چرا با وجود کارنامه منفی اقتصادی اردوغان، اکثر مردم ترکیه به او اعتماد دارند؟

درحالی‌که ترکیه در حال آماده شدن برای برگزاری اولین دور دوم انتخابات برای انتخاب رئیس‌جمهور بعدی خود در روز یکشنبه است، رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور فعلی و کمال کلیچداراوغلو، رهبر مخالفان در یک نظرسنجی آماری در شرایط مساوی به سر می‌برند؛ درحالی‌که بخش قابل توجهی از رای‌دهندگان بلاتکلیف هستند.

 نظرسنجی المانیتور از ۹۷۰پاسخ‌دهنده با مشارکت «Premise Data» بین ۱۹ تا ۲۳ مه در سراسر ترکیه انجام شد. حاشیه خطای این نظرسنجی +/ -۳ است.

این نظرسنجی حاکی از برگزاری رقابت به شکل شانه به شانه در ترکیه است که نزدیک‌ترین رقابت در تاریخ مدرن این کشور است. این نظرسنجی نشان داد که ۴۰درصد از پاسخ‌دهندگان از اردوغان و ۳۹درصد از کلیچداراوغلو حمایت می‌کنند. ۱۵درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی هنوز بلاتکلیف هستند.

اقتصاد، پناهندگان و عدالت به‌عنوان سه موضوع اصلی در این رقابت مطرح شده است و رای‌دهندگان این سه را مهم‌ترین چالش امروزی ترکیه می‌دانند. در انتخابات ۱۴مه، نه اردوغان و نه کلیچدار اوغلو اکثریت را برای انتخاب در دور اول کسب نکردند. رئیس‌جمهور فعلی رقابت را با اختلافی نزدیک به پنج امتیاز به پایان رساند؛ اما این اولین رقابتی بود که اردوغان در طول بیش از دو دهه قدرت خود نتوانست به‌طور کامل پیروز شود. اردوغان و کلیچداراوغلو به ترتیب ۵۲/ ۴۹درصد و ۸۸/ ۴۴درصد آرا را کسب کردند.

باسابقه‌ترین رهبر این کشور اکنون پس از غلبه بر همه چالش‌های انتخاباتی که با آن روبه‌رو بوده، اکنون با اولین دور دوم انتخابات در طول دوره حاکمیت خود مواجه است؛ زیرا کشورش درگیر بحران عمیق‌تر هزینه‌های زندگی بوده که پایانی برای آن پیش‌بینی نشده است. افزون بر این زمین‌لرزه‌های ۶فوریه که بیش از ۵۰هزار نفر را درجنوب کشور کشت، مشکلات مالی کشور را تشدید کرده است. اکثریت پاسخ‌دهندگان نیز معتقدند مهم‌ترین مساله‌ای که ترکیه با آن مواجه است، اقتصاد است. بیش از ۵۷درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند که قیمت مواد غذایی و تورم بزرگ‌ترین مشکل در کشور است. بانک مرکزی ترکیه که استقلال خود را تا حد زیادی در این چند سال از دست داده، تحت نفوذ اردوغان، از یک سیاست پولی بسیار نامتعارف پیروی می‌کند. درحالی‌که همتایانش نرخ‌های بهره خود را برای مهار تورم افزایش دادند، بانک مرکزی ترکیه چندین کاهش نرخ بهره را اعمال کرد و آن را به ۵/ ۸رساند.

بسیاری نظریه اقتصادی غیرمتعارف اردوغان را که استدلال می‌کند نرخ‌های بهره بالاتر باعث تورم بالاتر می‌شود، مقصر تورم سرسام‌آوری می‌دانند که در اواخر سال گذشته به ۵/ ۸۵درصد رسید و در آوریل به زیر ۴۵درصد بازگشت. با این حال، کلیچداراوغلو نتوانسته است رای‌دهندگان را متقاعد کند که می‌تواند اقتصاد را احیا کند؛ به‌طوری‌که ۵۲درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند که درباره اقتصاد به اردوغان اعتماد دارند و ۴۸درصد گفتند که به کلیچداراوغلو اعتماد دارند. در مقابل، درباره موضوع پناهندگان در ترکیه، به نظر می‌رسد رهبر اصلی مخالفان توانسته است اعتماد بیشتری را در میان رای‌دهندگان جلب کند. از میان پاسخ‌دهندگان، ۵۷درصد گفتند که در این زمینه به کلیچداراوغلو اعتماد بیشتری دارند؛ درحالی‌که ۴۳درصد گفتند که به اردوغان اعتماد دارند.اکثریت فراگیر پاسخ‌ دهندگان -۷۱ درصد- گفتند که پناهندگان باید هر چه زودتر به کشور خود بازگردند. تنها ۵درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند که تصمیم باید به عهده آنها باشد و ۲۰درصد گفتند که باید تنها زمانی بازگردند که انجامش برای آنها ایمن باشد.

۴۴درصد پاسخ‌دهندگان در پاسخ به این سوال که آیا آنها از آشتی کردن با دولت بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه حمایت می‌کنند، بله و ۲۴درصد پاسخ منفی دادند. بحث عمومی پیرامون پناهجویان به‌ویژه در مبارزات انتخاباتی پس از اینکه سینان اوغان، نامزد راست افراطی ۱۷/ ۵درصد را به دست آورد، داغ شد و در رای‌گیری ریاست‌جمهوری ۱۴مه سوم شد. بازگشت فوری و اجباری پناهندگان موضوع اصلی مبارزات انتخاباتی اوغان و اتحاد راست افراطی‌اش موسوم به «آتا» بود.

حمایت غیرمنتظره‌ای که اوغان در دور اول به‌دست آورد، کلیچداراوغلو را مجبور کرد که لفاظی‌های ضد پناهندگی خود را ادامه دهد. او در اوایل این هفته با لحنی غیرمعمول جنجالی، پناهندگان را مجرمانی بالقوه توصیف کرد و متعهد شد که به محض انتخاب شدن، آنها را به کشورهایشان بازگرداند. اظهارات او نتوانست اوغان را تحت تاثیر قرار دهد و این نامزد از دور کنار رفته، حمایت خود را از اردوغان در دور دوم انتخابات اعلام کرد. با این حال، هنوز مشخص نیست که حمایت اوغان تا چه اندازه شانس اردوغان را افزایش می‌دهد. ائتلاف انتخاباتی راست افراطی که نامزد غیروابسته به جریان اصلی سیاست را مورد حمایت قرار داده بود، هفته گذشته تقسیم شد و وزنه‌های سنگین آن از کلیچداراوغلو حمایت کردند و اوغان، راسا از اردوغان حمایت کرد.

اکثر احزاب درون ائتلاف اوغان، از جمله رکن آن حزب ظفر و رهبر و موسس آن اومیت اوزداغ، کلیچداراوغلو را تایید کردند. ظفر در رای‌گیری ۲۴اردیبهشت مجلس بیش از ۲درصد آرا را کسب کرد. بر اساس این نظرسنجی، سومین مشکل بزرگی که ملت با آن مواجه است، عدالت است و ۱۱درصد از پاسخ‌دهندگان آن را در صدر مشکلات امروزین ترکیه قرار داده‌اند. منتقدان دولت مدت‌هاست که استدلال می‌کنند که استقلال قوه قضائیه تحت ریاست اجرایی اردوغان که متهم به از بین بردن همه کنترل‌ها و تعادل‌ها در کشور است، از بین رفته است.

در همین حال، به نظر می‌رسد تلاش‌های اردوغان برای تبدیل امنیت ملی به موضوع اصلی مبارزات انتخاباتی با تاکتیک‌های ائتلاف انتخاباتی شش حزبی مخالف و نامزد آنها کلیچداراوغلو تا حدودی شکست خورده است. تنها ۳درصد از پاسخ‌دهندگان معتقدند که امنیت ملی مهم‌ترین مساله‌ای است که امروز کشور با آن مواجه است. با این حال، ۵۷درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند که در مسائل مربوط به امنیت ملی بیشتر به اردوغان اعتماد دارند؛ درحالی‌که ۴۳درصد گفتند که به کلیچداراوغلو اعتماد دارند.

مبارزات انتخاباتی تنگاتنگ در هفته‌های پایانی قبل از رای‌گیری در ۱۴مه، درگیری‌های کثیفی داشت. اردوغان در طول تجمع عظیم خود در استانبول، یک فیلم تبلیغاتی پخش کرد که طوری طراحی شده بود که انگار رهبران شبه نظامی کرد غیرقانونی در حال خواندن آهنگ تبلیغاتی بلوک شش حزبی مخالف هستند. کلیچداراوغلو به‌نوبه خود روسیه را به مداخله در انتخابات این کشور برای حمایت از اردوغان با استناد به «اطلاعات ملموس» متهم کرد. اردوگاه رهبر او روسیه را به ساختن ویدئوهای جعلی متهم کرد که یکی از نامزدهای ریاست‌جمهوری را مجبور به کناره‌گیری از رقابت کرد. کرملین قاطعانه این اتهام را رد کرد و منابع کلیچداراوغلو را «دروغگو» خواند.

در پاسخ به این سوال که آیا آنها به اتهامات مخالفان مبنی بر ساختن ویدئوهایی از سوی روسیه برای هدف قرار دادن نامزدهای اپوزیسیون اعتقاد دارند یا خیر، تنها ۲۱درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند که چنین اعتقادی دارند؛ درحالی‌که ۴۰درصد گفته‌اند که ندارند و ۳۹درصد گفته‌اند که نمی‌دانند. برای این انتخابات بیش از ۶۱میلیون نفر در داخل کشور واجد شرایط رای دادن در دور دوم انتخابات روز یکشنبه هستند؛ اما اردوغان و کلیچداراوغلو هر دو از این بیم دارند که این رقابت با بی‌علاقگی رای‌دهندگان همراه شود و از حامیان خود می‌خواهند که رای خود را به صندوق بیندازند. انتخابات ۱۴مه بیش از ۸۸درصد از رای‌دهندگان شرکت کردند.نظرسنجی المانیتور نشان داد که ۶درصد از پاسخ‌دهندگان قصد ندارند در دور دوم انتخابات شرکت کنند. این رقم کمتر از تعداد پاسخ‌دهندگانی است که گفته‌اند در ۱۴مه رای نداده‌اند.