گرانی افسارگسیخته خدمات مکانیکی

قیمت های نجومی قطعات درکنار تقلبی بودن آنها و صد البته نرخ های رنگارنگی که تعمیرکارها به عنوان دستمزد می گیرند، از جمله مواردی است که باعث شده تا تعمیرات خودرو برای اکثر مالکان آنها ، به کابوسی هولناک بدل شود.

قیمت چند گانه قطعات

بازار قطعات خودرو این روزها پر است از اجناس رنگارنگ تقلبی که هر کدام با قیمتی به فروش می رسد. لازم نیست برای رسیدن به این عقیده راه دوری بروید. کافی است سری به سایت های فروش قعطات خودرو بزنید تا در عرض چند دقیقه و با چند کلیک به «یقین» برسید! قیمت هایی که نه تنها نسبت به دو سه ماه گذشته ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش داشته اند که نرخ انها، در فروشگاه های مختلف نیز متفاوت است . به عنوان مثال ، لنت پارس آبی که تا حدود ۲- ۳ماه قبل ۲۲۰ هزار تومان بود امروز به حدود ۳۱۰ تا ۳۴۰ هزار تومان رسیده است . یعنی هر فروشگاهی قیمتی متفاوت از سایر فروشگاه ها دارد. این بازار اما در مورد برخی از قطعات خودرو داغ تر و در عین حال آشفته تر است . روغن موتور بی شک یکی از همان هاست. به عنوان نمونه شما می توانید انواع روغن موتورهای داخلی را با اختلاف قیمت هایی فاحش مشاهده کنید. به عنوان نمونه قیمت روغن موتور سوپر پیشتاز بهران ۱۰-۴۰ ؛ از ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان متغییر است . فروشندگانی که همگی مدعی هستند قطعاتشان اصل است و به شرط جنس خود را می فروشند. فروشنده یکی از فروشگاه های قطعات خودرویی درباره وضعیت بازار قطعات می گوید: دست ما که نیست! بازار ساعتی تغییر می کند . شما تسمه ای را که تا ماه گذشته ۱۲۰ می خریدید امروز حدود ۲۰۰ هزار تومان فروخته می شود. وی ادامه می دهد: ما هم مجبوریم هر روز اقلام مورد نیازمان را با قیمت های بالاتری بخریم. وگرنه ما مسئول نیستیم. پرویز یکی از قطعه فروشان بازار است که دستی هم در تولید چند قطعه کوچک خودروهای داخلی دارد. وی در مورد چرایی افزایش قیمت قطعات تولیدی داخل می گوید: چرا نباید افزایش پیدا کند؟ درجاییکه نرخ دستمزد و برق و گاز و سایر هزینه های کارگاه ها از یکسو و قیمت مواد اولیه از سویی دیگر چند برابر شده است، تولید کننده چطور می تواند قطعه تولیدی اش را به همان نرخ سابق بفروشد؟

تمام این فاکتورها در کنار هم باعث شده تا یک تعویض روغن یا تعویض لنت ساده، برای راننده و مالک خودرو یی مثل پراید حداقل ۵۰۰ هزار تومان آب خورد. قیمت هایی که در مورد ماشین های خارجی و مدل بالا به شدت افزایش پیدا می کند . یکی از دوستانی که یک تویوتای سواری مدل بالا دارد با عصبانیت در این مورد می گوید: چند وقت پیش رفتم روغن ماشینم را عوض کنم که ۵/۴ میلیون تومان برایم آب خورد. ماه قبل تر از آن هم بردم موج گیر و طبق های ماشین را عوض کردم که ۱۷ میلیون ناقابل خرج روی دستم گذاشت!

سری به تاسف تکان می دهد و می افزاید: اصلا سوار شدن ماشین خارجی به صرفه نیست . برای همین تصمیم گرفته ام یک تیبای معمولی بگیرم تا در داخل شهر سوار آن بشوم و از نیسان فقط در سفرها استفاده کنم!

چی بخریم؟

در این آشفته بازار اما ، با وجود چند برابر شدن نرخ قطعات خودرو، باز هم آنقدر قطعات تقلبی در بازار هست که تشخیص اصل از فیک را مشکل می کند. پرویز در این مورد ۲ قطعه پلاستیکی موج گیر را کنار هم روی میز می گذارد و می گوید : همانطور که می بینید این دو قطعه اصلا با هم فرقی نمی کنند. حتی بسیاری از قطعه فروش ها نیز نمی توانند تفاوت آنها را متوجه شوند! فقط یک آدم خبره می تواند بفهمد که کدام اصل است و کدام فرعی . برای همین خیلی وقتها همکاران من، به راحتی قطعه تقلبی را به جای قطعه اصلی به مشتری فروخته اند و وی هم متوجه نشده است. به گفته وی بسیاری از قطعه سازان به همین طریق به سودهای آنچنانی و کلانی رسیده اند.گرچه این سودها به قیمت خراب شدن ماشین های شهروندان تمام شده است. کار کپی برداری قطعات به حدی بالا گرفته که به گفته قطعه فروشان کمتر قطعه ای را می توانید پیدا کنید که مشابه تقلبی نداشته باشد. بر این مبنا برخی از این قطعات تقلبی در بسته بندی های با کیفیتی ارایه می شود که دقیقا مانند بسته بندی قطعات اصلی و شرکتی آن است.

رواج دست دوم فروشی

علاوه براینها ، افزایش سرسام آور قیمت ها همانطور که باعث رونق بازار لباس فروشی های تاناکورایی شده است ، در بازار قطعه فروشان و تعمیرکاران نیز باعث رواج دوباره قطعات دست دوم گردیده است. یعنی مانند ۲۰-۳۰ سال قبل که قطعات را تعمیر و دوباره استفاده می کردند، هم اینک نیز دوباره اکثر قطعات را تعمیر و دوباره روی ماشین ها سوار می کنند. مهرداد یکی از تعمیرکارانی است که معتقد است اتفاقا این رویه چندان هم بد نیست: من بر این باورم که تعمیر قطعات دست دوم ، اتفاقا خوب است. چرا ؟ چون در سالهای گدشته تعمیرکاران ما یاد گرفته بودند که به جای تعمیرکار بودن، «تعویض » کار باشند. این مساله باعث شده بود تا مهارت تعمیرکاران هم کمتر شود چون تا قطعه ای خراب می شد می گفتند باید کل آن قطعه تعویض شود. این تعمیرکاربا تایید تمایل مشتریانش به استفاده از قطعات دست دوم گفت: در طی چند ماه گذشته آمار مشتریانی که از تعمیر قطعه معیوب خودروی خود استفبال می کنند یا می خواهند قطعه دست دوم نصب کنند، روز به روز بیشتر می شود. دلیلش هم مشخص است. فیمت قطعات آنقدر زیاد است و قدرت مردم آنقدر پایین است که واقعا دیگر نمی توانند هر روز برای ماشین خود قطعاتی با قیمت های نجومی بخرند.

دستمزدهای چندگانه

اما در بازار آشفته تعمیرکاران و قطعه فروشان خودرو ، هنوز یک شاخصه دیگر باقی مانده که بدجوری مشتریان را نقره داغ می کند. فاکتوری به نام دستمزد. کافی است برای ارزیابی تعمیر ماشین خود به چند تعمیرگاه سربزنید تا با لیستی از نرخ های دستمزدی متفاوت روبرو شوید. مثلا برای تعویض یک لنت ساده یک تعمیرکار ممکن است ۵۰ هزار تومان بگیرد و دیگری ۸۰ و یکی دیگر، ۱۰۰ هزار تومان! بستگی به این دارد که تعمیرگاه کجا باشد و چقدر بتواند گوش مالکان خودروها را ببرد! جالب اینجاست که این چندنرخی بودن درحالی رخ می دهد که اتحادیه تعمیرکاران لیست تعرفه تعمیربخش های مختلف ماشین را هر ساله به تعمیرکاران عضو اتحادیه ابلاغ می کنند! پیمان یکی از تعمیرکاران غرب تهران است . وی در مورد این چند نرخی بودن تعرفه تعمیرات خودروها گفت: چند نرخی بودن چیز جدیدی نیست. مگر قیمت ها در سایر صنوف خدماتی چند نرخی نیستند؟ تعمیرکاران نیز مثل بقیه هستند. مسلم است تعمیرکاری که در مغازه ستارخان کار می کند، اجاره مغازه و سایر خدمات و ... آنها به شدت بالاتر از کسی است که در جنوب شهر مغازه دارد. برای همین طبیعی است که دستمزد وی برای تعمیرماشین ها بیشتر از دستمزد یک تعمیرکار در جنوب شهر باشد ضمن اینکه از این نکته نیز نباید غافل بود که مشتریان ستارخان نیز از لحاظ مالی توانمند تر و قویتر از مشتریان آن مغازه جنوب شهری هستند. این واقعیت اما به نظر می رسد باعث شده تا بسیاری از مالکان خودروها ، برای تعمیر دست به دامان تعمیرکاران مناطق جنوبی شوند! رویه ای که می تواند زنگ خطری برای برهم خوردن توازن فعالیت در این حوزه خدماتی باشد. اینها گرچه گوشه های ناچیزی از وضعیت نابسامان صنف تعمیرکاران وقطعه فروشان است ولی، می تواند مشتی باشد از خروارها مشکلاتی که امروز گردن مالکان خودروها را می فشارد .