دو تصویر از اقتصاد ایران؛ قبل و بعد از خروج آمریکا از برجام

بررسی ها نشان می‌دهد، سهم نفت از کیک اقتصاد ایران در تابستان امسال نسبت به تابستان قبل از شروع تحریم‌ها ۵.۳۵ واحد درصد پایین تر امده است.

حجم حقیقی کیک اقتصادی ایران در تابستان ۱۴۰۲، ۲۱۹ هزار میلیارد تومان (همت) گزارش شده است که در مقایسه با ارزش افزوده در تابستان ۱۳۹۶، ۸ درصد اقتصاد ایران بزرگتر شده است.

بررسی ها نشان می­دهد، در تابستان ۱۴۰۲ بخش خدمات با سهم ۵۴.۲۲ درصدی، بزرگترین برش کیک اقتصاد ایران را به خود اختصاص داده است و در قیاس با سهم خدمات در فصل مشابه سال ۱۳۹۶، ۷.۷۵ واحد درصد بالاتر رفته است. به بیان دیگر نقش بخش خدمات در اقتصاد ایران پررنگ تر شده است.

این در حالی است که در تابستان ۱۴۰۲ نسبت به تابستان ۱۳۹۶، سهم گروه "کشاورزی" از کیک اقتصادی ایران تقریبا تغییر نکرده است. همچنین سهم دو بخش "صنعت و معدن(بدون نفت)" و " نفت و گاز طبیعی" از تولید ناخالص داخلی در بازه زمانی مذکور کاهش یافته است.

به طور کلی می­توان گفت که سهم بخش­های نفت و صنعت از حجم اقتصاد ایران پس از آمدن ترامپ کاهش یافته است. این در حالی است که سهم بخش خدمات از کیک اقتصاد ایران افزایش یافته است. این امر نشان می­دهد بخش های صنعت و نفت نسبت به تحریم ها از حساسیت بالایی برخوردار هستند. البته رشد اقتصادی بخش نفت و گاز در چند فصل گذشته صعودی بوده است اما همچنان سهم این بخش به بازه زمانی قبل از تحریم های سال ۹۷(خروج آمریکا از برجام) نرسیده است.

در این گزارش از ارقام حقیقی تولید ناخالص داخلی استفاده شده است. به عبارت دیگر از اعداد اثر تورم گرفته شده و تغییرات واقعی حجم اقتصاد ایران بیان شده است.

۲ سکانس از حجم اقتصادی ایران

اخرین گزارش مرکز آمار ایران از تولید ناخالص داخلی تابستان ۱۴۰۲ نشان می­دهد، حجم کیک اقتصادی ایران در مقایسه با تابستان ۱۳۹۶، افزایش ۱۷.۰۱ همتی را تجربه کرده است. به عبارت دیگر، تولید ناخالص داخلی ایران، نسبت به شش سال گذشته ۸.۴ درصد بزرگتر شده است.

یکی از راه های محاسبه حجم اقتصاد یک کشور، محاسبه ارزش افزوده تولید ناخالص داخلی آن کشور است. به عبارت دیگر در این روش، ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک کشور طی یکسال اندازه گیری می­شود.

روش ارزش افزوده یکی از راه­های محاسبه تولید ناخالص داخلی است که طبق آن مقدار و ارزش تولیدات بخش­های خدمات، کشاورزی، صنایع و معادن و نفت و گاز محاسبه و بایکدیگر جمع می­شود. به عبارت دیگر چنانچه اقتصاد ایران را به صورت یک کیک در نظر بگیریم، حجم اقتصاد ایران، ماحصل جمع برش­ ارزش افزوده تولید گروه­های "خدمات"، "کشاورزی"، "صنایع و معادن" و "نفت و گاز" خواهد بود.

رشد بیش از ۷ واحد درصدی بخش خدمات

 بررسی آمار و ارقام منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در تابستان ۱۴۰۱نشان می­دهد، گروه خدمات با سهم ۵۴.۲۲ درصدی، بزرگترین بخش اقتصاد ایران است. به عبارت دیگر در بازه زمانی مذکور بزرگترین برش از کیک اقتصاد ایران را بخش خدمات به خود اختصاص داده است. مقایسه سهم این بخش در تابستان ۱۴۰۲ نسبت به فصل مشابه در سال ۱۳۹۶، حکایت از آن دارد که سهم بخش خدمات ۷.۷۵ واحد درصد افزایش یافته است.

کمرنگ شدن نقش نفت و گاز از ارزش افزوده تولید ناخالص داخلی ایران

در تابستان ۱۴۰۲، گروه "صنعت و معدن(بدون نفت)" و بخش "نفت و گاز" به ترتیب سهم ۲۳.۰۶ و ۱۵.۵۲ درصدی از تولید ناخالص داخلی ایران داشته اند. به عبارت دیگر اگر کیک اقتصادی ایران ۱۰۰ برش داشته باشد، بخش "صنعت و معدن" و " نفت و گاز" به ترتیب ۲۳.۰۶ و ۱۵.۵۲ قسمت از آن را از آن خود کرده­اند. بررسی ها نشان میدهد سهم بخش­های "صنعت و معدن" و "نفت و گاز" از حجم اقتصادی در تابستان امسال، نسبت به تابستان سال ۹۶ به ترتیب ۱.۴۷ و ۵.۳۵ واحد درصد کاهش پیدا کرده است. به عبارت دیگر نقش بخش­های صنعت و نفت در اقتصاد ایران قبل از خروج آمریکا از برجام نسبت به سال جاری پررنگ تر بوده است.

ثبات بخش کشاورزی

مقایسه سهم بخش کشاورزی از اقتصاد ایران در تابستان سال ۱۴۰۲ نسبت به فصل مشابه در سال ۱۳۹۶ نشان از آن دارد که این بخش تغییر زیادی نداشته است. البته حجم حقیقی بخش کشاورزی در دو زیرگروه "کشاورزی" و "ماهیگیری" در تابستان امسال نسبت به تابستان سال ۱۳۹۶، ۴۰۵ میلیارد تومان کاهش یافته است و حجم ۱۵.۳۱ همتی را به خود اختصاص داده است

منبع: اکو ایران