تابستان 1403 خیلی ترسناک و جهنمی است / این اتفاقات نشان از فاجعه است

تابستان سال آینده چه خواهد شد؟ این حجم نباریدن‌ها آیا خبر از یک فاجعه در آینده نزدیک می‌دهد؟

 پاییز امسال به لحاظ میزان بارش بسیار دلسرد‌کننده بود. بسیاری از نقاط کشور از‌جمله شهر تهران با این جمعیت انبوه و نیاز آبی فراوان، کمتر از انگشتان یک دست، بارش جانانه داشت. به این ترتیب پاییز با وحشت خشکسالی گذشت در حالی که دل‌ها گرم به زمستانی پربارش بود اما دریغ از زمستانی که واقعا زمستان باشد!

اتفاقاتی که نشان می‌دهد تابستان سال آینده خیلی ترسناک است

اینها مستنداتی است که ثابت می‌کند ایران رسما وارد چهارمین خشکسالی پیاپی شده و درعین حال برخی مخاطرات راهم به صورت جدی و واقعی ایجاد کرده‌است.

طی سال های اخیر برخی از تحلیلگران و کارشناسان محیط زیست از جمله کاوه مدنی(معاون سابق سازمان محیط زیست در دولت روحانی) نسبت به خشکسالی گسترده هشدار داده بودند و پدیده محیط‌زیستی «ترسالی» را تنها یک شایعه توصیف می‌کردند و در مقابل برخی دیگر از چهره های جنجالی همچون علی سیستانی، فعال مجازی و رائفی‌پور، نظریه‌پرداز اصولگرا با حمله به وی و رد مساله خشکسالی وعده بارش‌های سیل آسا و ورود ایران به «ترسالی» را به مردم نوید می‌دادند!

 علی سیستانی حدود ۴ سال پیش در یک اظهارنظر توئیتری علیه کاوه مدنی و البته به شوق ورود ایران به دوره «ترسالی» مدعی شده بود: تمام سدها پر شدن. تا قبل این به وضعیت بحران رسیده بودن الان وضعیت آبمون پایدار شده با ۳ ماه بارندگی از کجا معلوم دوباره این وضعیت پیش نیاد؟! چرا دل مردم رو خالی میکنید؟! علتش؟!

وی در اظهارنظری دیگر ضمن حمله دوباره به کاوه مدنی نوشته بود:

رائفی‌پور، نظریه‌پرداز اصولگرا هم در سال‌های پایانی دولت روحانی با طرح یک ادعای بحث برانگیز  درباره «ترسالی» توئیتی منتشر کرد و مدعی شده بود: در دوره تغییرات اقلیمی هستیم و در این دوره بی ثبات از خشکسالی به ترسالی گذار خواهیم داشت و آرام آرام شرایط در حالت جدید (ترسالی) ماندگار خواهد شد!

توئیت رائفی‌پور که آن روزها حسابی خبرساز شده بود.

روزنامه وطن امروز هم در آخرین سال دولت روحانی در صفحه نخست یکی از شماره‌های خود این سینگال غلط را به شهروندان داده بود که ایران وارد ترسالی شده است! که واکنش زهرا(یک کاربر توئیتری) را در این خصوص به دنبال داشت.

او با بازنشر تصویر زیر نوشت: یاد این تیتر روزنامه وطن‌امروز رو هم گرامی بداریم! هشتگ نه به دروغ فعال شود!

عکس باورنکردنی از یک کوه؛ دماوندی که هرگز ندیده‌اید! 

به موازات همین فضا و در همین رابطه روز گذشته تصویری از وضعیت کوه دماوند در فضای مجازی در حال بازنشر بود که مورد توجه کاربران قرار گرفت و خبرساز شد. بر اساس عکس منتشر شده حجم خشکسالی و عدم بارش برف در دماوند به شکل باورنکردنی گسترش یافته است.

همزمان طی روزهای اخیر عکسی جنجالی و پربازدید منتشر شد که تفاوت بارش برف در مرز مشترک ایران و ترکیه را نمایش داده بود و که کنایه کاربران درباره وعده رائفی‌پور و همفکرانش را به همراه داشت.

روزنامه جام جم، ارگان مطبوعاتی صداوسیما هم در شماره امروز خود در گزارشی در این رابطه نوشت:

* مستندات که ثابت می‌کند کشورمان رسما وارد چهارمین خشکسالی پیاپی شده؛ وضعیتی که زنگ خطر جدی را به صدا درآورده است.

* یکی ازاین مخاطرات، محوشدن ابرهای باران‌زا بر فراز دریاچه ارومیه است که رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در روزهای اخیر به آن واکنش نشان داده و گفته است: «دو گزینه میزان درجه حرارت یا تولید گازمتان در این باره مطرح است که مرجع ملی تغییر اقلیم و پژوهشکده محیط‌زیست کشور مکلف شده‌اند علت محو شدن ابرها را بررسی کنند.»

* اما شایعه‌ای که به مذاق افکارعمومی بسیار هم خوش آمده، ابردزدی ترکیه است که عامل زایش آن، انتشار همان عکسی بود که کوه‌های ترکیه را پر برف و کوه‌های ایران را خشک‌خشک نشان می‌داد. حالا در کنار این ریسمان بافته شده از علم وحدس و گمان و شایعه، یک واقعیت ایستاده که همان کم‌بارشی درفلات ایران وخشکسالی عمیق ودامنه‌داری است که خدا می‌داند سرانجام کار را به کجا خواهد کشید.

* چرا آسمان نمی‌بارد و نه پاییز، پاییز است و نه زمستان، زمستان؛ اصلا هوا چرا آن‌قدر گرم است؟ اینها سؤالاتی است که همه ما بارها از خودمان پرسیده‌ایم و کارشناسان مختلف نیز بارها به شکل‌های مختلف و از جنبه‌های گوناگون به آن پاسخ داده‌اند.

ماجرای عقیم‌سازی سیستم‌های بارشی چیست؟

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور با تاکید بر اینکه امکان تغییر انرژی سامانه‌های بارشی توسط انسان وجود ندارد و کم‌بارشی بر تمام نقاط خاورمیانه و آسیای میانه حاکم است، گفت: اخبار منتشر شده درباره عقیم‌سازی سیستم‌های بارشی و تغییر مسیر آن‌ها به کشورهای دیگر شایعه است و از نظر هواشناسی صحت ندارد.

ایران در سال جاری وارد چهارمین سال خشکسالی و کم‌بارشی شد. به‌گونه‌ای که بر اساس داده‌های هواشناسی، از ابتدای سال آبی جاری تنها ۳۶ میلیمتر بارندگی دریافت کرده است که با توجه به بارش‌های ۶۳.۲ میلیمتری بلندمدت ۴۲.۲ درصد کاهش بارندگی دارد.

در برخی شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها دلایلی از جمله تاثیر هارپ، ( پروژه تحقیق از یونوسفر با استفاده از ارسال امواج فرکانس بالا به این لایه و بررسی برهمکنش این امواج با لایه یونوسفر زمین) انتقال ابرها و سامانه‌های بارشی به کشورهای همسایه برای کم‌بارشی ایران منتشر شده است اما به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور به دلیل گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی، سامانه‌های بارشی مجال تقویت و بارندگی را پیدا نکرده‌اند و این شرایط در تمام نقاط آسیای میانه و خاورمیانه حاکم است همچنین سیستم‌های جوی انرژی بسیار بالایی دارند که انسان توانایی تاثیرگذاری بر آن‌ها را ندارد.

احد وظیفه در واکنش به اخبار منتشر شده مبنی بر تغییر مسیر ابرها، «هارپ» به عنوان علل تفاوت بارش ایران و کشورهای همسایه اظهار کرد: طی روزهای گذشته اخباری منتشر شده است که در کشورهای همسایه شمال غرب ایران برف وجود دارد ولی در کوه‌های ایران برفی نیست اما نکته قابل توجه این است که کم‌بارشی و خشکسالی در تمام مناطق آسیای میانه و خاورمیانه حاکم است.

بخش هایی از گفت و گوی وظیفه را در ادامه می خوانید:

تمام کشورهای ایران، سوریه، عراق و حتی ترکیه همچنین کشورهایی که در شمال شرق ایران در منطقه آسیای مرکزی قرار دارد نیز دچار کم‌بارشی و کمبود آب شده‌اند. این مسئله که برخی کشورهای اطراف ایران بارش برف بیشتری  را نسبت به ایران تجربه می‌کنند کاملا به تفاوت‌های اقلیمی کشورها مربوط است.

عامل اصلی خیزش گرد و غبار و توسعه بیابان‌ها در ترکمنستان کم‌بارشی و مصرف بی‌رویه آب است. نکته بسیار مهم این است که به‌هیچ وجه نباید شرایط جوی و میزان بارندگی‌ کشورها را با یکدیگر مقایسه کرد.

میانگین بارش‌های بلندمدت ترکیه حدود ۵۵۰ تا ۶۰۰ میلیمتر است اما میزان میانگین بارندگی‌های بلندمدت ایران به حدود ۲۰۰ میلیمتر رسیده است بنابراین می‌توان گفت که بارش‌های کشور ترکیه به‌طور کلی بین ۲.۵ تا ۳ برابر از ایران بیشتر است.

در برخی اخبار به بارندگی‌های مناسبی در عربستان اشاره شده که ایران آن را تجربه نمی‌کند این در حالیست که این کشور در دهه‌های اخیر به‌طور میانگین شش میلیمتر کاهش بارندگی نسبت به بلندمدت داشته است. بر اساس آمارها میانگین بارندگی‌های سالانه این کشور حدود ۶۰ میلیمتر ثبت شده که از بارندگی‌های ایران  بسیار کمتر است.

تغییرات اقلیمی جهانی است و تاثیرات مهمی بر گردش سامانه‌ها و الگوهای جوی گذاشته است، گرمای کم‌سابقه‌ حاکم بر خاومیانه، شمال افریقا و شرق مدیترانه یکی از دلایل اصلی نفوذ نکردن سامانه‌های جوی به این مناطق است و عملکرد سامانه‌ها نسبت به گذشته ضعیف‌تر است.

عقیم‌سازی سیستم‌های بارشی و یا انتقال آن‌ها به مناطق دیگر شایعه است و این موضوعات بر اساس علم هواشناسی صحت ندارد. سیستم‌های جوی بسیار پرانرژی هستند و قدرت بالایی دارند و بشر توانمندی تاثیرگذاری بر این سامانه‌های جوی را ندارد.

درست است که انسان در محیط زیست دخالت‌های زیادی کرده و آسیب‌های بسیار زیادی به آن زده است اما در زمینه عقیم‌سازی سیستم‌های بارشی خوشبختانه توانایی ندارد و نباید به این شایعات توجه کرد.

میانگین بارندگی‌های ایران حدود ۲۳۰ میلیمتر ثبت شد این درحالیست که در سال‌های ۹۷ و ۹۸  میزان بارندگی‌ها به حدود ۳۲۰ میلیمتر رسیده بود اما طی سال‌های اخیر که با کم‌بارشی، خشکسالی و گرمایش جهانی مواجه هستیم، کاهش یافته است.

این شرایط اقلیمی میزان بارندگی‌ها را تغییر می‌دهند. تغییرات اقلیمی به‌خصوص دخالت‌های انسانی موجب تشدید پدیده‌های حدی به اشکال مختلف همچون خشکسالی و کم‌بارشی و وقوع بارش‌های شدید و سیل‌آسا شده و تخریب محیط زیست، جنگل‌زدایی و گسترش بیابان‌ها را در پی داشته است.

دکترعباس رنجبر که عضو هیات علمی پژوهشگاه هواشناسی‌وعلوم جو است به ما می‌گوید:

* امسال نه‌فقط ایران که همه کشورهای همسایه ایران به‌جز ترکیه که استثناست، وضعیت بارشی نامناسبی دارند. علتش هم نبود رطوبت به اندازه کافی است، زیرا اگر قرار باشد بارش‌های خوبی داشته باشیم باید تغذیه رطوبتی به‌خوبی انجام شود درحالی که در پاییز و به‌خصوص آذر امسال این تغذیه به‌خوبی انجام نشد.»

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نیز که از شایعات مربوط به دستکاری ابرها یا همان ابردزدی در کشورهای پیرامونی ما با خبر است، این شایعه را رد می‌کند:

* امکان تغییر انرژی سامانه‌های بارشی توسط انسان وجود ندارد. به‌دلیل گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی، سامانه‌های بارشی مجال تقویت و بارندگی را پیدا نکرده‌اند و این شرایط در سراسر آسیای میانه و خاورمیانه حاکم است.

 مدیرکل هواشناسی استان تهران هم گفته است:* بارش های اخیر نتیجه تغییرات اقلیمی است و هر نوع صحبتی در خصوص ثمربخشی بارورسازی ابرها یا پایان خشکسالی و شروع ترسالی قابل قبول نیست.

«خط خشکسالی جدی است»، «ایران چهارمین کشور در معرض خشکسالی»، «تبدیل بخش های وسیعی از ایران به بیایان مطلب» و... اینها تیترهای خبری است که در ماه ها و سال های گذشته در بسیاری از رسانه های مکتوب و خبرگزاری ها به نقل از متولیان و مدیران مدیریت منابع آب بیان و منتشر شده است که هر کدام از آنها دلایل و نشانه های خاصی را دال بر صحبت های خود ارائه می دادند.

تا جایی که چندی پیش ناسا در گزارشی مهر تاییدی بر بحران خشکسالی در ایران به ویژه حاشیه خلیج فارس مطرح کرد که این موضوع زنگ خطر جدی را برای مسئولان کشوری به صدا درآورده است.

در ادامه واکنش برخی کاربران در این خصوص را برایتان آورده‌ایم:

* کاربری به نام امیر توئیت زد: لازمه یادآوری کنم که طبق گفته های رائفی‌پور ، کشور ایران ۳ ساله که وارد ترسالی شده، شما هم بگین شده!

* مهدی دیگر کاربر توئیتر هم با طعنه گفت: معلوم نیست چرا در این خشکسالی و کم آبی رائفی پور نمیاد بگه که وارد ترسالی شدیم و نمیخاد ما بفهمیم که وارد ترسالی شدیم!

* نیلوفر هم با یک شوخی تلخ کنایه زد: چرا می‌خندید؟ مگه ترسالی نیست؟

* مریم نیر در اظهارنظری متفاوت نوشت که پاییز تموم شد، زمستون هم داره پر میشه ولی امان از یک قطره برف و بارون! راستی چه خبر از ترسالی ؟!

* کامران هم با اشاره به عکس منتشر شده از دماوند می‌گوید: این عکس جدید دماوند تکان دهنده است، وضعیت بارندگی امسال بسیار نگران کننده است، خدا رحم کند. فقط یادتون هست یکی گفته بود وارد ترسالی شدیم دیگه؟؟؟؟

* ثمین هم نوشت: ما دو ساله تو ترسالی هستیم ولی گرمیم نمیفهمیم!

*سعید هم نوشت: با این وضعیت باید سریع‌تر منبع آب خریداری کنیم، چون مشخص نیست تابستون سال دیگه چه وضعیتی در انتظارمونه...

آماری که نشان‌دهنده وضعیت قرمز تهران است

در حالی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران حجم آب سدهای استان تهران در حال حاضر را ۲۸۱ میلیون متر مکعب اعلام کرد که با احتساب ۱ میلیارد و ۹۳۰ میلیون متر مکعب حجم مخازن این ۵ سد، تنها ۱۴.۵ درصد مخزن این سدها پر است.

خبرگزاری تسنیم: در حالی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران حجم آب سدهای استان تهران در حال حاضر را ۲۸۱ میلیون متر مکعب اعلام کرد که با احتساب ۱ میلیارد و ۹۳۰ میلیون متر مکعب حجم مخازن این ۵ سد، تنها ۱۴.۵ درصد مخزن این سدها پر است.

آماری که نشان‌دهنده وضعیت قرمز تهران است 

بهزاد پارسا اظهار کرد: حجم آب سدهای پنج گانه استان، اکنون 281 میلیون مترمکعب می‌باشد که این مقدار در مدت مشابه سال آبی گذشته 272 میلیون متر مکعب بوده است.

وی با بیان اینکه حجم آب کلی سدهای سامانه غرب شامل طالقان و امیرکبیر هم اکنون 225 میلیون مترمکعب می باشد، تصریح کرد: حجم کلی ذخایر سدهای سامانه شرق تهران شامل لتیان، لار و ماملو  نیز هم اکنون 56 میلیون متر مکعب اعلام شده که بر این اساس حجم کلی سدهای سامانه شرق در حال حاضر در مقایسه با سال گذشته  22 میلیون متر مکعب کاهش را نشان می دهد.

به گزارش تسنیم، حجم مخزن سد لار 960 میلیون متر مکعب، سد طالقان 420 میلیون متر مکعب، سد مالمو 250 میلیون متر مکعب، سد امیرکبیر 205 میلیون متر مکعب و سد لتیان 95 متر مکعب است که با این حساب ظرفیت آبگیری این 5 سد در مجموع 1 میلیارد و 930 میلیون متر مکعب می شود. به عبارتی در حال حاضر بیش از 85.5 درصد ظرفیت سدهای تهران خالی است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص نزولات جوی در فصل پاییز عنوان کرد: سومین ماه فصل پاییز با ثبت 6.6 میلیمتر بارش در حالی به پایان رسید که استان تهران نسبت به مدت مشابه سال گذشته و همچنین متوسط بلند مدت به ترتیب با کاهش 63 و 82 درصدی نزولات جوی مواجه بوده است.

پارسا با اشاره به اینکه مجموع ریزش‌های جوی ثبت شده توسط شبکه سنجش ایستگاه‌های آب و هواشناسی در حوزه عملکرد استان تهران، از ابتدای سال آبی جاری تا پایان فصل پاییز 38 میلیمتر بوده، افزود: این امر نشان از کاهش 51 درصدی میزان بارندگی‌ها نسبت به متوسط بلندمدت دارد.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای تهران همچنین اضافه کرد:  اگرچه بر اساس پیش بینی‌های سازمان هواشناسی، انتظار فعالیت پدیده النینو و وقوع بارش‌های فرانر مالی در فصل پاییز و به ویژه ماه‌های آبان و آذر می‌رفت ولی برخلاف الگوهای پیش بینی شده، فصل پاییز نیز با کاهش قابل توجه ریزش‌های جوی، به پایان رسید تا همچنان تمام امیدها معطوف به فعالیت سامانه‌های بارشی در فصل زمستان باشد.

پارسا توضیح داد: نتایج حاصل از اندازه‌گیری و محاسبات داده‌های ایستگاه‌های هیدرومتری ورودی سدهای لتیان، امیرکبیر، لار، ماملو و طالقان نشان دهنده کاهش قابل توجه حجم آب ورودی نسبت به دوره بلند مدت می‌باشد.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در پایان خاطر نشان کرد: با توجه به کاهش نزولات جوی و ورودی سدهای تامین کننده منابع آب استان تهران، توجه به مولفه‌های مدیریت منابع و مصارف بیش از پیش ضروری است و از شهروندان درخواست می‌شود، همچنان در زمینه مدیریت مصرف و صرفه‌جویی آب همکاری نمایند تا با رعایت الگوی مصرف بهینه، در تامین آب شرب پایدار بهترین خدمت را به مردم ارائه دهیم.