هشدار هاشم پسران: نگران ابرتورم در ایران هستم
نمیشود فقط با سیاستهای پولی و مالی مساله تورم در ایران را حل کرد؛ تورم مثل یک نوع تب است که بالا رفتن آن، نتیجه مسائل عدم تعادل در ساختار داخلی است
پرفسورمحمدهاشم پسران، اقتصاددان برجسته ایرانی، در گفتوگوی اختصاصی با «اکوایران»، نظرات خود را در مورد مسائل روز اقتصاد ایران و جهان مطرح کرد. این استاد سرشناس ضمن ابراز نگرانی از وقوع ابرتورم در ایران اعلام کرد که یکی از مهمترین موضوعاتی که باید در دستورکار سیاستگذار قرار بگیرد، جلوگیری از وقوع ابرتورم است. پسران با مرتبط دانستن تحریم و سیاستگذاری اقتصادی بر این نکته صحه گذاشت که در حال حاضر مهمترین عامل تعیینکننده در اقتصاد ایران تحریمهاست. این اقتصاددان با مقایسه تحریم اقتصاد ایران و روسیه، دلایلی مطرح میکند که چرا روسیه و ایران را نمیتوان با یکدیگر مقایسه کرد. پسران در ادامه به عوامل تورم در ایران پرداخت و گفت که سالها کاهش مستمر ارزش ریال موجب شکلگیری انتظارات قابلتوجهی در مردم شده است. این استاد اقتصاد در ادامه انتظارات تورمی در ایران را متاثر از شوکهای سیاسی دانست.
پرفسورمحمد هاشم پسران اقتصاددان مشهور ایرانیتبار است. او مدرک لیسانس خود را در رشته اقتصاد از دانشگاه سالفورد انگلستان دریافت کرد و مدرک دکترای خود را از دانشگاه کمبریج گرفت. او رئیس دپارتمان تحقیقات اقتصادی بانک مرکزی ایران نیز بوده است. او همچنین استادتمام اقتصاد و رئیس برنامه اقتصادسنجی کاربردی دانشگاه یوسیالای بوده و در موسسه مطالعات پیشرفته در وین تدریس کرده است. او همچنین در دانشگاههای پنسیلوانیا و دانشگاه کالیفرنیای جنوبی مدرس بوده است. پسران بنیانگذار نشریه اقتصادسنجی کاربردی و از توسعهدهندگان بسته نرمافزاری اقتصادسنجی مایکروفیت است که از سوی انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شده است.
مساله جهت علیت تورم و ارز
پسران در پاسخ به اختلاف نظر درباره اینکه نرخ تورم باعث افزایش نرخ ارز میشود یا اینکه نرخ ارز نرخ تورم را افزایش میدهد گفت: از نگاه من رابطه علیت دوطرفه است و به نوعی درآن تسلسل برقرار است؛ یعنی نمیتوانید بگویید کدام یک عامل دیگری است. با این حال این استاد دانشگاه در تحلیل نهایی خود تحریمها و سیاستهای منطقهای ایران را عامل اصلی کاهش مستمر ارزش ریال دانست. به عقیده او تحریمها دسترسی به ارز را کاهش میدهد، ارزش ریال افت میکند و این بحران به تمام اقتصاد منتقل میشود و تورم بالا میرود؛ در این شرایط رشد دستمزدها هم اجتنابناپذیر است و در نتیجه دولت باید مخارجش را بالا ببرد. در این شرایط طبیعی است که این افزایش مخارج از کانال افزایش حجم پول رخ دهد. این اقتصاددان افزود این افزایش حجم پول نه عامل تورم بلکه نتیجه تورم است، یعنی عوامل اصلی کاهش نرخ ارز و تورم یک مقدارش خارجی است و بعد عوامل داخلی پیدا میشود. پسران در بخش دیگری از سخنانش به این نکته اشاره کرد که نمیشود فقط با سیاستهای پولی و مالی مساله تورم در ایران را حل کرد؛ تورم مثل یک نوع تب است که بالا رفتن آن، نتیجه مسائل عدم تعادل در ساختار داخلی است
ابرتورم و دلاریزه شدن اقتصاد ایران
پسران درباره سناریوی وقوع ابرتورم و دلاریزه شدن اقتصاد ایران توضیح داد و گفت تا اینجا نیز من متعجبم که چگونه هنوز در اقتصاد ایران ابرتورم رخ نداده است. او در ادامه گفت که علت این مساله به تداوم صادرات نفت و محصولات پتروشیمی ایران و دسترسی کشور به دلار بازمیگردد. طبق نظر این اقتصاددان، در صورتی که رشد کم اقتصاد ایران تداوم پیدا کند و صادرات نیز شاهد افزایش نباشد، رسیدن سطح تورم به ۶۰ یا ۷۰درصد دور از انتظار نیست. این اقتصاددان در ادامه احتمال دلاریزه شدن اقتصاد ایران را کم دانست و در توضیح این مساله گفت که اقتصادهایی که دلاریزه شدهاند، اقتصادهای کوچکی داشتهاند و محدودیت آنها با جهان خارج بسیار کمتر از ایران امروز بوده است
روسیه با ایران متفاوت است
پسران در پاسخ به این سوال که چرا برخلاف ایران، عملکرد روسیه در مواجهه با تحریمها نسبتا موفق بوده است، بر این نکته تاکید کرد که تحریمهایی که بر ایران وضع شدهاند، قدمتی بیش از چهار دهه دارند، اما عمر تحریمهای روسیه به ۱۸ ماه نیز نمیرسد. این استاد اقتصاد در ادامه به مقایسه ابعاد اقتصاد ایران و روسیه پرداخت و با اشاره به حجم صادرات نفت روسیه، تحریم این کشور با ایران را غیرقابلقیاس خواند. او در ادامه تاکید کرد با تمام تدابیر اندیشیدهشده از سوی روسیه، هنوز نمیتوان ادعا کرد این کشور با موفقیت توانسته آثار منفی این تحریمها را کنترل کند. پسران در ادامه به تاثیر سیاستهای پولی بانک مرکزی روسیه در کنترل اثر تحریمها پرداخت و گفت که اقدام آنها درست بود، چرا که از قبل این تحریمها را پیشبینی میکردند. اما مساله در ایران حادتر است. به گفته این اقتصاددان، ایران با کاهش مداوم ارزش پول خود دست و پنجه نرم میکند و این مساله به حدی است که همه پیشبینی میکنند دولت قادر به کنترل این روند نیست و به همین علت به سمت سرمایهگذاریها و روشهایی میروند که بالطبع به کاهش ارزش ریال منتهی خواهد شد. پسران تاکید کرد در دوره اخیر این امر تسریع شده است و در حال حاضر تورم به سطح ۵۰درصدی نزدیک میشود، از این رو من نگران ابرتورم در ایران هستم و قبل از اینکه اصلا بتوانیم درباره رشد صحبت کنیم، باید سیاستهای دولت بتواند از پس کنترل روند رو به رشد تورم بربیاید.
تورم دلیلش عدم نظارت فساد مالی بعضی از مسےولین که حتی قوه قضاییه از نام بردن آنان خراس دارد دوم عدم نظارت بر بودجه که کجا هزینه می شود سوم مسےولین تحمیلی که هیچ تجربه ای ندارنند؟؟!!
ایران ونزویلا خواهد شد.. چه بخواهیم چه نخواهیم.
قابل توجه مسئولین عامل اصلی تورم خودشان بوده وهستند