اندکی از بیکاران در بهار 1402 کار پیدا کرد

نرخ بیکاری در بهار امسال کمتر شد، اما مشارکت سیری صعودی داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این کمترین نرخ بیکاری بهاری در ۲۰ سال گذشته بوده است. با این حال طبق داده‌های مرکز آمار سهم فارع‌التحصیلان زن در ثبت چنین رکوردی به مراتب کمتر از مردان بوده است.

طبق آخرین گزارش مرکز آمار از وضعیت نیروی کار در بهار ۱۴۰۲ نرخ بیکاری یک واحد درصد کاهش یافته است. همچنین، نرخ مشارکت با افزایش ۰.۳ واحد درصدی به ۴۱.۲ درصد رسیده است. بهبود نرخ مشارکت همزمان با کاهش نرخ بیکاری به معنای بهتر شدن وضعیت اشتغال در کشور است. بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ اشتغال در بهار سال جاری نسبت به بهار سال گذشته ۰.۷ واحد درصد افزایش پیدا کرده است.

طبق داده‌های مرکز آمار، نرخ بیکاری ثبت‌شده در بهار امسال، کمترین سطح را در مقایسه با سه ماهه نخست در ۲۰ سال گذشته داشته است.

علائم بهبود بازار کار در بهار ۱۴۰۲

یکی از شاخص‌های مهم در بررسی وضعیت نیروی کار، «نرخ مشارکت» است. این نرخ از نسبت افرادی که تمایل به کار کردن دارند به کل جمعیتی که در سن کارکردن قرار دارند به دست می‌آید. به عبارت دیگر، اگر مجموع افراد شاغل و افراد بیکار جویای کار را به کل افرادی که در سن کارکردن (15 سال و بیشتر) تقسیم کنیم،‌ حاصل، نرخ مشارکت خواهد بود.

از طرفی، نرخ بیکاری از تقسیم افراد بیکار متمایل به یافتن شغل به کل جمعیت در سن اشتغال (شاغل و بیکار) به دست می‌آید. به همین دلیل نرخ بیکاری را همواره در کنار نرخ مشارکت بررسی می‌کنند؛ چراکه کاهش نرخ بیکاری الزاما به معنای بهتر شدن بازار کار نیست. اگر نرخ بیکاری و نرخ مشارکت هر دو با هم کاهش یابند به این معناست که بخشی از افراد بیکار که جویای کار بودند، ناامید شده و دیگر در پی شغل نیستند.

متغیر نرخ بیکاری از جمله شاخص‌هایی است که می‌توان آن را به صورت فصلی مقایسه کرد؛ چراکه شاخص‌های بازار کار می‌تواند به صورت فصلی تغییر کرده باشد؛ بنابراین برای مقایسه آن بهتر است که هر فصل با موقعیت مشابه خود در سال گذشته مورد مقایسه قرار بگیرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در بهار سال جاری نسبت به بهار سال گذشته، نرخ بیکاری کاهش و نرخ مشارکت افزایش یافته است. به عبارت دیگر، نرخ بیکاری از 9.2 درصد در بهار سال 1401 به 8.2 درصد در بهار سال 1402 رسیده است. در واقع بیش از 230 هزار نفر از جمعیت افراد بیکار در بهار سال جاری نسبت به سال گذشته کاسته شده است. 

همچنین، نرخ مشارکت نیز از 40.9 درصد در بهار سال گذشته به 41.2 درصد در بهار سال جاری رسیده است. در تعریف مرکز آمار، بیکار به عنوان شخصی شناسایی شده که با وجود بیکاری،‌ تمایل به کار خود را حفظ کرده است.

بررسی سنی شاخص بیکاری و اشتغال نشان می‌دهد در این میان، بیشترین کاهش نرخ بیکاری در گروه سنی 15-24 ساله با کاهش 2.4 درصدی در بهار امسال نسبت به سال گذشته مشاهده شده است.

بیکاری زنان جوان، کمتر از مردان

طبق گزارش مرکز آمار، نرخ اشتغال در بهار سال جاری نسبت به بهار سال گذشته 0.7 واحد درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر، نرخ اشتغال از 37.1 درصد در بهار سال 1401 به 37.8 درصد در بهار سال 1402 رسیده است.

مقایسه آمارهای نیروی کار بین مردان و زنان نشان می‌دهد که نرخ اشتغال مردان بیشتر از زنان افزایش یافته است؛ به طوری که اشتغال مردان از 62.7 درصد در بهار سال گذشته با 1 واحد درصد افزایش به 63.7 درصد در بهار سال جاری رسیده است، در حالی که این نرخ برای زنان با 0.4 واحد درصد افزایش نسبت به بهار سال گذشته به 12 درصد در سه ماهه نخست 1402 رسیده است.

از طرف دیگر، بررسی دقیق‌تر گروه‌های سنی نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در زنان بیش از مردان کاهش یافته است؛ به طوری که نرخ بیکاری مردان طی یک سال گذشته 1 واحد درصد و نرخ بیکاری زنان در این بازه زمانی 1.3 واحد درصد کاهش یافته است. یکی از دلایل این اختلاف، تفاوت چشمگیر کاهش نرخ بیکاری در رده سنی 15-24 سال میان مردان و زنان است. از بهار سال 1401 تا بهار سال 1402 بیکاری مردان در این رده سنی 1.5 واحد درصد کاهش یافته، در حالی که این شاخص برای زنان با کاهش 8.5 واحد درصدی مواجه بوده است؛ به طوری که نرخ بیکاری زنان 15-24 سال از 40.7 درصد در بهار سال گذشته به 32.2 درصد در بهار امسال رسیده است.

بازار کساد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی؛ بیشتر برای زنان

یکی از شاخص‌های نیروی کار که نشان‌دهنده سهم فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از جمعیت بیکاران است، از تقسیم جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل (بدون کار اما مایل به یافتن شغل) به جمعیت فعال فارغ‌التحصیل (شاغل و بیکار) به دست می‌آید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سهم جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل از کل بیکاران در بهار سال 1401 معادل 39.7 درصد بوده است. این شاخص با 1.1 واحد درصد افزایش به 40.8 درصد در بهار سال 1402 رسیده است. به عبارت دیگر، فارغ‌التحصیلان بیکار طی یک سال گذشته 1.1 واحد درصد افزایش یافته‌اند.

از طرفی سهم فارغ‌التحصیلان شاغل از کل شاغلان در بهار امسال نسبت به سال گذشته 0.1 واحد درصد کاهش یافته‌اند. از میان زنان و مردان،‌ اگرچه سهم زنان فارغ‌التحصیل بیکار از کل بیکاران تغییری نکرده،‌ اما سهم زنان فارغ‌التحصیل شاغل از کل شاغلان 1.1 واحد درصد کاهش یافته است. این در حالی است که سهم مردان فارغ‌التحصیل شاغل از کل شاغلان تغییری نکرده، اما سهم مردان فارغ‌التحصیل بیکار از کل بیکاران ثابت مانده است.