آخرین وضعیت تامین مسکن در تهران | نیاز نیست به حاشیه برویم | محله خوب فقط مسکن خوب نیست

قرار است به زودی تفاهم‌نامه‌ای بین شهرداری تهران و وزارت راه در خصوص تأمین مسکن امضا شود. مسکن در داخل شهر ساخته می‌شود و قرار نیست شهر افقی رشد کند.

بر اساس آمار به دست آمده کلانشهر تهران نیازمند سالانه ۱۵۰ هزار واحد مسکونی است این در حالی است که از سال ۹۳ تا کنون سالانه حدود ۶۰ هزار واحد مسکونی در تهران ساخته شده است، عقب ماندگی های جدی در این زمینه وجود دارد.

در خصوص آخرین وضعیت تامین مسکن در تهران، امضای تفاهم نامه بین شهرداری و وزارت راه، ساخت و ساز در بافت فرسوده و اراضی ناکارآمد شهری، رفع موانع تولید مسکن، راه کار برای رفع معضلات اجتماعی، بحث تامین خدمات پشتیبان سکونتگاه‌ها و ... با کاوه حاج علی اکبری مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران به گفت‌وگو نشستیم.

*در خصوص تفاهم‌نامه‌ای که قرار است بین شهرداری تهران و وزارت راه و شهرسازی در خصوص تامین مسکن تهرانی ها امضا شود توضیح دهید؟ این تفاهم نامه چه زمان امضا خواهد شد؟

قرار است تفاهم نامه‌ای بین شهرداری تهران و وزارت راه و شهرسازی بزودی امضا شود. در این تفاهم نامه بر همکاری دو دستگاه در خصوص برنامه تامین مسکن و نوسازی بافت فرسوده تاکید شده است و قرار است  امکانات خوبی فراهم می شود و  در زمینه نوسازی بافت فرسوده حمایت‌های ویژه انجام شود.

قرار است که ساخت و سازهایی در بافت فرسوده و اراضی ناکارآمد رها شده صورت گیرد. همکاری بین دو دستگاه زمینه را برای توسعه ایجاد می کند. برخی موانع و مشکلات هم  که برای تامین مسکن و نوسازی وجود دارد با این تفاهم برطرف می‌شود.

قرار است سطح حمایت از نوسازی بافت فرسوده افزایش و تامین مسکن در این محدوده رشد یابد. اعتقاد داریم که همه مسکن مورد نیاز شهر تهران در محدوده قانونی شهر( در بافت فرسوده و اراضی رها شده) قابل تامین است و دیگر نیاز نیست که شهر تهران گسترش افقی داشته باشد البته باید تسهیلات و امکانات هم برای تامین مسکن داده شود و ضوابط تشویقی در این زمینه ایجاد شود. دستگاه ها بر روی چارچوب ها توافق کردند در صورت امضاء تفاهم‌نامه کار اجرایی خواهد شد.

*با توجه به اینکه در تهران کمبود مسکن داریم و قبلا برای رفع این مشکل ساخت و سازهای در حاشیه شهر مانند پرند و پردیس صورت گرفته است به گفته شما  با امضای این تفاهم نامه دیگر ساخت و ساز در حاشیه صورت نمی گیرد بلکه تامین مسکن در داخل شهر صورت می‌گیرد چطور این امر رخ خواهد داد؟ آیا دستگاه های ذی ربط در این زمینه توافق خواهند کرد؟ محاسن و معایب اجرای این کار چیست؟

بر اساس تحلیل های به دست آمده کلانشهر تهران نیازمند سالانه ۱۵۰ هزار واحد مسکونی است ما باید این نیاز را برطرف کنیم و برای این امر دو فرصت وجود دارد. ابتدا اینکه از  ۴۵۰۰ هکتار بافت فرسوده در مرکز و جنوب شهر تهران استفاده کنیم از سوی دیگر چهار هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی ناکارآمد در داخل شهر واقع در کمربند جنوبی شهر و در محدوده قانونی وجود دارد که ما می‌توانیم در این محدوده ها واحدهای مسکونی بسازیم و نیاز سالیانه تهران به تامین مسکن را برطرف کنیم. اگر تامین مسکن در داخل شهر صورت گیرد بسیاری از زیرساخت ها موجود است و کمتر با کمبود روبرو می شویم و هزینه‌های اقتصادی و اجرایی هم تا حدی قابل کنترل و کاهش می یابد. حداقل در شهر تهران با این کار دیگر مردم به حاشیه نخواهند رفت و در داخل شهر با ساخت و سازها می توانیم به نیاز شهروندان پاسخ دهیم.

در حال حاضر مشکل ترافیک و آلودگی هوا وجود دارد و با انجام این کار جمعیت رشد می کند. چه اشکالاتی با اجرای طرح به وجود می آید؟ در این زمینه توضیح دهید.

واقعیت این است که جمعیت حتی اگر در  داخل شهر تهران زیاد نشود به شهرهای مجاور می روند اما وابستگی این افراد به تهران همچنان وجود دارد و  از بین نمی‌رود. این افراد برای  اوقات فراغت و آموزش، کار و ...  به تهران وابسته هستند و محل سکونت آنها شاید در اطراف تهران باشد اما آنها برای کار و مرتفع کردن نیازها به تهران می آیند.

تجربه نشان داده که اگر در داخل شهر تامین مسکن صورت گیرد دیگر سکونتگاههای غیر رسمی در محدوده پیرامونی شهر رخ نمی دهد. اگر در این زمینه گام برداریم اتفاقات خوبی رخ می دهد. در حال حاضر تعدادی از مردم برای اشتغال به تهران می آیند و برای جابجایی از سیستم حمل و نقل عمومی استفاده می کنند. به عنوان مثال اگر امروز ۱۰ میلیون سفر در شهر رخ دهد سه و نیم میلیون سفر یعنی ۳۵ % مربوط به کسانی است که در سکونتگاه های اطراف تهران زندگی می کنند و برای کار و آموزش و ... به تهران می آیند.

*شما گفتید که سالانه  باید ۱۵۰ هزار واحد مسکونی در تهران ساخته شود تا نیاز شهر مرتفع شود در سال‌های گذشته چه میزان مسکن در پایتخت ساخته شده است؟

در  سال‌های گذشته تامین مسکن در تهران کاهش پیدا کرده است. جمعیت در شهرها و روستاهای پیرامونی پایتخت افزایش چشمگیری یافته است و در برخی از سکونتگاهها رشد ۱۵ درصدی را نشان می‌دهد.تقریبا سالانه 60 هزار واحد مسکونی در تهران ساخته شده است.

این که نگذاریم جمعیت از یک حدی بالاتر رود مشکل را حل نمی کند شاید مشکلات جدیدتری هم ایجاد کند.

*در خصوص ایجاد شهر فشرده و هوشمند توضیح دهید؟

با توجه به محدود بودن جغرافیایی شهر تهران باید به سمت ایده شهر فشرده و هوشمند حرکت کنیم.در واقع مدل های مختلف شهرها و کلانشهرها را باید بررسی کنیم که با افزایش جمعیت چه اقداماتی انجام داده اند. فقط تهران هم این شرایط را ندارد و در همه جای دنیا مردم به سمت کلان‌شهرها حرکت می کنند چراکه کانون فرصت و توسعه استانی است.

در مواجهه با رشد جمعیت دو راه حل وجود دارد یکی اینکه به سمت شهر ها بدون مرز برویم. که البته این کار پیامدهای منفی دارد و به دنبال آن نیستیم. ما باید به دنبال مدل متفاوتی برای رشد شهری باشیم و آن هم رشد فشرده است که از اراضی داخل محدوده شهر برای توسعه استفاده کنیم.

ما در تفاهمنامه به دنبال استفاده از ظرفیت بافت فرسوده و اراضی رها شده هستیم و می خواهیم که در داخل شهر توسعه داشته باشیم.البته این را هم بگویم که امروزه تقریبا در تمام کلانشهرهای دنیا بر این اساس اقدام می‌کنند و پاسخ به نیازهای می دهند و شرایط بهتر می‌شود.

*تامین مسکن در کلان شهر تهران با استفاده از کدام ظرفیت‌ها صورت می گیرد و آیا برای تأمین مسکن دولت وام ویژه‌ای در نظر می‌گیرد؟

قرار است تامین مسکن با استفاده از ظرفیت مردم و سازندگان بخش خصوصی باشد و یکی از پایه‌های اساسی آن تسهیلات بانکی باشد که برای ساخت و ساز داده شود و هم باید تسهیلاتی در بافت فرسوده برای اسکان موقت برای طول دوران ساخت و ساز داده شود. انتظار این است که دولت نگاه ویژه‌ای داشته باشد که خوشبختانه در این دوره اجماع خوبی صورت گرفته است

*چه میزان وام برای ساخت و ساز و همچنین اسکان موقت برای طول دوره ساخت داده می شود؟

تفاهمنامه منعقد شود جزئیات هم داده می شود. این تفاهم نامه نوسازی مسکن و بهسازی و توانمندسازی در محلات هدفمند بازآفرینی شهر تهران است و به زودی منعقد خواهد شد.

*در یک برنامه  مدون چه میزان مسکن در تهران ساخته می شود؟

ببینید تهران سالانه نیازمند ۱۵۰ هزار واحد مسکونی است. تلاش  می‌کنیم که با انعقاد این قرارداد به سمت تامین مسکن برویم و در یک برنامه مدون  امکان تامین حداقل ۱۵۰ هزار واحد مسکونی در سال را داشته باشیم در حال حاضر میزان تامین مسکن ۶۰ هزار واحد است یعنی دو و نیم برابر با کف انتظار فاصله داریم.

انتظار این است که ۹۰ هزار واحد به عدد فعلی اضافه شود. اگر پلکانی هم حساب کنیم در سال ۱۴۰۱،  ۱۰۰ هزار واحد مسکونی، در سال 1402 و صد و بیست و پنج هزار واحد مسکونی و در سال ۱۴۰۳ به ۱۵۰ هزار واحد مسکونی برسیم. البته تاکید می کنم که از سال ۹۳ تاکنون سالانه ۶۰ هزار واحد مسکونی تولید شده و ما عقب ماندگی  در این زمینه داریم و باید بگویم که سالانه ۹۰ هزار واحد عقب هستیم.

*موانعی بر سر راه نوسازی بافت فرسوده در تهران وجود دارد. چه پیش بینی هایی در این تفاهم نامه برای رفع این موانع صورت گرفته است؟ در این باره توضیح دهید.

رفع برخی موانع در اختیار وزارت راه و شهرسازی که برطرف می شود. البته شهرداری تهران و دولت هم به دنبال مانع زدایی برای تامین مسکن هستند. ۱۳,۵۰۰ واحد در نوار حاشیه خطوط راه آهن در مرکز شهر و ۳۸۰۰ پلاک در حریم دکل های فشار قوی باید تعیین تکلیف شود که البته قرار است با همکاری دو دستگاه موانع برطرف شود.

آیا در نوسازی بافت فرسوده در تهران فقط قرار است به بحث نوسازی توجه شود و یا برای رفع معضلات اجتماعی در این زمینه هم برنامه ریزی شده است. در برخی از مسکن هایی که در حاشیه شهر ساخته شده زیرساخت ها فراهم نشده و خدمات لازم  داده نمی شود در این طرح برنامه چیست؟

موضوع نوسازی بافت فرسوده چند وجهی است یکی از بخش های بافت فرسوده نوسازی است اما ابعاد چندگانه ای دارد. اعتقاد داریم که باید ابعاد مختلف نوسازی مورد بررسی قرار گیرد و متناسب با ساخت و ساز آنها هم پیش رود.

برای نوسازی مسکن باید مجموعه‌ای از برنامه‌ها را داشته باشیم که البته در تفاهم شهرداری تهران با وزارتخانه بحث تامین خدمات پشتیبان سکونتگاهها دیده شده است. محله خوب فقط مسکن خوب نیست بلکه باید زیرساخت‌ها و امکانات هم در اختیار مردم قرار گیرد.

قرار است که در این تفاهم نامه دو طرف منابع را به اشتراک بگذارند و متناسب با موضوع ساخت و ساز بحث تامین خدمات هم پیش رود البته باید مجموعه اقدامات نرم افزاری برای آموزش و توانمندسازی انجام شود هر چند که تاکنون هم توسط شهرداری در محلات دارای بافت فرسوده اقداماتی صورت گرفته است.