داروهای پرمصرف در ایران را بشناسید

بررسی‌ها نشان می‌دهد سالانه ۲میلیارد و۲۰۰میلیون واحد داروی مسکن در کشور تولید می‌شود و فعالان حوزه دارو از تداوم افزایش مصرف آنها خبر می‌دهند. زنان مصرف‌کنندگان حرفه‌ای مُسکن‌ها شناخته می‌شوند

آخرین آمارنامه دارویی ایران در سال۹۹ نشان می‌دهد که ۴قرص استامینوفن، استامینوفن کدئین، سرماخوردگی بزرگسالان و کپسول ژلوفن از گروه داروهای مُسکن، بیشترین مصرف را داشته‌اند و تقریبا هر ایرانی ۵۵عدد از این مُسکن‌ها را در آن سال مصرف کرده است. این آمارها هنوز برای سال۱۴۰۰ به‌روزرسانی نشده‌اند اما اکنون حدود ۲میلیارد و ۲۰۰میلیون واحد داروی مُسکن به‌صورت سالانه تولید می‌شود که شامل تمام دسته‌بندی‌های مُسکن‌هاست.

آمارها نشان می‌دهد، ۵درصد کل تولید فرآورده‌های دارویی داخلی به مُسکن‌ها اختصاص دارد، این یعنی سهم هر ایرانی در جمعیت ۸۵میلیون نفری، سالانه ۲۶قرص خواهد بود. بررسی‌های میدانی همشهری از مصرف‌کنندگان مداوم این مسکن‌ها و داروخانه‌ها هم نشان می‌دهد که این افزایش مصرف درباره مسکن‌ها همچنان ادامه دارد.

تولیدکنندگان دارویی هم می‌گویند قیمت پایین مسکن‌ها، فروش بدون نسخه و گرانی این داروها در کشورهای خارجی و انتقال آن از طریق مسافران، این افزایش مصرف را ادامه‌دار کرده است. این مسکن‌ها برای پایه‌ای‌ترین دردها هم مصرف می‌شوند و می‌توانند بیماری‌ها را مزمن کنند، اما به‌دلیل کمبود اطلاع‌رسانی از عوارض آنها، همچنان سهم بزرگی در سبد دارویی مردم دارند.

میزان مصرف داروهای مُسکن در میان زنان به‌دلیل تعداد بیشتر دردهای مزمن بالاتر از مردان است چرا که به‌گفته متخصصان، مغز زنان فعالیت نورونی بیشتری در نواحی درد نسبت به مردان دارد و به همین دلیل آنها ۲برابر بیشتر از مردان به مورفین نیاز پیدا می‌کنند. اما نکته‌ای که متخصصان حوزه سلامت نسبت به آن هشدار می‌دهند خوددرمانی‌های گسترش یافته میان زنان و مردان است. مردم به محض مواجهه با انواع دردها، مُسکن مورد نیازشان را بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه می‌کنند.

مراجعه‌کنندگان به داروخانه‌ها هم این موضوع را تأیید می‌کنند. یک دختر جوان می‌گوید: «من برای هر مشکلی که داشته باشم، مُسکن می‌خورم. استامینوفن همه دردهای من را درمان می‌کند.»

مرد جوانی دیگری هم چند ورق استامینوفن کدئین می‌خواهد اما بدون نسخه امکان خریدش را ندارد، به استامینوفن معمولی رضایت می‌دهد و می‌گوید: «گاهی پزشک برایم می‌نویسد و می‌توانم چند ورق استامینوفن کدئین بخرم، چون شب برای من با خوردن یک مُسکن تمام می‌شود. مجبورم کارهایم را آخر وقت انجام دهم و گاهی ۵، ۶مُسکن می‌خورم تا بتوانم بیدار بمانم.»

پسری هم برای خرید ژلوفن و آموکسی‌سیلین مراجعه کرده، می‌گوید: «دندان‌درد و عفونت دندان دارم. فعلا مُسکن و چرک خشک‌کن می‌خورم تا ماه بعد که حقوق گرفتم به دندانپزشکی مراجعه کنم.»

بقیه هم برای سردرد، دردهای قاعدگی، کمردرد یا حتی سوزش استخوان و گرفتگی عضلاتشان تقاضای خرید مُسکن دارند.

صاحب یکی از داروخانه‌های شمال تهران درباره میزان فروش داروهای مُسکن می‌گوید: «از یکسال اخیر مصرف مُسکن بیشتر شده اما چند ماهی است که این افزایش بالاتر هم رفته است، به‌طوری که در چند ماه اخیر ۴۰درصد بیشتر از سال قبل فروش مُسکن داشتیم.»

به‌گفته این فعال حوزه دارو، عمده خرید مُسکن بدون نسخه یا توصیه پزشک است و مردم به‌صورت تک ورقی آنها را می‌خرند. او در پاسخ به این سؤال که مردم معتقدند مُسکن‌های برخی برندهای دارویی دیگر اثربخشی قبل را ندارد، توضیح می‌دهد: «بیشتر به‌نظر می‌رسد استفاده مداوم و بی‌رویه مُسکن‌ها، باعث عادت کردن بدن‌ می‌شود و خیلی نمی‌توان کاهش کیفیت مواد تولیدی را مدنظر قرار داد. بسیاری از مردم خوددرمانی دارند و با این تصور که قرص‌ها کارایی گذشته را ندارند، دوز مصرفی‌شان را افزایش داده‌اند تا اثربخشی داشته باشد، اما این اقدام خطرناک است.»/ همشهری