راز جهش «تیک‌تاک»| سرعت محبوبیت پنج شبکه اجتماعی

برنامه تیک‌تاک تنها یک برنامه لب‌خوانی برای نوجوانان نیست. این برنامه به اشتراک‌‌گذاری ویدئو که به دلیل ترندها و چالش‌هایش شهره شده، به تازگی رکورد یک میلیارد کاربر فعال ماهانه را ثبت کرده است.

نشریه «اکونومیست» در یادداشتی تاکید کرده که تیک‌تاک، این تعداد کاربر را با شتابی بیش از سایر رقبای پیشین خود جذب کرده است. پیش از این فیس‌بوک برای رسیدن به چنین آماری، ۹ سال تلاش کرد و رسیدن به این رکورد برای اینستاگرام ۸ سال و برای یوتیوب و واتس‌اپ، ۷ سال زمان برد. تیک‌تاک اما تنها در طول ۵ سال و با آغاز به کار خود از سال ۲۰۱۶ به چنین نقطه‌ای رسیده است.
رشد سریع این برنامه را می‌توان تا حدی با افزایش محبوبیت اینترنت توضیح داد. بنا بر آمار و ارقام ارائه شده از سوی برنامه تحقیقاتی دانشگاه آکسفورد با نام «جهان ما در داده‌ها»، شمار افرادی که وارد جهان وب می‌شوند نسبت به روزهای اولیه فیس‌بوک تاکنون، سه‌برابر شده است.
اعمال محدودیت‌ها و قرنطینه ناشی از شیوع کووید-۱۹ نیز به افزایش سرعت تیک‌تاک کمک کرده است. گرچه این پلت‌فرم پیش از این نیز بسیار محبوب بود و تنها در سال۲۰۱۸ نزدیک به ۵۰۰میلیون کاربر داشت اما در سه‌ماه نخست سال ۲۰۲۰ و در اوج محدودیت‌های ناشی از کرونا، تیک‌تاک بیش از ۳۱۵ بار دانلود شد. الگوریتم تیک‌تاک نیز در جذب کاربران نقش ایفا کرده است؛ صفحه برنامه «ForYou» که به مخاطبان دسترسی بی‌پایان به ویدئوها می‌دهد، باعث شده که نتوان چشم از صفحه تیک‌تاک برداشت.
در حالی‌که پلت‌فرم‌هایی چون فیس‌بوک در ابتدای مسیر از یک محیط مقرراتی ساده برخوردار بودند، تیک‌تاک از ابتدا زیر ذره‌بین قوانین دولتی بود. در ژوئن ۲۰۲۰ دولت هند این برنامه را به همراه ده‌ها برنامه چینی دیگر به دلیل نگرانی‌های امنیت ملی ممنوع اعلام کرد. تنها یک‌ماه بعد، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده؛ دونالد ترامپ تهدید کرد که قانون مشابهی را علیه تیک‌تاک وضع خواهد کرد. این پلت‌فرم در چندین کشور چون بنگلادش، اندونزی و پاکستان به دلیل ارائه محتوای نامناسب، ممنوع شدند. در ماه آوریل، کمپانی بایت‌دانس؛ مالک تیک‌تاک، به همراه ۳۳ شرکت دیگر از سوی مراجع چینی احضار شد تا اقدامات ضدرقابتی خود را متوقف کنند. این هفته نیز آفکام؛ سازمان تنظیم‌کننده مقررات رسانه‌ای بریتانیا، قوانین جدیدی را وضع کرد که بنا بر آن تیک‌تاک و سایر پلت‌فرم‌های اشتراک ویدئو را در صورت عدم‌حراست از کاربران در برابر محتوای خشونت‌آمیز، نفرت‌انگیز یا مضر جریمه می‌کند. با وجود چنین موانعی، تیک‌تاک به رشد خود ادامه داده است.
رقبا اما در حال پیشروی هستند؛ اینستاگرام با برنامه Reels و یوتیوپ با برنامه Shorts به جهان ویدئوهای کوتاه پا گذاشته‌اند. آدام موسری؛ رئیس اینستاگرام به‌تازگی اعلام کرده است که این برنامه بیش از پیش به‌سوی ویدئو متمایل خواهد شد و تاکید کرد که «این پلت‌فرم دیگر برنامه به اشتراک‌گذاری عکس نیست.»
در ۵ اکتبر، این کمپانی برنامه «ویدئو اینستاگرام» را راه‌اندازی کرد تا دو برنامه قبلی ویدئوی خود را با هم ترکیب کند. غلبه پرشتاب تیک‌تاک نشان از آن دارد که کاربران رسانه‌های اجتماعی، محتوای ویدئویی را ترجیح می‌دهند؛ دست‌کم تا زمانی که برنامه پرفروش بعدی پا به عرصه ظهور گذارد.
تیک‌تاک در جهت ارتقای عملکرد خود و برای آنکه رقبا را از میدان به در کند، برنامه‌ها و قابلیت‌های زیادی را به‌تازگی به پلت‌فرم خود افزوده است. بنا به گزارش «تک‌کرانچ»، این برنامه در اواخر سپتامبر از برنامه‌های جدید خود برای افزایش سرمایه‌گذاری تبلیغاتی، گسترش تجارت الکترونیک و راه‌اندازی چندین قالب تبلیغاتی جدید و تعاملی خبر داد. برچسب‌هایی چون «Choose Your Own Adventure» و «super likes» برای ارتقای تعامل و خلاقیت در این پلت‌فرم ایجاد شده است. این برنامه محبوب همچنین از مشارکت در چندین پروژه تجارت الکترونیک برای خرید آنلاین پرده‌برداری کرده تا کاربران بدون خروج از برنامه بتوانند محصولی که در تیک‌تاک برای فروش ارائه شده است را به‌سادگی و با سرعت خریداری کنند. برای برخی از بازارها، تیک‌تاک حتی مسوولیت حمل و نقل محصول خریداری شده را نیز بر عهده گرفته است. در همین راستا، تیک‌تاک صفحه جدیدی با نام «instant page» را معرفی و ادعا کرده است که سرعت آن ۱۱ بار بیشتر از یک وب‌سایت معمولی تلفن‌همراه است.
این صفحه به کاربر اجازه می‌دهد که روی آگهی تبلیغاتی کلیک کند و بلافاصله به صفحه‌ای منتقل شود که در آن بتواند اطلاعات بیشتری از محصول تجاری را مشاهده کند، فیلم‌های بیشتری تماشا کند و محتواهای متفاوتی را رصد کند. این محصول جدید با محصول جدید اینستاگرام با نام LinkSticker برای دسترسی سریع‌تر به صفحات دیگر؛ در رقابتی تنگاتنگ است.
برنامه pop out showcase، تلاش دیگر تیک‌تاک برای ارتقای برنامه‌های تبلیغاتی است. با استفاده از این برنامه، تبلیغ‌کنندگان می‌توانند به مجموعه‌ای گسترده از برچسب‌ها و تصاویر دسترسی پیدا کنند تا به ویدئوهای تیک‌تاک افزوده و کاربر با کلیک بر روی آن به‌سرعت امکان خرید کالا را پیدا کند. تیک‌تاک همچنین این امکان را به کاربر می‌دهد که به‌جای گزینهLike انتخاب‌های دیگری چون Supper Like را نیز داشته باشد.
آخرین محصول جدید تیک‌تاک، برنامه storytimetool است که کاربران را تشویق می‌کند تا بخشی از تجربه داستان‌سرایی برند تجاری شوند. برخی از برنامه‌ها چون Hulu تبلیغاتی را ارائه می‌کنند که به کاربر اجازه بازی کردن می‌دهد البته نه تا آن میزان که کل داستان را کنترل کند. در تیک‌تاک نیز به‌جای نمایش تبلیغات، می‌توان گزینه Choose Your Own Adventure را انتخاب و بخشی از روایت داستان تبلیغ شد.
ژاکلین فیتزپاتریک- استراتژیست تیک‌تاک هنگام معرفی محصولات جدید این پلت‌فرم گفت: «همه این برنامه‌ها بخشی از هدف کلی ما است تا تبلیغ‌کنندگان بتوانند جذاب‌ترین تبلیغات خود را به شیوه‌ای خلق کنند که از خلاقیت و سرگرمی موجود در پلت‌فرم استفاده شود.»
تیک‌تاک در این مدت به‌قدری موفق بوده است که چرخش مالی آن از محل درآمد تبلیغات، تنها در سال۲۰۱۹ و در اروپا رشدی ۵۴۵درصدی داشته و به ۸/ ۱۷۰ میلیون دلار رسیده است و در این سال بیش از هزار کارمند در قاره‌سبز به این کمپانی افزوده شده است.