت تکرارشونده بیرون از اتاق‌خواب

نیاز به ادرارکردن

نیاز به خالی‌کردن مثانه می‌تواند شما را نیمه‌شب از خواب بیدار کند. البته عده‌ای می‌توانند با کاهش مصرف مایعات در شب، جلوی این احساس نیاز را بگیرند؛ اما عده‌ای دیگر به دلیل دیگری این مشکل را دارند. فاکتورهایی که می‌توانند باعث نیاز به ادرارکردن در نیمه‌شب شوند:

. بارداری

. بزرگ‌شدن پروستات

. دیابت

. افتادگی مثانه

. بیش‌فعالی مثانه

. برخی از داروها

راهکارها و درمان: درمان بستگی به علت نیاز به ادرارکردن در نیمه‌شب دارد. برخی از این راهکارها:

. محدودکردن مصرف مایعات پیش از خواب

. مصرف داروها در ساعات زودتر روز یا در صورت امکان تغییر داروها

. پرهیز از غذاهای تند

اگر بارداری عامل نیاز به ادرارکردن در نیمه‌شب باشد، در پایان بارداری باید این مشکل حل شود.

ترس‌های شبانه

کسی که ترس‌های شبانه دارد، در واقع شب‌ها فقط از خواب نمی‌پرد، بلکه نیمه‌شب‌ها جیغ می‌زند، این طرف و آن طرف می‌دود، گریه می‌کند یا بسیار وحشت‌زده می‌شود. گاهی فرد یادش نمی‌آید چه اتفاقی می‌افتد که باعث ترس و وحشتش می‌شود. کودکان بیشتر احتمال دارد این مشکل را داشته باشند؛ اما برای بزرگسالان نیز ممکن است رخ بدهد.

راهکارها و درمان: بچه‌ها معمولاً با بزرگ‌تر شدن، دیگر این وحشت‌های شبانه را نخواهند داشت. اما در موارد زیر لازم است با پزشک تماس بگیرید:

. کودک طی روز خسته است

. وقتی ترس و وحشت اتفاق می‌افتد، کودک در خطر است

. تعداد دفعات تکرار این اتفاق افزایش یافته است

. ترس و وحشت شبانه، هم کودک و هم دیگر اعضای خانواده را از خواب بیدار می‌کند

. کودک بزرگ شده اما هنوز ترس‌های شبانه وجود دارند

گرمای زیاد اتاق‌خواب

شما زمانی بهترین شرایط خواب را خواهید داشت که دمای اتاق‌خوابتان پایین باشد. گاهی دمای بدن ممکن است خیلی بالا برود و برای خیلی از افراد دلیل این افزایش دما، زیاد گرم بودن اتاق‌خواب است و عده‌ای نیز ممکن است دچار تعریق‌های شبانه باشند.

راهکارها و درمان: کسانی که در اتاق‌خواب خیلی گرم می‌خوابند باید دمای اتاق را تغییر دهند و آن را خنک کنند. مثلاً از پنکه یا ایرکاندیشنر استفاده کنند یا روی خود پتو نیندازند.

تعریق‌های شبانه نیز می‌توانند ناشی از داروهای مصرفی، اختلالات خودایمنی، عفونت یا اضطراب باشند. در مورد حل این مشکل با پزشک مشورت کنید.

استفاده از اسکرین‌ها و سروصدا

تحقیقات نشان می‌دهد بین استفاده از ابزارهای ارتباطی و یک سری از مشکلات خواب ارتباط وجود دارد.

مثلاً یافته‌ها نشان می‌دهند هر چه افراد قبل از خواب بیشتر از تکنولوژی استفاده کنند، احتمال اینکه نتوانند به خواب بروند بیشتر خواهد بود. تجهیزات پسیو یا غیرفعال مثل تلویزیون ظاهراً اثر چندانی ندارند؛ اما کنسول‌های بازی، گوشی‌های همراه و لپ‌تاپ بر خواب اثر می‌گذارند.

راهکارها و درمان: کارشناسان توصیه می‌کنند ابزارهای الکترونیکی مثل تلویزیون و کامپیوتر را وارد اتاق‌خوابتان نکنید.

سروصداهای محیط یا بیرون نیز می‌توانند شما را نیمه‌شب از خواب بیدار کنند، مثلاً صدای ترافیک خیابان، صدای تلویزیون و… همچنین قرارگرفتن در معرض نور حتی بیرون از اتاق‌خواب یا حتی نور چراغ‌خواب می‌تواند باعث از خواب بیدارشدن شود.

یائسگی

تغییرات هورمونی طی یائسگی نیز می‌توانند باعث اختلال در خواب شوند. علائم یائسگی ناشی از کاهش تولید یک سری از هورمون‌ها هستند که شامل نیمه‌شب از خواب بیدارشدن یا صبح خیلی زود از خواب بیدارشدن می‌شوند. بعضی از خانم‌ها ممکن است به دلیل گرگرفتگی و تعریق از خواب بیدار شوند.

درد

درد فیزیکی می‌تواند یک خواب راحت را سخت کند. مطالعه‌ای نشان داد افرادی که دچار درد هستند، چهار برابر بیشتر احتمال دارد برای به خواب‌رفتن و در خواب ماندن مشکل داشته باشند.

بدهضمی

به گزارش وب گاه تبیان، خوردن غذای زیاد یا غذاهای تند نزدیک به زمان خواب می‌تواند مشکلاتی برای خواب ایجاد کند. بدهضمی باعث نفخ و گاز شده و به خواب‌رفتن را دشوار می‌کند و ممکن است شما را نیمه‌شب از خواب بیدار کند.

راهکارها و درمان: برای پیشگیری از بدهضمی در شب نباید غذای سنگین بخورید. برای افرادی که معمولاً قبل از خواب گرسنه می‌شوند و می‌خواهند چیزی بخورند، یک میان‌وعده سبُک بهترین انتخاب است.

چند توصیه

افرادی که نیمه‌شب از خواب بیدار می‌شوند می‌توانند با رعایت نکات زیر، خواب بهتر و پیوسته‌تری در شب داشته باشند:

. از مصرف کافئین خودداری کنید: هم کافئین و هم الکل منجر به اختلال در خواب می‌شوند، خصوصاً وقتی در ساعات پایانی روز مصرف شوند. این مواد می‌توانند به خواب‌رفتن را سخت کرده و نیمه‌شب به دلیل نیاز به ادرارکردن، فرد را از خواب بیدار کنند.

. از نور روز بیشتر استفاده کنید: قرارگرفتن در معرض نور روز می‌تواند به خواب بهتر شب کمک کند و ضمناً باعث شود طی روز هشیارتر باشید. مطالعات دریافته‌اند نوردرمانی می‌تواند برای افرادی که مشکلات خواب دارند مفید باشد.

. ورزش کنید و یوگا انجام دهید: داشتن فعالیت بدنی منظم، ترجیحاً در ساعات اولیه روز می‌تواند به خواب بهتر کمک کند. مطالعه‌ای نشان داده یوگا در طی روز باعث می‌شود شب‌ها راحت‌تر بخوابید و اگر هم نیمه‌شب بیدار شدید، زودتر دوباره به خواب بروید.

. شام سنگین نخورید: دیروقت شام خوردن یا شام سنگین خوردن می‌تواند احتمال بیدارشدن در نیمه‌شب را افزایش دهد. سعی کنید از سه ساعت قبل از خواب دیگر چیزی نخورید.

. اتاق‌خوابتان را تاریک و ساکت کنید: مزاحم‌های محیطی مثل سروصدا و نور می‌توانند مانع خواب راحت شما شوند. اگر برایتان امکان ندارد اتاق‌خوابتان را تاریک و ساکت کنید، چشم‌بند بزنید و گوش‌هایتان را مسدود کنید.