دلار زنگ خطر را به صدا درآورد | چرا قیمت دلار دوباره صعودی شد؟

هر چند قیمت دلار این روزها نوسانات شدیدی ندارد، اما قیمت دلار در حال صعود تدریجی است و امروز یک سطح مقاومتی در کانال ۳۰ هزار تومان را پشت سر گذاشت که هشدار مجددی به دولت رئیسی می‌دهد.

امروز (یکشنبه) نرخ فروش دلار در بازار تهران با ۲۵۰ تومان معادل ۰.۸ درصد رشد به ۳۰۳۰۰ تومان رسید. این بیشترین قیمت اسکناس آمریکایی در ۲۰ روز گذشته است. این در حالی است که دلار در ۲۰ روز گذشته دو بار از شکستن سقف ۳۰۲۰۰ تومانی بازمانده بود، اما امروز بالاخره موفق به این کار شد.

به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین و معکوس شدن موضع غرب درباره میزان همکاری تهران را باید اولین محرک رشد دلار دانست. پس از چند دور پاسکاری نظرات بین ایران و آمریکا درباره متن پیش‌نویس توافق، واشنگتن این بار بر خلاف دفعه قبل، نظرات ایران را غیرسازنده خواند. در همین حال، رسانه‌های داخلی دیروز خبر از توقیف دو شناور تجسسی آمریکایی توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران دادند که در ادامه، یک مقام آمریکایی (بدون ذکر نام) در گفت‌وگو با وال‌استریت ژورنال مدعی مفقود شدن دوربین‌های شناورهای توقیفی شده است.

همانطور که در نمودار فوق فابل مشاهده است، نرخ دلار به عنوان نماگری که به خوبی انتظارات تورمی را در اقتصاد ایران نشان می‌دهد حداقل چهار بار در دو سال گذشته (دو بار در دولت رئیسی) به اخبار مثبت برجامی واکنش محسوس نشان داده است:

۱- پاییز ۹۹ با انتخاب بایدن در آمریکا دلار از ۳۲ هزار به ۲۱ هزار تومان رسید. دلار تا انتهای این سال با خوشبینی به مذاکره دولت جدید آمریکا با ایران در محدوده ۲۵ هزار تومان باقی ماند.

۲- با آغاز مذاکرات وین در فروردین ۱۴۰۰ تا خرداد این سال که خبر از موافقت آمریکا با رفع تحریم‌های بخش‌های اساسی کشور آمد، دلار از نزدیکی ۲۶ هزار تومان تا کانال ۲۰ هزار تومان نزول کرد.

۳- ازسرگیری مذاکرات وین پس از وقفه طولانی در دولت رئیسی هم دلار را از حدود ۳۱ هزار به زیر ۲۶ هزار تومان رساند.

۴- مذاکره غیرمستقیم ایران و آمریکا ابتدا در دوحه قطر و سپس در وین اتریش جدیدترین روند نزولی بازار ارز را کلید زد. دلار بار دیگر از حوالی ۳۲ هزار تومان تا کف ۲۸ هزار تومان نزول یافت.

هر گونه اخبار منفی درباره برجام و تشدید تنش‌ها میان تهران و واشنگتن، خاطره بازگشت تحریم‌های شدید و تحت فشار قرار گرفتن مجدد فروش نفت را در ذهن مردم زنده می‌کند.

به نظر می‌رسد در کنار این موضوع، نگرانی از افزایش قیمت سوخت هم به انتظارات تورمی دامن زده است. تغییر سهمیه بنزین کارت‌های سوخت و شایعات متعدد درباره احتمال افزایش قیمت سوخت که از سوی دولت تکذیب شده است، برخی افراد را آماده جهش مجدد قیمت‌ها کرده است. اگر همه مردم به این نتیجه برسند که آشوب اقتصادی دیگری در راه است باید نگران اثرات آن بر اقتصاد بود. هر چه دوره شوک‌های تورمی کوتاه‌تر می‌شود و شدت بی‌اعتمادی به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد، ریسک شدیدتر شدن شوک‌های قیمتی وجود دارد.

دو هفته آینده می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد

این اتفاقات در حالی می‌افتند که کمتر از دو هفته تا نشست بعدی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (در ۲۱ الی ۲۵ شهریور) مانده است. این شورا در نشست پیشین خود با بهانه «عدم همکاری تهران در پاسخگویی به سوالات آژانس در مورد ذرات اورانیوم یافت شده در سه مکان هسته‌ای اعلام نشده» علیه ایران قطعنامه صادر کرد. کارشناسان تاکید می‌کنند باید به دولت رییسی نسبت به تکرار اشتباه احمدی‌نژاد در دست کم گرفتن اثر تحریم یا صدور قطعنامه علیه ایران هشدار داد.

البته اتفاقات اخیر (همچون غیرسازنده خوانده شدن پیشنهادات ایران توسط کاخ سفید) به معنای از بین رفتن شانس احیای برجام نیست. همانطور که در گزارش پشت پرده نوسان رازآلود دلار توضیح دادیم، سه دسته پیش‌بینی در رابطه با آینده توافق هسته‌ای وجود دارد که یکی از این دسته‌ها افرادی هستند که عقیده دارند سیگنال‌ها از احیای برجام جدی است و توافق احتمالا انجام شود و اتفاقات اخیر را حواشی کوچکی در راستای تلاش طرفین برای گرفتن حداکثر امتیازات از یکدیگر در آستانه توافق می‌دانند. البته دو گروه دیگر چندان به احیای برجام خوشبین نیستند و به نظر می‌رسد نوسانات اخیر دلار هم انعکاس این انتظارات در بازار ارز باشد و در همین راستا به دولت سیزدهم نسبت به دست‌کم گرفتن اجماع بین‌المللی علیه ایران هشدار می‌دهد.