چرا آدم‌ها احساس کنند از سن‌شان جوان‌تر هستند

سالی که در آن متولد شده‌اید سن‌تان را تعیین می‌کند و هر بار که تولدتان از راه می‌رسد، کوکوی ساعت عمرتان یک ضربه دیگر می‌نوازد.

 اما عددی که روی شناسنامه‌تان نوشته شده سنی که احساس می‌کنید را نشان نمی‌دهد. از اطرافیان‌تان بپرسید و به شما خواهند گفت وقتی به سن ۴۰ سالگی می‌رسند حس می‌کنند جوان‌تر از سن حقیقی‌شان هستند. روان‌شناسان به احساسی که از سن‌تان دارید: سن فردی یا سوبژکتیو می‌گویند.

فواید زیادی در احساس جوان‌تر بودن از سن واقعی وجود دارد. اگر حس کنید از سن واقعی‌تان جوان‌تر هستید، بیش‌تر احتمال دارد رفتار‌های سالمی مثل ورزش منظم و تغذیه سالم را در پیش بگیرید. البته این امکان نیز هست که اگر حس کنید از سن واقعی‌تان جوان‌تر هستید، خطرپذیرتر بشوید؛ بنابراین احساس جوان‌تر بودن از سن واقعی (نه همیشه، اما اغلب) پیامد‌های مثبتی دارد.

چقدر رایج است که آدم‌ها احساس کنند از سن‌شان جوان‌تر هستند؟ آیا این الگو طی سال‌ها تغییر می‌کند؟

این پرسشی بود که گروهی از محققان در نشریه علم روانشناسی به آن پاسخ دادند.

آن‌ها داده‌هایی که حاصل یک مطالعه طولانی روی افراد مسنی با میانگین سنی ۶۱ سال در آلمان بود و از سال ۱۹۹۶ هرچندسال یکبار تکرار شده بود را گردآوری کردند. در سال‌های بعدی آدم‌های جدیدی به این گروه اضافه شده بودند تا اثر زیستن در دوره‌های متفاوت نیز سنجیده شود و یک طیف وسیع‌تر سنی در این زمینه به آزمون گذاشته شود.

این طراحی به محققان کمک می‌کرد هم‌زمان به دو پرسش پاسخ دهند: آیا انسان‌ها گرایش دارند که در هر دوره‌ای احساس کنند جوان‌تر از سن‌شان هستند و آیا این گرایش طی سال‌ها تغییر می‌کند؟

محققان علاوه بر سن حقیقی، از آن‌ها درباره سطح تحصیلات، انزوا و سلامت‌شان نیز سوال می‌پرسیدند.

در راستای داستان‌های عامیانه‌ای که شنیده‌اید، این تحقیق نیز نشان داد که طیف گسترده‌ای از افرادی که بالای ۴۰ سال سن داشتند، خودشان را جوان‌تر از سن حقیقی‌شان احساس می‌کردند. به‌طور میانگین، افراد احساس می‌کردند که ۱۱ درصد از سن واقعی‌شان جوان‌تر هستند. ۴۵ ساله‌ها احساس می‌کردند ۴۰ ساله هستند. ضمناً این احساس در زنان بسیار قوی‌تر از مردان بود.

عوامل مختلفی فاصله بین سن حسی و سن حقیقی را افزایش می‌داد. تحصیلات بالاتر باعث می‌شود که افراد احساس جوانی بیش‌تری کنند. برخورداری از سلامتی خوب باعث می‌شد که افراد احساس کنند جوان‌تر از سن حقیقی‌شان هستند. اما احساس تنهایی اثر معکوس داشت و فاصله سن حسی و سن واقعی را کم‌تر می‌کرد.

محققان هم‌چنین دریافتند که تمایل به حس جوان‌تر بودن از سن واقعی در طول زندگی تداوم دارد. ممکن است فکر کنید با نزدیک شدن به سال‌های پایانی زندگی (خصوصا ۸۰ و ۹۰ سال به بالا) سن حسی و حقیقی‌تان به هم نزدیک می‌شود. اما داده‌های این مطالعه نشان می‌دهد که حتی افراد ۸۰ سال و ۹۰ سال به بالا نیز خودشان را بسیار جوان‌تر از سن واقعی‌شان احساس می‌کنند.

اما یکی از جالب‌ترین یافته‌های این مطالعه نشان دادن این نکته بود که فاصله بین سن حقیقی و حسی در طی زمان افزایش یافته است. افرادی که قبل از سال ۱۹۳۵ متولد شده بودند بین سن حقیقی و حسی‌شان فاصله کم‌تری احساس می‌کردند. کسانی که بین سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۵۱ متولد شده بودند، این فاصله را بیش‌تر درک می‌کردند و در افرادی که بعد از ۱۹۵۲ متولد شده بودند، این فاصله به بالاترین حد رسیده بود. گرایش تدریجی برای حس جوان‌تر بودن از سن حقیقی در میان مشارکت‌کنندگان گزارش شد.

علت این گرایش مشخص نیست و این مطالعه نیز به این مطالب نپرداخته است. اما حمایت‌های فرهنگی زیادی در دوران مدرن برای افراد مسن‌تر وجود دارد که به آن‌ها امکان می‌دهد در فعالیت‌هایی مشارکت کنند که معمولاً با سنین جوان‌تر مرتبط است.

مثلا، رسانه‌های جمعی و اجتماعی موفقیت‌های ورزشی و تناسب اندام افراد مسن‌تر را تبلیغ می‌کنند. این گرایش در فیلم‌ها و تلویزیون هم بازتاب می‌یابد و افراد مسن‌تر به عنوان بازنشسته بازنمایی نمی‌شوند بلکه به عنوان اعضای فعال جامعه‌شان دیده می‌شوند