آمار تکان دهنده از مصرف لوازم آرایشی بین زنان ایرانی

«اغلب زنان ایرانی هر روز صبح به محض برخاستن از خواب مشغول آرایش می‌شوند. حتی اگر بیمار هم باشند بر این باورند که باید آراسته و آرایش‌کرده در مجامع عمومی ظاهر شوند..»

این بخشی از گزارش روزنامه فرانسوی در مورد زنان ایرانی است.

مدیرکل امور فراورده‌های آرایشی و بهداشتی سازمان غذاودارو محمود ال بویه ۱۶ خرداد گفت که برای پایین آمدن هزینه تولید لوازم آرایشی غیر مجاز «از مواد اولیه با گرید صنعتی و فلزات سنگین استفاده می‌شود که برای سلامتی به شدت خطرناک است.»

این درحالیست که ایران در رتبه اول پر مصرف‌ترین کشورهای دنیا از نظر مصرف مواد آرایشی است.

استفاده لوازم آرایشی در ایران به دوران هخامنشی برمی‌گردد، در آن دوران استفاده از حنا برای رنگ کردن موها و سرمه برای تیره کردن چشم‌ها، سفیداب برای روشن کردن پوست و وسمه (گیاهی گلدار از خانواده شب بویان) برای تیره و ضخیم کردن ابروها استفاده می‌شد.

اما اکنون در ترکیب لوازم بهداشتی غیرمجاز به دلیل استفاده از رنگ صنعتی «فلزاتی مثل سرب، ارسنیک و جیوه وجود دارد».طبق آمار میانگین سنی مصرف کنندگان لوازم آرایشی و بهداشتی در جهان ۲۵ سال است اما این سن در ایران هر روز پایین تر می‌آید، تا جایی که سن استفاده از این مواد آرایشی به ۱۴سال و حتی پایین‌تر و به زمان خردسالی هم رسیده است.

مصرف لوازم آرایش در ایران نسبت به ۲۰ سال قبل چهار تا پنج برابر افزایش یافته است، طی یک مطالعه در ایران هزینه خرید مواد آرایشی در هر خانواده (زنان بالای ۱۵ سال ساکن در مناطق شهری) طی پنج سال، ۲۲ درصد افزایش یافته است.

تاکنون ۲۹۶ نوع بیماری ناشی از مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی غیراستاندارد شناخته شده که شایع‌ترین آنها التهاب پوست، جوش‌های صورت، حساسیت پوستی، آلرژی، نازایی، سقط جنین بیماری‌های کبدی و انواع سرطان است. آمارها می‌گویند بعضا تا ۸۰ درصد از لوازم آرایش موجود در بازار قاچاق و غیر بهداشتی هستند.

مهدی ملک‌محمد، روانشناس، می‌گوید که یکی از مهم ترین دلایل گرایش به لوازم آرایشی در زنان ایرانی، شبکه‌های ماهواره‌ای هستند. «این شبکه‌ها در ترویج آرایش نقش پررنگی داشته‌اند، چرا که در تصاویری که در آن‌ها به نمایش گذاشته می‌شود افراد از مواد آرایشی استفاده می‌کنند.» بنابراین با حذف این شبکه‌ها از سبک زندگی افراد استفاده از لوازم بهداشتی هم کاهش می‌یابد.

اما در مقابل روانشناس اجتماعی رابعه پورحسینی می‌گوید که شبکه ماهواره‌ای تنها یا مهم‌ترین عامل نیست، که بتوان با حذف آن سبک زندگی فرد را تغییر داد، بلکه دلیل اصلی برای استفاده از لوازم آرایش «ترس از عدم تایید از سوی دیگران، عدم شناخت از نقاط مثبت وجودی خود، نداشتن اعتمادبه‌نفس و ارزیابی منفی از سوی دیگران است که سبب می‌شود اهمیت ظاهر زیبا در نگاه افراد دوچندان شود.»

کارشناسان معتقدند که خانواده‌ها نباید زیبایی را یک معیار تشویقی برای فرزندانشان قلمداد کنند. چراکه در بسیاری از موارد، علاقه به آرایش و زیبایی جویی از دوران کودکی شروع می‌شود و با گذر سن به شدت افزایش می‌یابد و پذیرش فرهنگ غالب و جامعه اطراف نیز می‌تواند بر علاقه فرزند به آرایش تأثیرگذار باشد.علاوه بر این مصرف کنندگان لوازم آرایشی باید هنگام خرید به مجوز‌های بهداشتی محصول دقت کنند و برای استعلام سلامت محصولات وارداتی، برچسب اصالت و بررسی شماره پروانه بهداشتی محصولات تولید داخل از سایت سازمان غذاودارو راه‌های اطمینان از سلامت محصولات آرایشی و بهداشتی است.