ابرتورم در راه است؟
یک کارشناس اقتصادی معتقد است: سرعت رشد پایه پولی به ۳۸ درصد و نقدینگی به ۳۴ درصد رسیده است. معنای این شکاف بیسابقه این است که دولت به شدت مشغول چاپ پول است و کسری بودجه را از محل قرض گرفتن شدید از بانکها و مجبور کردن آنها به استقراض از بانک مرکزی جبران میکند.
ابرتورم در راه است؟ این سوالی است که این روزها ذهن بسیاری را درگیر کرده است؛ آن هم در شرایطی که آخرین گزارش مرکز آمار ایران از نرخ تورم، عددی نگرانکننده را نشان داد.براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه به نقطه در اسفند ۱۴۰۱ رکورد ۵۰ سال اخیر را شکست؛ به طوری که نرخ تورم نقطهای به ۶۳.۹ درصد رسیده است. همچنین نرخ تورم در ۱۲ ماه منتهی به اسفندماه سال گذشته ۴۶.۵ درصد اعلام شد.
به گزارش عرشه انلاین با توجه به روند چند ساله وقوع تورم بالاتر از ۳۵ درصد، خطر از راه رسیدن ابرتورم در اقتصاد ایران از همیشه جدیتر شده است.ایران برای اولین بار در تاریخ بیش از چهار سال است که با تورم بالاتر از ۳۵ درصد روبروست. بحران تورم البته در همهی سالهای گذشته همراه اقتصاد ایران بوده و رفتارهای اجتماعی و اقتصادی ایرانیان را بنا بر اعلام جامعهشناسان دستخوش تغییر کرده است. موضوع تورم برای اغلب کشورهای جهان مسالهای حل شده است، اما سالهای طولانی است که تورم بالا همراه اقتصاد ایران است.
اینجا را بخوانید :هشدار درباره افزایش قیمت ارز و تورم ۵۰ درصدی در سال ۱۴۰۲
رویدادد24 نوشت :در دورههایی خاص تورم مانند بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸، همهگیری کرونا و جنگ روسیه علیه اوکراین، تورم در برخی کشورهای جهان افزایشی شده است، اما تورمهای بالا نیز در این مقیاس در محدوده ۱۰ درصد برآورد میشوند. این در حالی است که تورم ۱۰ درصدی برای اقتصاد ایران تورمی پایین و معقول محصوب میشود.
اکادمی دانایان گزارشی درباره متغیرهای پولی و تورم به امضای رییس اسبق سازمان بورس، حسین عبده تبریزی تدوین کرده و این نکته که ایران بیش از همیشه در معرض وقوع ابرتورم است را تایید میکند.
در این گزارش نیز با اشاره به اینکه این اولین بار است اقتصاد ایران طـی چهـار سـال متـوالی تـورمی بـالاتر از ۳۵ %را تجربـه میکنـد، تاکید شده است:ایـن شـواهد آماری در کنار نبود دورنمایی روشن از وضعیت اقتصادی کشور، نشان میدهد که تهدید خطر ابرتورم برای اقتصاد ایران جدیتر شده است.
ابرتورم چیست؟
شرایط ابرتـورمی، چرخـهای اسـت کـه بـا افـزایش سـریع، بـیش از حـد و خـارج از کنتـرل سـطح عمـومی قیمتهـا شـروع شـده و هـر نـوع رفتـاری از سـوی سیاستگذار با افزایش قیمتها پاسخ داده میشود. چرخۀ ابرتورم چرخهای فزاینده است و ظرف یک یا دو سال، تورمهای بلندمدت ۲۰ درصد، ناگهان به بالای ۱۰۰ درصد افزایش مییابند.
خیز تازه تورم از کجا آغاز شد؟
تورم ایران در حدفاصل سالهای ۱۳۳۹ تا ۱۴۰۰ را نشان میدهد میانگین تورم بلند مدت ایران در ایـن دوره ۱۶ %اسـت. با این حال وضعیت تورمی ایران در دهه نود، وضعیتی متفاوتتر و شکنندهتر نسبت به سالهای گذشته بوده است. بر این اساس بررسی تورم نقطه به نقطه و تورم میانگین ایران، در حد فاصل سالهای ۱۳۹۱ تا دی ماه ۱۴۰۱ دادههای مهمی را در بر دارد.
هر چند در سالهای ابتدایی دهه نود ایران با تورم بسیار بالا روبرو بود، اما درسالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ یعنی در دورۀ مسئولیت دولت یـازدهم (دولـت اعتـدال)، اقتصاد ایران کـاهش تورم و ثبات نسبی اقتصاد را تجربه کرد، اما در فروردین ۱۳۹۷ نقطۀ چرخش وضعیت تورم در ایران رخ داد. این تاریخ، با خروج امریکا از برنامۀ جامع اقدام مشترک (برجام) همزمان است. از این ماه به بعد نرخ تورم نقطه به نقطه روند صعودی پیـدا کـرده اسـت. پـس از چنـد مـاه روند نزولی، تورم نقطه به نقطه مجددا از سال ۱۴۰۱ نزدیـک بـه صعودی و بالاتر از تورم میانگین قرار گرفته اسـت.
تورم کدام طبقه اقتصادی را نشانه میرود؟
بررسیها نشان میدهد اقتصاد ایران در مقایسه با سایر کشورهای دنیا در مقابله با تورم بسیار ضعیف عمل کرده است. تورم مزمن و دورقمی در اقتصاد ایران همواره وجود داشته اسـت. عـلاوه بـر آثـار رفـاهی کـه مصـرف کننده بـا آن مواجـه اسـت، بـا ایجـاد نااطمینـانی گسـترده در کسب وکارها، امکان سرمایه گذاری و توسعه را از آنها سلب کرده است.
با توجه به وزن متفاوت کالاها و خدمات در سبد مصرفی خانوارهای مختلف، تأثیر پذیری گروههای مختلف درآمدی از تورم به یک میزان نیست. در شکل ۷ تورم دهکهای اول و دهم در حد فاصل سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ نمایش داده شده است. در ایـن بـازۀ زمـانی و تـا مهـر ۱۴۰۰، تـورم دهـک دهم (دهک ثروتمندتر) بالاتر از دهکهـای ضـعیفتر اسـت؛ امـا از مهرمـاه سـال ۱۴۰۰ و بـا روی کـار آمـدن دولـت سیزدهم در ایـران، تـورم دهکهـای ضعیفتر نسبت به دهکهای ثروتمندتر بیشتر بوده و در حال حاضر این فاصله بیشتر از ۹ درصد است.
ایـن شکل نشـان میدهـد کـه وضـعیت قشـر ضعیف در حال حاضر با سرعت بیشتری نسبت به سایر اقشار تضعیف میشود. باتوجه به تورم بسیار بالاتر اقلام خوراکی و سهم بیشتر ایـن گـروه از کالاها در سبد مصرفی خانوارهای کم درآمد، وضعیت به وجود آمده قابل پیش بینی بوده است.
با توجه به این که درحال حاضر تورم سبد مصرفی خانوارهای کم درآمد از خانوارهای پردرآمد بیشتر است، افزایش سطح قیمتهـا، درآمـد حقیقـی خانوارهای آسیبپذیر را بیشتر تحت تأثیر قرار میدهد؛ این به معنی کاهش توان خانوار برای حضـور در بـازار محصـول و در نتیجـه کـاهش تقاضـا برای کالاها و خدمات از سوی این خانوارهاست.
در حـال حاضـر، هزینـههای مسـکن (اجـاره)، هزینههای خوراکی و حمل و نقل بیش از ۷۰ درصد هزینـههای سـبد مصـرفی خـانوار شـهری در ایـران را تشکیل داده است. همین امر دلیل بالاتر بودن فشار تورمی بر دهکهای کمدرآمد را به خوبی روشن میکند.
آیا ابرتورم در راه است؟
در گزارش تدوین شده به امضای حسین عبده تبریزی سه سناریو در این زمینه پیشبینی شده است. بررسیها نشان میدهد اتفاقات چند سال اخیر، سرریز تمام ناترازیها و عدم تعادلهای اقتصاد کلان ایران است که همراه با انتظارات تورمی مردم، امکان ابتکار عمل را از سیاست گذاران گرفته است. هر اصلاح اقتصادی و سیاستی در وضعیت جـاری ایـران، بـه تصـمیم گیریهای سـخت سیاسـی گـره خـورده اسـت. از این رو خوش بینانهترین و نامحتملترین سناریو، انجام اصلاحات اقتصادی است.
گذار به تورم پایین و پایدار، مستلزم نهادینه سازی سیاستگذاری و مدیریت صحیح است. اتخاذ سیاستهای هدفگذاری نرخ تورم، استقلال بانک مرکزی، تصویب و اجـرای قاعـدۀ مـالی و اصـلاح سـاختار بودجـۀ دولت راهکارهایی است که در بیش از ۹۰ کشور دیگر اجرا شده و منجر به حصول تورمهای تک رقمی شده اسـت. در صـورت ایـن رخـداد، پیشبینـی ِ میشود تورم در یک بازۀ زمانی پنج ساله کاهش یابد و به سطح تورمهای معمول در دنیا برسد.
سناریوی دوم، اما بر ماندگاری شرایط موجود دلالت دارد. این بدان معناست که تورم بین ۴۰ تا ۵۰ درصد (هرچند نامطلوب) بـه عنـوان محتمـلترین سـناریو، ارزیـابی میشـود. در ایـن سـناریو، سطح تورم در اقتصاد ایران در سطحی معادل دو تا سه برابر روند ۵۰ سال گذشته است. ترکیه، پرو، برزیـل، بـلاروس و آنگـولا کشـورهایی هستند که شرایطی مشابه را تجربه کردهاند. این سناریو در بلند مدت نمیتواند ادامه یابد و حالت گذاری است که یا بـه انجـام اصـلاحات اقتصـادی منجر میشود یا به فروپاشی ریال و اقتصاد.
سومین سناریو، اما بدبینانهترین سناریو است. احتمال وقوع این سناریو اتفاقا در ماههای گذشته احتمال تقویت شده است. اگر در ماههای آتی تغییر روندی صورت نگیرد، تمامی شواهد حاکی از آن است که ایران با سرعت در حال حرکت به سمت ابرتورم است.
پیشبینی تورم در شرایطی که چرخۀ تـورمی فعـال شـده باشد، امری محال است. بررسی دادههـای تـورم سـودان در سال ۲۰۲۰، لبنان در سال ۲۰۲۱، ونزوئلا در سال ۲۰۱۵، زیمباوه در سال ۲۰۱۹، کنگو در سال ۱۹۹۱ و بلاروس در سال ۱۹۹۳ و سایر کشورهایی که ابرتورم را تجربه کرده اند، نشان میدهد که چرخۀ ابرتورم چرخهای فزاینده است و ظرف یک یا دو سال، تورمهای بلندمـدت کمتر از ۲۰ درصد، ناگهان به بالای ۱۰۰ درصد افزایش مییابند.منبع: خبرآنلاین
دولت به شدت مشغول چاپ پول است
یک کارشناس اقتصادی معتقد است: سرعت رشد پایه پولی به ۳۸ درصد و نقدینگی به ۳۴ درصد رسیده است. معنای این شکاف بیسابقه این است که دولت به شدت مشغول چاپ پول است و کسری بودجه را از محل قرض گرفتن شدید از بانکها و مجبور کردن آنها به استقراض از بانک مرکزی جبران میکند.
در این شرایط اما گزارش رسمی دولت، از رکوردشکنی یک شاخص تورمساز بعد از سال حکایت کرد. بر اساس این گزارش، حجم نقدینگی در اقتصاد کشور در دی ماه به بیش از ۶ هزار و ۳۶ همت رسید که از این مقدار سهم پول هزار و ۴۸۹ هزار میلیارد تومان بوده است. یعنی سهم پول از نقدینگی در این ماه ۲۴.۶۷ درصد بوده که طی حداقل ۱۰ سال اخیر بیسابقه بوده است.
همچنین با توجه به گزارش گزیده آمارهای اقتصادی مربوط به دی ماه که از سوی بانک مرکزی منتشر شده است، پایه پولی در دوازدهماهه منتهی به پایان دیماه ۱۴۰۱ معادل ۳۸.۲ درصد افزایش یافت که نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (۳۵.۵ درصد)، ۲.۷ واحد درصد افزایش نشان میدهد.
با تورم به این آمارها، مدتی است که برخی از کارشناسان نسبت به وقوع احتمالی ابرتورم هشدار میدهند. در همین خصوص، سیامک قاسمی، کارشناس اقتصادی در یادداشتی جدید در فضای مجازی با طرح این سوال که آیا ابرتورم در پیش است، به آمارها از رشد نقدینگی و پایه پولی اشاره کرده و نوشته است: آمارهای با تاخیر زیاد منتشر شده از وضعیت نقدینگی و پایه پولی در پایان دیماه ۱۴۰۱، اطلاعات مهم و خطرناکی دارد.
وی افزوده است: سرعت رشد پایه پولی به ۳۸ درصد و نقدینگی به ۳۴ درصد رسیده است. معنای این شکاف بیسابقه این است که دولت به شدت مشغول چاپ پول است و کسری بودجه را از محل قرض گرفتن شدید از بانکها و مجبور کردن آنها به استقراض از بانک مرکزی جبران میکند.
وی عنوان کرده است: سرعت رشد بخش پول یا بخش تورمزای نقدینگی به ۷۰ درصد رسیده است. این افزایش شدید ناشی از افزایش قابل توجه انتظارات تورمی، سهم پول یا بخش داغ نقدینگی از کل نقدینگی را به ۲۵ درصد رسانده است که بالاترین در ۱۰ سال اخیر است.
این کارشناس اقتصادی متذکر شده است: رشد شدید پایه پولی، کسری بودجه قابل توجه، رشد شدید بخش پول نقدینگی و ادامه بیاعتمادی و انتظارات تورمی و ادامه افزایش قیمت دلار، اقتصاد ایران را بیشتر از هر زمان دیگری، اگر شوک مثبت به اقتصاد وارد نشد، در آستانه تورمهای سهرقمی و شاید ابرتورم قرار داده است.
سهم پول روندی صعودی گرفته است
در این میان، عبدالناصر همتی، رییسکل بانک مرکزی در یادداشت جدید خود در فضای مجازی نوشته است: روند پول (سپردههای دیداری + اسکناس و مسکوک)، نقدینگی (جمع پول و شبهپول) را در نمودار زیر ملاحظه میکنید.
وی هشدار داده است: سهم پول از خرداد ۱۴۰۰ به بعد با افزایش انتظارات تورمی، یک روند صعودی به خود گرفته است.
همتی تصریح کرده است: برای کنترل تورم و نرخ ارز، دولت بایستی در کنار سایر اقدامات، برای کاهش انتظارات تورمی و معکوس کردن روند رشد سهم پول در نقدینگی نیز چارهجویی جدی کند.
سعید مسگری، کارشناس اقتصادی نیز در گفتوگو با خبرگزاری خبرآنلاین گفته است: من خیلی با این نکته موافق نیستم که ما به سمت ابرتورم رفتهایم یا داریم میرویم. فعلا با روندی که وجود دارد، نه نشانههای ابرتورم دیده میشود و نه فعلا در ابرتورم قرار داریم.
وی عنوان کرده است: امکان دارد با حادتر شدن شرایط، ابرتورم رخ دهد و این بعید نیست.
اما حسین عبده تبریزی هشدار داد: اگر همینگونه پیش رویم، امسال تورم ۵۰ درصدی خواهیم داشت. اگر سیاستگذار به اقدام عاجل دست نزند و علت اصلی افزایش قیمت ارز (و به تبع آن سطح عمومی قیمتها) را نادیده بگیرد، آحاد جامعه را در معرض این خطر عمده قرار میدهد که نرخهای تورم لجام گسیختهتری را تجربه کنند.
تورم و اقتصاد و مشکلات مهم کشور چیزی نیست، بزرگترین مشکل مسئولین کشور ما این است که میخواهند مردم را به اجبار و زور به بهشت ببرند، فقط نمیدانیم اگه نخواهیم به بهشت اینها برویم چهکاری باید بکنیم یا چه کسی را باید ببینیم
نمیدونم اصلا میشه نظر داد یا ن به کجا داریم میریم چ اتفاقی داره میوفته هچکس نمیدونه
اینکه رییسی گفته بوداقتصاددانهارابه صف میکنه و معاونش هم میگفت پایان نامه اش رادراقتصادنوشته وشاگرداول بوده همه اش برای این بود که با تمام قدرت شروع به چاپ اسکناس کنند و برنامه شوند این بود که به تعداد مردم بسته های اسکناس چاپ بشه که دیگه کمبود اسکناس نباشه دیگه .
شایعه نینداز سال مهار تورم است هرکس تورم ایجاد کند دیگر از انسانیت بدور می باشد واگر دولت نمی تواند استعفا بدهد الحمدا... بعضی از داراییها هم آزاد شده و بهانه ندارند
عبده ، سرمایه گذاری عظیمی روی املاک انجام داده ، و در فرصتی مناسب با توهم ایجاد ابر تورم قصد دارد املاک خویش را نقد کند ... حجاریان در جریان است ...
مجلس چه کار می کنند جلوی تورم چاپ پول گرانی ناحق سوی مدیرت که گرفته می شود چرا صدای ملت را نمی شنوید آقایان مسول نمی تواند برید شاید کسی به داد این وضع اقتصادی برسد شعار حرف داد زدن بس است در عمل که کاری نمی شود ریال را در یابید
به پایان آرزو هایم نزدیک میشوم
بهترین راه برای حفظ ارزش پول تا ابتدای تابستان بورس اوراق بهادار تهران هست سهامی چون حپترو و غدام که سود خوبی میده
پر سود و سلامت باشید