اتلاف ۵۵ درصدی آب در بخش کشاورزی؛ دولت چه طرحی دارد؟

فیروز قاسم‌زاده، سخنگوی صنعت آب در واکنش به تلفات آب از طریق نشت از کانال‌ها و روش‌های ناکارآمد آبیاری و نیز تلفات بخش آب شرب گفت: هم‌اکنون بخش کشاورزی دارای بازدهی و راندمان ۴۵ درصد درمصرف است و حدود ۵۵ درصد آب مصرفی در این بخش در قالب تلفات و آب خارج شده از محدوده ریشه گیاه محاسبه می‌شود؛ در حوزه شرب نیز تلفات فیزیکی حدود ۱۵ درصد است که با احتساب تلفات ظاهری و آب بدون درآمد، این میزان نزدیک به ۳۰ درصد است.

سخنگوی صنعت آب کشور افزود: به دلیل فقدان سند آمایش سرزمین یا عدم پایبندی برخی متولیان به اسناد بالادستی، محصولاتی در مناطقی از کشور کشت و برداشت می‌شود که به لحاظ شرایط منابع آبی، این محصولات نقش سم را دارند و نباید این روند ادامه یابد.

وی طراحی و تدوین الگوی کشت مبتنی بر اقلیم مناطق مختلف کشور را یک اصل مهم در این زمینه عنوان و درخصوص تلفات آب در بخش کشاورزی تصریح کرد: بخشی از تلفات آب در حوزه کشاورزی در زمان انتقال منابع آبی به محل مصرف رخ می‌دهد؛ در این باره طرح‌های توسعه‌ای منابع آبی و طرح‌های مرمت و بازسازی با هدف حفاظت از منابع آبی و کاهش تلفات آب در حال اجراست.

قاسم‌زاده یادآور شد: با توجه به اینکه کانال‌های شبکه‌های آبیاری دارای پوشش بتونی هستند، بر همین اساس با توسعه این شبکه‌ها از تلفات آب در بخش کشاورزی در مقایسه با آبیاری توسط نهرهای سنتی به میزان قابل توجهی جلوگیری می‌شود.

مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور اضافه کرد: در صورت استهلاک کانال‌های آبیاری در طولانی مدت، یا صدمه به این کانال‌ها که با نشت آب همراه خواهد شد، اصلاح سازه از طریق طرح عمرانی «مرمت و بازسازی» پیش‌بینی و اجرایی شده و با پایش مستمر، آسیب‌ها و مشکلات پیش آمده در این مسیر مرتفع می‌شود.

وی با تاکید بر ضرورت پیاده‌سازی طرح «تحویل حجمی در بخش کشاورزی»، ادامه داد: این طرح به دلیل محدودیت‌های اعتباری و مسائل موجود در شناسایی حقابه‌بران سنتی، تاکنون آنطور که انتظار می‌رود به مرحله اجرا نرسیده و عملیاتی نشده است.

قاسم‌زاده پیشبرد طرح تحویل حجمی در حوزه استقرار سازه‌های اندازه‌گیری را زما‌ن‌بر و نیازمند سرمایه‌گذاری هنگفت دانست و گفت: بهره‌برداری از این مهم مستلزم استقرار ابزار و سازهای اندازه‌گیری و نیز عوامل فنی در شبکه‌های آبیاری مناطق مختلف کشور است.

وی اظهار داشت: موضوع تحویل حجمی آب اخیراً به صورت جدی در دستورکار قرار گرفته‌است و بی‌تردید با ایجاد فرآیند نظارت بر برداشت آب مطابق نیاز کشاورز، شاهد حصول نتایج مثبت در بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی خواهیم بود.

قاسم‌زاده در پایان درباره راهکارهای مدنظر برای جلوگیری از هدررفت آب شرب، خاطرنشان کرد: در این زمینه با توجه به محدودیت اعتباری دولت، راهکارهای مختلف تأمین اعتبار از طریق مدل‌های سرمایه‌گذاری مطالعه و بررسی شده است تا از این طریق شبکه‌های توزیع که بعضا قدمتی چند دهه‌ای دارند مورد بازسازی و نوسازی قرار گیرند.