نفت ارزان تمام شد؟

اوپک در جدیدترین گزارش ماهانه خود اعلام کرد هنوز موفق نشده است به میزانی که آخرین بار توافق شده بود، نفت تولید کند و این میزان چند هزار بشکه نیست بلکه کمبود عرضه مذکور، به حدود ۱.۸ میلیون بشکه در روز می رسد.

در این بین، دولت فدرال آمریکا که امسال با هدف مقابله با تورم قیمت سوخت، حدود ۲۰۰ میلیون بشکه نفت از ذخایر نفت استراتژیک برداشت کرد، باید برای پر کردن این ذخایر، نفت خریداری کند. اما شرکتهای حفاری انرژی آمریکایی عجله‌ای برای افزایش تولید ندارند. بلکه برعکس، به نظر می رسد رشد تولید جای خود را در میان اولویتهای این شرکتها از دست داده است.

تحریمهایی هم از سوی غرب و هم پیمانانش علیه روسیه به اجرا گذاشته شده که بسیاری از تحلیلگران و ناظران بازار انتظار دارند تولید نفت این کشور را متاثر کند. در واقع، تحریمهای نفتی که به شکل تعیین سقف قیمت برای صادرات از طریق دریا و ممنوعیت واردات نفت روسیه به اتحادیه اروپا اجرا شدند، فعلا تاثیری روی صادرات نفت روسیه نداشته اند.

بانکهای سرمایه گذاری با وجود افت اخیر قیمتها که ناشی از انتظارات برای کندی رشد اقتصادی در سراسر جهان بوده است، قیمت‌های بالاتر برای نفت را پیش بینی می کنند.

این انتظارات اکنون به محفلهای تجاری راه یافته که انتظار دارند تسهیل محدودیتهای کرونایی در چین، باعث بهبودی تقاضا شود. همچنین معامله گران این حقیقت را در نظر می‌گیرند که نفت یک کالای ضروری مانده و دوران نفت ارزان ممکن است برای همیشه به پایان رسیده باشد.

بانک مورگان استنلی چهارشنبه گذشته با اشاره به تقاضای رو به رشد و تداوم محدودیت عرضه، پیش‌بینی کرد قیمت نفت برنت تا اواسط سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۱۰ دلار در هر بشکه صعود خواهد کرد. تحلیلگران این بانک سرمایه گذاری آمریکایی در یادداشتی نوشتند: ما تحت تاثیر احیای تقاضای چین برای سوخت، عرضه محدود به دلیل سطح اندک سرمایه گذاری، ریسک‌های متوجه عرضه روسیه، پایان برداشت از ذخایر نفت استراتژیک و کندی رشد تولید شیل آمریکا، نسبت به قیمت نفت خوش بین مانده‌ایم.

موانع اقتصاد کلان در سه ماهه نخست سال میلادی آینده، بازار را دچار مازاد عرضه اندکی خواهد کرد و احتمالا قیمت‌ها را در بازه محدودی نگه می‌دارد اما بازگشت بازار به توازن در سه ماهه دوم و محدود شدن بیشتر عرضه در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ را پیش بینی می‌کنیم.

با این حال، همان طور که مت سالی، رئیس و مدیر سبد سهام شرکت تورتویز اکو فین در تفسیر اخیری از بازار اشاره کرد، وضعیت در ارتباط با عرضه، ممکن است بسیار وخیم باشد. ذخایر نفت جهانی در پایین‌ترین حد خود از سال ۲۰۰۴ به این طرف قرار دارند. وزارت انرژی آمریکا ۲۰۰ میلیون بشکه نفت از ذخایر نفت استراتژیک را امسال آزاد کرده و اوپک همچنان نمی تواند طبق سهمیه توافق شده، نفت تولید کند و تولیدکنندگان آمریکایی هم کمک چندانی نمی کنند.

این یک توصیف مختصر از وضعیت عرضه نفت در جهان است اما تصویری نیست که باعث بروز احساسات مثبت شود. در واقع تصویری است که بیشتر باعث نگرانی می شود زیرا شواهدی اندکی وجود دارد که هرکدام از این روندها به این زودی، تغییر معناداری پیدا خواهند کرد. به عنوان مثال اوپک انگیزه‌ای برای افزایش تولید ندارد و تنها این کار را در صورتی انجام خواهد داد که بداند نفت برای مدت طولانی بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه می ماند اما هیچ راهی وجود ندارد که در حال حاضر نسبت به چنین موضوعی مطمئن شود.

همچنین محدودیتهای فیزیکی در خصوص تولید اوپک وجود دارد. اکثر اعضای اوپک برنامه های رشد تولید بلند پروازانه ای دارند اما این برنامه ها در حد طرح و نقشه مانده اند و تولید واقعی به دلایلی مانند افت طبیعی ذخایر میادین قدیمی و عدم سرمایه‌گذاری کافی محدود مانده است.

به گفته سالی، از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ که اوپک تولید نفت را عمدا برای نابود کردن شیل آمریکا افزایش داده بود، این گروه نتوانسته است بیش از ۳۰ میلیون بشکه در روز نفت به شکل مستمر تولید نکند زیرا این گروه نمی خواهد و  نمی‌تواند این کار را انجام دهد.

سرمایه گذاری اندک در آمریکا هم از نظر کاخ سفید به یک مسئله در صنعت نفت شیل تبدیل شده است. از نظر دولت بایدن، همه تولیدکنندگان نفت آمریکا باید این کار را انجام داده و هزینه بیشتری برای افزایش تولید صرف کنند. خود تولیدکنندگان آمریکایی می گویند چشم انداز بلندمدت برای تقاضا برای نفت در خصوص سرمایه گذاری در تولید بیشتر، نامعلوم است.

به گفته مت سالی، همچنین بهترین زمینها برای استخراج، حفاری شده اند و صنعت برای جذب نیروی کار به تقلا افتاده و منابع فاینانس محدودی دارد. تولید نفت آمریکا بعید است دوباره شاهد رکورد افزایش تولید سالانه یک میلیون بشکه در روز یا بیشتر مانند گذشته باشد.

نرخ رشد ۵۰۰ هزار تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز محتمل تر است و این خبر خوبی برای مصرف‌کنندگان نیست زیرا تقاضا با وجود تلاشها برای حرکت به سوی منابع انرژی پاک، به این زودی کاهش پیدا نمی کند.

آژانس بین‌المللی انرژی که یکی از مدافعان جدی جنبش عبور به سوی انرژی پاک است، در جدیدترین گزارش خود از بازار،  برآوردش از تقاضای جهانی برای نفت در سال میلادی آینده را به دلیل افزایش غیرمنتظره مصرف در سال میلادی جاری، بالا برد.

بر اساس گزارش اویل پرایس، به احتمال زیاد، در فقدان منابع جایگزین مطمئن برای فرآورده های نفتی، تقاضا برای نفت یک روند پایدار می ماند.