7 ابهام بزرگ درباره طرح پیش فروش خودرو | از نحوه قرعه کشی تا قیمت خودروها

متقاضیان خرید خودرو داخلی در طرح بزرگ یکپارچه فروش که به اسم فروش بدون قرعه‌کشی هم شناخته می‌شود، باید در قدم اول حساب شخصی وکالتی معرفی کنند و مبلغ ۱۰۰ میلیون در آن بریزند. این پول تا قرعه‌کشی تعیین نوبت و اعلام اولویت‌ها که احتمالا تا آخر فروردین طول می‌کشد، مسدود باقی می‌ماند.

بزرگترین طرح فروش یکپارچه خودروهای داخلی خارج از فرآیند قرعه‌کشی که توسط ایرانخودرو از روز شنبه ۲۰ اسفند آغاز شده و تا روز سه‌شنبه ۲۳ اسفند ماه ادامه پیدا می‌کند، اسم قشنگی دارد، اما به‌نظر می‌رسد مجریان و طراحانش رندانه تصمیم گرفته‌اند طوری عنوان نامحبوب پیش‌فروش را از روی آن بردارند که به‌هیچ وجه جلوی چشم نباشد. در عوض تا توانسته‌اند روی موارد جذابی مثل پیش‌پرداخت ۱۰۰ میلیون تومانی و فروش بدون انجام قرعه‌کشی مانور داده‌اند. به‌نظر شما یک‌جای کار نمی‌لنگد؟

شماره یک | واقعا بدون قرعه‌کشی است؟

طرح فروش یکپارچه خودروهای داخلی را از مدل فروش خودروهای وارداتی کپی‌برداری کرده‌اند. به این ترتیب هم بدون قرعه‌کشی است، هم با قرعه‌کشی. در فروش خودروهای وارداتی متقاضیان ثبت‌نام می‌کنند، در حساب وکالتی خود پول می‌ریزند و منتظر می‌مانند تا در قرعه‌کشی انجام شده، نوبت‌ها و اولویت‌ها مشخص شود. افراد خوش‌شانس که در ابتدای صف انتظار قرار بگیرند این شانس را دارند تا زودتر برای خرید خودرو دست به‌کار شوند. متقاضیان شرکت در طرح بزرگ فروش یکپارچه خودروهای داخلی هم اگرچه از شر فرآیند قرعه‌کشی به‌معنای برد و باخت راحت شده‌اند، اما همچنان برای تعیین اولویت و قرار گرفتن در نوبت انتظار تحویل خودرو باید چشم به‌راه انجام قرعه‌کشی بمانند و توی دلشان خدا خدا کنند که بخت و اقبال یارشان باشد. نتیجه قرعه‌کشی تا اواخر فروردین سال ۱۴۰۲ مشخص نخواهد شد.

شماره دو | آیا به همه متقاضیان خودرو می‌رسد؟

متقاضیان خرید خودرو داخلی در طرح بزرگ یکپارچه فروش که به اسم فروش خودرو بدون قرعه‌کشی هم شناخته می‌شود، باید در قدم اول یک حساب شخصی وکالتی به نام سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان معرفی کنند و مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان در آن بریزند. این پول تا زمان انجام قرعه‌کشی تعیین نوبت دریافت خودرو و اعلام اولویت‌ها که ممکن است تا آخر فروردین طول بکشد، مسدود باقی می‌ماند. متقاضیانی که تا پایان فرآیند فروش خودرو در چرخه باقی می‌مانند، باید موقع تحویل، قیمت خودرو را به نرخ روز تسویه کنند. غیر این آخری، باقی موارد وسوسه‌کننده خواهد بود. قیمت ماشین‌های عرضه شده در این طرح هم پایین است؛ به‌همین دلیل احتمالا تعداد متقاضیان شرکت در طرح فروش یکپارچه خودروهای داخلی تعدادشان بیشتر از آمار متقاضیان خرید خودرو وارداتی باشد. گفته می‌شود ایرانخودرو خود را برای عرضه ۵۰۰ هزار دستگاه در این شیوه فروش آماده کرده است.

شماره سه | محدودیت‌های سابق برقرار است؟

متقاضیان طرح فروش بدون قرعه‌کشی ایرانخودرو، ابتدای کار شرایط و مقررات معمول فروش در سامانه یکپارچه خودرو را می‌پذیرند. این یعنی سن آن‌ها باید حداقل ۱۸ سال باشند. داشتن گواهینامه رانندگی جزو الزامات قانونی است که روی آن تاکید زیاد انجام گرفته. اگر کسی در حال حاضر صاحب پلاک فعال است، خود به‌خود از گردونه رقابت خارج می‌شود. گروهی که ظرف ۴۸ ماه گذشته از ایرانخودرو و سایپا محصولی خریداری کرده باشند هم پشت همین سد متوقف می‌شوند. اگر کسی با استفاده از طرح فروش بدون قرعه‌کشی ایرانخودرو، ماشین خریداری کند طبق قانون اجازه ندارد سند آن را به دیگران انتقال دهد. این کار حداقل از نظر قانونی امکان‌پذیر نیست.

شماره چهار | فرآیند تخصیص خودرو کی تعیین تکلیف می‌شود؟

متقاضیان شرکت در طرح فروش بدون قرعه‌کشی ایرانخودرو از روز شنبه ۲۰ اسفند ثبت‌نام می‌کنند. این مهلت تا سه‌شنبه ۲۳ اسفندماه فراهم است و بدون اینکه زمان و موعد ثبت‌نام در سرنوشت افراد تاثیر داشته باشد، به پایان می‌رسد. از همان اول باید ۱۰۰ میلیون تومان در حساب وکالتی بریزید. مرحله دوم از تاریخ ۲۶ تا ۲۸ اسفند اجرا می‌شود؛ در این مرحله متقاضیان می‌توانند با مراجعه به سامانه esalecar.ir نسبت به ثبت‌نام خودرو مورد نظر اقدام می‌کنند و منتظر قرعه‌کشی می‌مانند. این قرعه‌کشی علاوه براینکه اولویت‌بندی متقاضیان را انحام می‌دهد، برنامه تولید و زمان‌بندی خودرو درخواستی را تعیین تکلیف کرده و به اطلاع متقاضی می‌رساند. این مرحله حداکثر تا پایان فروردین طول خواهد کشید و در تمام این مدت رقم ۱۰۰ میلیون تومان در حساب وکالتی متعلق به خود افراد مسدود شده و نباید به آن دست بزند. آن‌هایی که در اولویت هستند زودتر به خودرو می‌رسد و باقی متقاضیان در لیست انتظار قرار خواهند گرفت تا نوبت‌شان برسد. مثل شیوه فروش خودروهای وارداتی، در طرح فروش بدون قرعه‌کشی ایرانخودرو هر فرد می‌تواند پس از اعلام نتایج در صورت تمایل برای تحویل گرفتن خودرو در زمان اعلام شده، اقدام کند. این کار با قطعی کردن ثبت‌نام در طرح فروش انجام می‌شود، اما در همین مرحله باید باقی‌مانده رقم خرید را واگذار کرد. قیمت خودرو در طرح فروش بدون قرعه‌کشی ایرانخودرو بر اساس قیمت روز تعیین می‌شود. افرادی که تمایل به ادامه مسیر نداشته باشند، با اعلام انصراف از طرح، مبلغ مسدود شده در حساب شخصی وکالتی خود را آزاد می‌کنند.

شماره پنج | شانس تحویل خودرو چقدر است؟

آمارها می‌گویند از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ هر سال کمتر از یک میلیون دستگاه و حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو در کشور تولید می‌شد که ۲۰ درصد آن به‌شکل ناقص در کارخانه می‌ماند. در سال ۱۴۰۱ اوضاع کمی بهتر شد و آمارها می‌گویند تا همین اواخر خودروسازان با تحقق رشد ۴۰ درصدی، موفق به ساخت یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه شده‌اند. این آمار از طرف وزارت صمت اعلام شده و احتمالا تجمیع شده است.

شماره شش | کدام خودروها عرضه می‌شوند؟

طرح فروش بدون قرعه‌کشی ایرانخودرو با عرضه سه‌مدل پژو ۲۰۷، شامل دنده دستی، گیربکس اتومات و نمونه مجهز به موتور TU۳، به اضافه دنا پلاس دستی و اتوماتیک، تارا دستی و اتومات، سورن پلاس بنزینی و گازسوز، پارس ELX با موتور XUP و پارس سفارشی با موتور XUP انجام می‌شود. سایپا هم قرار است در طرحی مشابه اجرا کند و در آن بدون قرعه‌کشی شاهین G، کوییک R دستی و اتوماتیک، کوییک اتومات و کوییک S بفروشد. گفته می‌شود کرمان خودرو با عرضه وانت دوکابین KMC، جک S۵ و جک S۳ به طرح خواهد پیوست و مدیران خودرو نیز به عرضه آریزو ۶ پرو اکسلنت، آریزو پنج توربو، تیگو هشت پرومکس، X۲۲ و X۵۵ پرو، تیگو هفت پرو اکسلنت و تیگو هشت پرو روی می‌آورد.

فردا موتور بدون قرعه‌کشی و به‌صورت پیش‌فروش FMC در مدل‌های SX۵ و T۵ را کنار سوما M۴ عرضه خواهد کرد. لاماری از پارس موتور، تیارا از مکث‌موتور و دایون Y۵ هم از گروه خودروسازی ایلیا در این طرح حضور پیدا می‌کنند.

شماره هفت | قیمت خودروها کی مشخص می‌شود؟

طرح فروش بدون قرعه‌کشی، اسم قشنگ‌تر پیش‌فروش است. در این طرح برخلاف فروش فوری موقع ثبت‌نام نمی‌دانید قیمت نهایی خودرو چقدر خواهد بود، چون کارخانه و مشتری توافق می‌کنند رقم نهایی در روز تحویل و اصطلاحا به نرخ روز محاسبه شود. رقم پرداختی اولیه برای مشتریان این طرح کمتر است، اما آن‌ها موقع تحویل باید قیمت خودرو را با نرخ روز تسویه کنند. بعضی‌ها می‌گویند با توجه به وضعیت بازار خودرو و نرخ تورم این کار ناعادلانه است و برنامه‌ریزی را برای مشتری مشکل می‌کند. اما موضوع را می‌توان از زاویه دیگری دید؛ به‌عنوان مثال اگر فرض کنیم پارسال همین موقع از سال در یک طرح پیش‌فروش شرکت کرده بودید و برای خرید پژو ۲۰۷ دنده‌ای با نرخ کارخانه ۲۱۵ میلیون و ۴۲ هزار تومان اقدام کرده بودید، امسال ارزش کارخانه‌ای آن به ۲۱۵ میلیون و ۹۹۶ هزار تومان می‌رسد. در ازای افزایش یک میلیون تومانی، همین خودرو امروز در بازار ۶۷۰ میلیون تومان می‌ارزد که در مقایسه با قیمت بازار آزاد پارسال ۳۱۸ میلیون بیشتر است.