روایت یک شاهد عینی از وضعیت بازار تهران

روزنامه «جهان‌صنعت» در گزارشی ناآرامی‌های دیروز و مطالبات بازاری‌‌ها را بررسی کرده است.

در این گزارش می‌خوانیم: دیروز همزمان با هفته نهم اعتراضات و سالگرد وقایع آبان ۹۸ برخی از مردم به ویژه بازاری‌ها مغازه‌های خود را تعطیل کرده‌اند. از ظهر دیروز (‌۲۴ آبان) تصاویری از محدوده مرکزی شهر و بازار بزرگ تهران منتشر شده که نشان از تعطیلی نیمی از مغازه‌ها داشت.

* در تهران اکثر کسبه مشغول به فعالیت روزانه خود بودند اما از میدان بهارستان به سمت سبزه‌میدان حوالی چهارراه خیابان جمهوری و برخی‌خیابان‌های مجاور‌ با افزایش ترددهای مردم، برخی مغازه‌ها به حال تعطیل درآمدند. البته در برخی کوچه پس‌کوچه‌های خیابان سپه‌سالار تعقیب و گریزهایی بین تعدادی از افراد و نیروهای امنیتی وجود داشت و برخی از نیروهای یگان ویژه نیز از پرتاب کوکتل مولوتف توسط این افراد می‌گفتند. خبرنگار ما به‌منظور آگاهی از واقعیت ماجرا به محدوده مرکزی شهر و بازار بزرگ تهران رفت و شرحی که در ادامه می‌خوانید، روایت میدانی از محدوده بازار بزرگ تهران است.

ترددهای عادی اما پرتنش

نقطه آغاز حرکت، خیابان جمهوری به سمت سبزه‌میدان بود. در این محدوده همچون روزهای گذشته تردد شهروندان در حال انجام بود. اما برخلاف همیشه نیمی از مغازه‌ها بسته بودند. با گذر از باغ سپهسالار متوجه حجم زیادی از ماموران نیروی انتظامی شدیم اما مغازه‌ها همچنان بسته بودند. ترس در نگاه عابران پیاده مشهود بود. فضای عمومی غیرمعمول بودن خود را به رخ می‌کشید. مغازه‌های لاستیک‌فروشی خیابان سرچشمه، لوازم‌فروشی‌های چراغ برق و خیابان ملت هم گویا به جمع تعطیل‌کنندگان کسب‌وکار پیوسته بودند.

بازار کساد لاستیک‌فروشان

کمی جلوتر از سرچشمه کوچه کوکب بازار لاستیک‌فروشان به طورکلی تعطیل بود. یکی از کسبه با نگرانی از اتفاق‌های احتمالی گفت: اخیرا به دلیل نوسانات ارزی بازار خرید و فروش لاستیک خوابیده است. با اینکه بیشتر لاستیک‌ها از چین وارد می‌شود اما با قیمت‌های نجومی و کیفیت ضعیف آن در هفته یک مشتری داریم. افراد کمی به لاستیک‌های چینی اعتماد می‌کنند. در حال حاضر قیمت لاستیک چینی برای ماشین دو دیفرانسیل جفتی ۱۰ میلیون تومان است. سواری هم از جفتی ۳ میلیون تومان شروع می‌شود. به همین دلیل اگر امروز کار خود را تعطیل کردیم تنها برای مشکلات اقتصادی و اجتماعی است که با آن دست به گریبانیم و خواستار راه‌حل مشکل‌گشا هستیم. این کاسب محله می‌گوید: با ادامه این وضع، ورشکستگی لاستیک‌فروشان بازار دور از انتظار نیست.

تورم و مشکلات اقتصادی

یکی از کسبه خیابان ملت درباره علت تعطیلی بازار گفت: برخلاف تصورات، تنها خواست بازاریان کاهش نوسانات ارزی و رفع مشکلات اقتصادی است. هفته گذشته با دلار ۳۲ هزار تومان از چین جنس خریدم اما با گذشت یک هفته نه تنها سود نکردم بلکه به دلیل نوسانات دلار باید مابه‌التفاوت آن را به شرکت چینی پرداخت کنم. مشتری بعد از شنیدن قیمت به طورکل از خرید منصرف می‌شود. این روزها نیمی از بازاری‌ها در معرض ورشکستگی قرار دارند. کاش مسوولان بدانند غم نان درد بزرگی است.وی افزود: ساعتی قبل عده‌ای وارد بازار شدند و شروع به سر دادن شعارهای تند کردند. مأموران انتظامی نیز در بازار مستقر شدند و آن افراد رفتند. به هر حال بازاریان می‌ترسند که اموال آنها از بین برود. به همین دلیل مغازه را می‌بندیم.

اعتصاب توام با سکوت

پس از ورود به بازار بزرگ تهران، به‌رغم روزهای گذشته اغلب مغازه‌ها بسته و یا در حال بستن بودند. یکی دیگر از کسبه بازار با اشاره به چک‌های برگشتی خود گفت: اگر بازاری‌ها حجره‌های خود را بسته‌اند به دلیل مشکلات اقتصادی کشور است. این روزها به دلیل تورم و گرانی مشتری چندانی ندارم. بیشتر چک‌های من برگشت خورده است.

پیش از این اتفاق‌ها عمده فروش ما در اینستاگرام بود اما امروزه به دلیل فیلترینگ کسب‌وکار ما رو به نابودی است. دولت برخلاف وعده‌هایی که پیش از انتخابات داده ، نه تنها اشتغالزایی نکرده بلکه افراد امثال من را هم بیکار کرده است. در حالت عادی امیدی به فروش اجناس نداریم، چرا باید مغازه را باز کنم؟

تهدید به تخریب و تحریق

به سمت خیابان ناصرخسرو رفتیم. در این محدوده نیز برخی از مغازه‌ها تعطیل و یا نیمه‌تعطیل بودند. یکی از کسبه که مغازه لوازم خودرو فروشی داشت، درباره علت پایین کشیدن کرکره خود تا نیمه گفت: عده‌ای از اینجا رد شدند و شروع به تهدید کردند که اگر نبندی مغازه‌ات را آتش می‌زنیم. در اصل من متوجه نشدم این افراد نیروی لباس شخصی هستند یا عده‌ای از مردم. به‌همین دلیل کرکره را تا نیمه پایین کشیدم تا مشکلی پیش نیاید.

توجه دولت به مطالبات بازاریان

بررسی‌های میدانی حاکی از این است که علت تعطیلی بسیاری از مغازه‌های بازار به نوعی اعتراض به سختی کسب‌وکار است. اعتراضی که ناشی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. در چنین شرایطی نااطمینانی مردم از آینده به‌شدت احساس می‌شود که همین امر سبب افزایش سرسام‌آور هزینه خانوارها شده که این وضع تمایل آنان را برای خرید کاهش داده و در عوض می‌کوشند پول خود را برای روز مبادا ذخیره کنند.

همچنین کاهش حضور مردم در فضاهای عمومی شهری تأثیر منفی‌ای بر تقاضای آنان به کالاها و خدمات مرتبط با آن را دارد. برای مثال با شدت‌گرفتن اعتراضات بسیاری از رستوران‌ها تعطیل یا با کاهش مراجعه‌کننده روبه‌رو می‌شوند و همین امر سبب کاهش فروش مواد اولیه می‌شود. طی اظهارنظر اخیر رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار، اعتراضات در ایران به بازار آجیل و خشکبار آسیب بسیاری وارد کرده و همچنین قطع‌ شدن اینترنت سبب از دست‌رفتن بازار صادرات شده است.

در هر صورت به عقیده برخی جامعه‌شناسان در خصوص آثار بلندمدت اعتراضات باید تصریح کرد که ادامه‌دار بودن آن و عدم توجه به خواست‌های مردم برای تدبیر در برون‌رفت از مشکلات اقتصادی سبب ایجاد جو روانی و ناامیدی در بخش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و مردد شدن سرمایه‌گذاران می‌شود. در نتیجه برای بهبود شرایط کنونی نیاز به تدابیر ویژه و هوشمندانه‌ای است و دولت باید زمینه افزایش اعتماد عمومی را فراهم آورد.

وزارت صمت؛ فرافکنی به جای چاره‌اندیشی

بی‌توجهی مسوولان کشور شرایطی را فراهم کرده است که بسیاری از مدیران واحدهای تولیدی از شرایط سخت و بحرانی خود سخن می‌گویند و در توصیه‌ای به سرمایه‌گذاران اعلام می‌کنند که نباید به حرف مسوولان خیلی اعتماد کرد.

در این میان آنچه باعث گلایه و ناراحتی تولیدکنندگان و تجار می‌شود این است که مسوولان امر حتی حاضر به پذیرش واقعیت‌های بازار نیستند و با اعلام آمار و ارقامی دل‌بخواهی، سعی بر خوب جلوه دادن شرایط دارند تا هر طور شده بر مسندی که بر آن تکیه زده‌اند، باقی بمانند.

به عنوان مثال، در شرایطی که شاهد کاهش سرمایه‌گذاری در کشور از سوی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی هستیم و مهاجرت نخبگان، پزشکان و مهندسان به امری معمول تبدیل شده است، با اظهارنظری از سوی وزیر صمت مواجه می‌شویم که به شدت جای تامل دارد.

سید رضا فاطمی‌امین در نشست هم‌اندیشی با منتخبی از اصناف و اتحادیه‌های سراسر کشور اعلام کرده است که تولید محوری‌ترین موضوع اقتصاد کشور است و در ادامه مدعی آن شده که امروز امیدی در فعالان اقتصادی شکل گرفته که باید تقویت شود. وزیر صمت همچنین اعلام کرده است که اصلاح برخی زیرساخت‌ها سبب شده تا اتفاقات خوبی را در حوزه تولید شاهد باشیم.

این اظهارنظرها در حالی از سوی وزیر صمت مطرح می‌شود که با افزایش دوباره نرخ ارز و عبور آن از مرز ۳۶ هزار تومان و همچنین تبعات ناشی از آن که تا ماه‌های آینده دامن مردم و فعالان اقتصادی را گرفته است، ناامیدی در جامعه تشدید شده و مردم و مدیران شرکت‌های تولیدی نمی‌توانند برای یک هفته آینده خود برنامه‌ریزی کنند. با این حال اما فاطمی‌امین در واکنش به مشکلاتی همچون کمبود ارز در بازار نیمایی و نوسان قابل توجه نرخ ارز اعلام می‌کند که حرکت نرخ ارز بازار آزاد به سمت ۳۶ هزار تومان کاذب بوده و چیزی جز عملیات روانی نیست.

در این بین موضوع دیگری که به شدت ناراحت‌کننده است اینکه مسوولان کشور حتی برای درک و شعور مخاطبان خود که مردم هستند، نیز ارزشی قائل نیستند و در شرایطی اعلام می‌کنند نوسان نرخ ارز کاذب و جنگ روانی است که مردم طی یکی، دو هفته اخیر با پوست و استخوان خود گرانی‌های ناشی از نوسان نرخ ارز را تجربه کرده‌اند و به خوبی می‌دانند که حتی اگر نرخ ارز با اقدامات تصنعی دولت کاهش هم پیدا کند، خبری از ارزانی و آرامش بازار نیست.

 متاسفانه با کاهش قدرت خرید مردم، شاهد خرید مناسبی از سوی مردم نیستیم و این امر موجب کسادی بازار بنکداران شده است.

در واقع بازار کنونی در رکود به سر می‌برد و تا زمانی که وضعیت خرید مردم به همین منوال ادامه یابد، وضعیت بازار بهبود نخواهد یافت