در چهارراه استانبول چه خبر است؟ / جنگ دلاری فرزین در میدان فردوسی

اگرچه روز گذشته قیمت دلار با ریزشی محسوس مواجه شده بود اما امروز قیمت این ارز دچار نوسان شده و به سمت بالا تمایل دارد؛ با این حال نبرد میان بانک مرکزی و دلالان بازار با شروع معاملات بالا گرفت و مشخص نیست در پایان معاملات، کدامیک پیروز این نبرد خواهند بود!

، قیمت دلار روز گذشته در سایه سیاست جدید بانک مرکزی با ریزش مواجه بود و کف کانال ۴۲ هزار تومانی رسید. برخی دیدگاه‌ها ناظر بر آن بود که بانک مرکزی توانسته است ترمز قیمت اسکناس آمریکایی را بکشد.

این دیدگاه از آنجا ناشی می‌شد که روز گذشته قیمت دلار بانک مرکزی به بازار نزدیک شده و حتی در برخی ساعات روز از آن پیشی گرفته بود! روند روز گذشته دلار این گمانه را ایجاد کرد که بانک مرکزی نظام ارز کشور را به سمت تک‌نرخی شدن پیش می‌برد.

امروز هم دلالان بازار از یک سو و کانال‌های تلگرامی از سوی دیگر تلاش می‌کردند تا قبل از شروع معاملات بازار، قیمت دلار را افزایشی کنند؛ این روند حتی به قیمت دلار در بازار فردایی هم کشیده شده بود و اسکناس آمریکایی در این بازار هم صعودی بود.

با این حال اما با شروع معاملات نقدی در کف بازار، قیمت دلار کاهشی شد و به کانال روز گذشته بازگشت. اگر چه روند قیمت‌ها در بازار حاکی از ادامه نبرد بانک مرکزی با دلالان است.

چرا دلار ارزان شد؟

یکی از دلایلی که می‌توان برای ارزان شدن قیمت دلار به آن اشاره کرد، حذف نرخ‌های مختلف دلار از روز گذشته است. دیروز بانک مرکزی تمامی نرخ‌های دلار را از سامانه متشکل ارزی حذف کرد.

در حال حاضر تنها دو نرخ برای دلار امروزی روی سامانه بازار متشکل ارزی درج شده است؛ آخرین نرخ دلار و آخرین نرخ صرافی‌ها که بسیار به یکدیگر نزدیک هستند و هر دو در یک کانال قرار دارند.

این نرخ‌ها همچنین به قیمت فروش دلار صرافی ملی هم نزدیک است. در همین حال قیمت خرید دلار صرافی ملی ۴ پله بالاتر از قیمت فروش اعلام شده و به قیمت بازار آزاد نزدیک است.

کارشناسان عنوان می‌کنند این سیاست یکی از مهمترین دلایل کاهش قیمت دلار از روز گذشته بدین سو بوده است؛ بر همین اساس گفته می‌شود در صورتی که بانک مرکزی به سمت تک‌نرخی کردن قیمت دلار کاغذی پیش برود، بازار دلالی دلار به شدت تصعیف خواهد شد.

بانک مرکزی همزمان با این اقدام، سیاست ارزپاشی را با فروش ارز تا سقف ۵ هزار یورو یا معادل آن از سر گرفته است. از روز گذشته افراد می‌توانستند در قالب ارز سهمیه‌ای، این بار یورو خریداری کنند.

محرک‌های رشد دلار همچنان فعال هستند

حالا سوال این است که آیا فرزین می‌تواند قیمت دلار را همچنان در مسیر کاهشی نگاه دارد؟

آن طور که از خبرها پیداست و مهراد عباد عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی به آن اذعان کرده، ثبت سفارشات دلاری در عراق و دیگر کشورهای دوست از جمله امارات و چین برای ایرانی‌ها به شدت سخت شده است.

پیشتر وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی به تحولات ارزی در بانک مرکزی عراق اشاره کرده و نوشته بود که این بانک قصد دارد در ادامه سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران، سخت‌گیری‌های تازه‌ای را برای ثبت سفارش‌های دلاری اعمال کند تا هر گونه روزنه خروج دلار از عراق به سمت ایران بسته شود.

در پی این اقدام بانک مرکزی عراق، حالا چند روزی است که قیمت دلار کاغذی در بازار ارز این کشور بالا رفته و چند بانک نیز از ثبت سفارش‌ برای فروش دلار منع شده‌اند.

در همین حال، تامین دلار از مسیر امارات نیز وضعیت بهتری ندارد؛ عباد در این باره گفته است: دامنه تحریم‌ها به کشورهای دوست ما از جمله چین، امارات و عراق هم کشیده شده است و آنها نیز از تحریم‌های آمریکایی حمایت و تبعیت می‌کنند و ارتباط خود را با ایران از نظر تجاری محدود کرده‌اند؛ بسیاری از شرکت‌ها مستقیم با ایران ارتباط ندارند و با واسطه کار می‌کنند.

باید اشاره داشت که بخش بزرگی از دلار بازار آزاد و حتی رسمی ایران، از مسیر دو کشور عراق و امارات تامین می‌شود و حالا با تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌ها، چالشی جدی بر سر راه ایران قرار گرفته است که می‌تواند در بلندمدت، سیاست‌های جدید بانک مرکزی را تحت تاثیر قرار دهد.

در همین حال سایه تصویب قطعنامه علیه سپاه پاسداران همچنان بر سر بازارهای ایران باقی است و سرمایه‌گذاران را با چشم‌انداز تورمی مواجه کرده است. از سوی دیگر با افزایش تنش‌های بین‌المللی میان ایران و قدرت‌های غربی، امیدواری برای احیای برجام کاهش یافته و به نظر می‌رسد این روند، سخنان گاه به گاه مسئولان آمریکایی درباره امکان از سرگیری مذاکرات را هم خنثی کرده است.

در این میان باید به تحریم نفت‌کش‌های ایرانی از سوی اداره دریانوردی پاناما نیز اشاره کرد که در آینده، فروش نفت تحریمی ایران را با چالش مواجه می‌کند. در این میان تراز نامناسب تجارت خارجی ایران نیز گویای آن است که کشور با خطر کمبود منابع ارزی روبرو خواهد شد.

به این ترتیب به نظر می‌رسد اهرم‌های افزایش قیمت دلار همچنان قوی‌تر از اهرم کاهش قیمت اسکناس آمریکایی عمل می‌کند و با تلنگری می‌تواند قیمت ارز را به سمت بالا صعودی کند. بر همین اساس کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در صورتی که مجموعه اقتصادی دولت برای از بین بردن یا دست کم تضعیف محرک‌های رشد دلار کاری نکند، سیاست دلاری فرزین نیز اثر پایداری نخواهد داشت.