پیش بینی نگران کننده رئیس هواشناسی؛ ایران در معرض خطرات تغییر اقلیم

سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی با تاکید بر این که ایران بیشتر از متوسط جهانی و حتی بیش از سایر کشور‌های خاورمیانه تحت تاثیر تبعات تغییر اقلیم قرار گرفته است، گفت: با توجه به این که زیرساخت‌های شهری و عمرانی در بسیاری از نقاط کشورمان فرسوده و ناپایدار است و بخش زیادی از عرصه‌های طبیعی کشور با مساله تغییر کاربری اراضی مواجه شده، آثار مخرب تغییرات اقلیمی، ایران را بیش از سایر کشور‌ها درگیر خود کرده است.

 «سحر تاجبخش» معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواشناسی کشور در پاسخ به این سوال که با توجه به پیامد‌های شدید تغییرات اقلیمی برای ایران و مخاطرات جوی ناشی از آن در طول سال‌های اخیر، باید چه برنامه‌هایی به‌منظور سازگاری با تبعات تغییر اقلیم و کاهش اثرات مخرب این پدیده در دستور کار تصمیم‌سازان در کشور قرار گیرد، توضیح داد: در حال حاضر تغییر اقلیم یکی از چالش‌های محیط‌زیستی جدی در سراسر جهان محسوب می‌شود که تبعات زیان‌بار اقتصادی و اجتماعی آن بر هیچ‌کدام از سیاستمداران دنیا پوشیده نیست، زیرا امروزه افزایش متوسط دمای هوای کره زمین و پیامد‌های ناشی از آن، تمام جوامع بشری را تحت تاثیر قرار داده است.

وی افزود: منطقه خاورمیانه و کشور‌های در حال توسعه این منطقه از جمله ایران، عراق و عربستان، بیشتر از متوسط جهانی تحت تاثیر تبعات تغییر اقلیم به‌ویژه مخاطرات جوی ناشی از این پدیده قرار دارند. در این میان با توجه به این که زیرساخت‌های شهری و عمرانی در بسیاری از نقاط کشورمان فرسوده و ناپایدار است و بخش زیادی از عرصه‌های طبیعی کشور با مساله تغییر کاربری اراضی مواجه شده، آثار مخرب تغییرات اقلیمی، ایران را بیش از سایر کشور‌ها درگیر خود کرده است. این پیامد‌ها را در چند سال گذشته در تشدید فرونشست زمین، افزایش رخداد پدیده‌های حدی از جمله سیل‌های ویرانگر، رشد بیابان‌زایی و بیشتر شدن گرد و غبار مشاهده کرده‌ایم.

تاجبخش با بیان این که کم‌بارشی و خشکسالی‌های پیاپی چند سال گذشته، یکی از مهمترین تبعات تغییر اقلیم در منطقه خاورمیانه به حساب می‌آید، اظهار داشت: وقتی ایران بیشتر از متوسط جهانی و حتی بیش از سایر کشور‌های خاورمیانه تحت تاثیر آثار سوء تغییرات اقلیمی قرار گرفته است، طبیعتا تصمیم‌سازان ارشد کشورمان باید بیشتر از مسئولان سایر کشور‌ها برای سازگاری با تبعات تغییر اقلیم برنامه‌ریزی کنند. البته خوشبختانه در سال‌های اخیر توجه مسئولان کشور به این مساله بیشتر شده است و در برنامه هفتم توسعه، یک ماده قانونی به طور خاص به موضوع تهیه برنامه جامع ملی تغییر اقلیم اختصاص داده شده و سازمان حفاظت محیط‌زیست مکلف شده است که این برنامه را با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط از جمله سازمان هواشناسی، در قالب یک لایحه تهیه کند تا بعد از تصویب در هیات دولت، به مجلس ارسال شود.

معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: تدوین برنامه جامع ملی تغییر اقلیم می‌تواند تکالیف معینی را با هدف سازگاری با تبعات این پدیده برای دستگاه‌های اجرایی کشور مشخص کند؛ از جمله این که این برنامه می‌تواند برای سازمان هواشناسی در حوزه پایش و پیش‌بینی، برای وزارت نیرو در حوزه مدیریت منابع آب و انرژی، برای وزارت جهاد کشاورزی در حوزه اصلاح الگوی کشت، ترویج شیوه‌های نوین آبیاری و توسعه پایدار زراعت و باغبانی، برای وزارت صمت در حوزه جانمایی زیرساخت‌های صنعتی و برنامه‌ریزی برای کاهش انتشار آلاینده‌ها و برای سایر دستگاه‌های اجرایی، تکالیف مشخصی را در دیگر حوزه‌ها تعیین کند تا کشورمان در تمام زمینه‌ها در موضوع سازگاری با پیامد‌های مخرب ناشی از تغییرات اقلیمی برنامه‌های معینی را در دست اجرا داشته باشد.

رئیس سازمان هواشناسی کشور همچنین به نقش دستگاه‌های زیرمجموعه وزارت نفت در انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و آلاینده‌های جوی اشاره کرد و گفت: وظیفه اصلی تولید و توزیع سوخت‌های فسیلی به عنوان عامل اصلی انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در کشورمان برعهده وزارت نفت است، بنابراین این وزارتخانه می‌تواند نقش مهمی را در کاهش انتشار آلاینده‌ها ایفا کند که در بلندمدت به کم شدن آثار سوء ناشی از تغییرات اقلیمی کمک خواهد کرد، اما در حوزه سازگاری با تبعات تغییر اقلیم، دستگاه‌هایی مانند وزارتخانه‌های نیرو، کشاورزی و صمت مهمترین وظیفه را برعهده دارند که باید بیشترین توان خود را بر مدیریت منابع آب و انرژی و اصلاح زیرساخت‌ها و روش‌های اجرایی بگذارند تا پیامد‌های ناشی از تغییرات اقلیمی در کشورمان به حداقل برسد.

وی در پایان تصریح کرد: با توجه به این که رسیدن به توافق جهانی برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و همراهی تمام دولت‌ها با این موضوع که راهکار اصلی آن، کاهش وابستگی اقتصاد کشور‌ها به سوخت‌های فسیلی است، به‌شدت دشوار و در کوتاه‌مدت غیرممکن به نظر می‌رسد، اغلب کشور‌ها تمایل دارند که عمده فعالیت‌های خود را در حوزه سازگاری با تبعات تغییرات اقلیمی متمرکز کنند؛ به همین دلیل، در حال حاضر در مجامع جهانی تمرکز اصلی بر سازگاری با پیامد‌های تغییر اقلیم است، نه کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای به عنوان عامل اصلی ایجاد این پدیده؛ در همین راستا، در ایران نیز باید اصل سازگاری با تبعات تغییر اقلیم، مد نظر تصمیم‌سازان ارشد کشور قرار گیرد.