وضعیت نگران گننده خودکشی در ایران؛اظهارات خبرساز دستیار پزشکیان درباره مرگ در ایران

 دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور گفت: اگرچه میانگین نرخ خودکشی در کشور از متوسط جهانی کمتر است اما روند آن افزایشی است و این نگران کننده است.

علی ربیعی  در همایش «چالش‌ها و راهکارهای مدیریت بیمارـ محور دیابت در ایران» که صبح امروز پنج‌شنبه ۲۴ آبان که توسط انجمن دیابت گابریک برگزار شد، اظهار کرد: اگر حکمرانی به مسائل «علمی» و «جامعه» توجه نکند، پروژه‌ها با شکست مواجه می‌شود. به تازگی، جلسه‌ای با حضور دکتر پزشکیان با حضور جمعی از جامعه‌شناسان برگزار کردیم و ضرورت توجه حکمرانی به جامعه و علم در این جلسه مطرح شد. به نظر می‌رسد، دولت چهاردهم به موضوع علم و جامعه توجه می‌کند. 

وی ادامه داد: هنگامی که دولت‌ها به علم در ارتباط با پروژه‌های خود توجه نمی‌کنند، سبب گستردن دامی می‌شوند که دولت‌های آینده می‌بایست بر دام مسیر طی شده قرار گیرند و هیچ دولتی نمی‌تواند از این مسیر خارج شود. به طور مثال، مسکن یکی از این مسائل است.

تصمیم سخت دولت درباره بنزین

دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور با بیان اینکه ناچار هستیم که در ارتباط با مسئله بنزین تصمیم‌گیری کنیم، افزود: تصمیم‌گیری درباره مساله بنزین، تصمیمی لاجرم است. هنگامی که موضوع بنزین به یک مساله اجتماعی تبدیل نشود، به یک بحران عظیم اجتماعی تبدیل می‌شود. 

ربیعی با اشاره به اجرای طرح «تحول نظام سلامت» خاطرنشان کرد: طرح تحول سلامت در یک بازه زمانی، بزرگ‌ترین طرح اجتماعی دولت بود. تعارضات درون ساختاری طرح تحول نظام سلامت سبب تحقق پیروزی مورد انتظار از اجرای این طرح نشد. من بر این باور هستم که طرح تحول نظام سلامت از زمینه‌های تداوم برخوردار است و می‌تواند اثرگذار باشد. باز هم تاکید می‌کنم که تعارض‌های درون ساختاری مانند تعارض میان پزشکان و پرستاران و همچنین اجتماعی نشدن این طرح سبب شد که پیروزی مورد انتظار این طرح محقق نشود.

چرایی ناموفق بودن طرح تحول نظام سلامت

او با بیان اینکه موضوع اجتماعی شدن طرح تحول سلامت فقط محدود به جامعه نمی‌شود، افزود: موضوع طرح تحول سلامت می‌بایست به نوعی با اجتماع پزشکی به اشتراک گذاشته می‌شد.

دستیار اجتماعی رئیس‌جمهمور با اشاره به اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در استان‌های فارس و مازندران گفت: به منظور استمرار اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع با چالش‌های فراوانی روبرو شده‌ایم. من به منظور استمرار اجرای طرح پزشکی خانواده و نظام ارجاع در این ۲ استان نسبت به تزریق پول از سازمان تامین اجتماعی اقدام کردم. بررسی برخی طرح‌ها بیانگر این است که برخی پروژه‌های کشوری در درون پروژه اجتماعی‌شدن، صورت نگرفته است.

با «بیگانه‌شدن» اجتماعی مواجه می‌شویم اگر...

ربیعی با بیان اینکه اگر اجتماعی شدن در کانون توجه قرار نگیرد با پدیده «بیگانه‌شدن اجتماعی» مواجه می‌شویم، گفت: منظور از بیگانگی اجتماعی، بیگانه شدن جامعه با طرح‌ها است. منظور این است که سیاستگذار یک مسیر را پیش می‌گیرد در حالی که جامعه یک مسیر دیگر را مطالبه می‌کند.

او درباره ارزیابی اجتماعی طرح‌ها و اقدامات دولت توضیح داد: پس از اینکه طرح‌ها با توجه به علم و جامعه صورت گرفت، «ارزیابی اجتماعی» می‌بایست صورت گیرد اما این مولفه را در دست نداریم. پروژه‌های نفتی کشور از ارزیابی اجتماعی برخوردار نیست.تندیس‌های عظیم با دودکش‌های عظبم می‌سازیم اما به دلیل مسائل مربوط به تحریم، پول ساخت آن وجود ندارد. ساخت چنین مواردی، هیچ نسبتی با زندگی اجتماعی مردم ندارند که ناشی از فقدان ارزیابی اجتماعی طرح‌ها است.

وی گفت: طرح‌های سلامت، فاقد ارزیابی اجتماعی از منظر سلامت و محیط زیست است و به همین دلیل طرح‌ها جلو نمی‌رود. فقدان ارزیابی اجتماعی به طرح‌های سلامت محدود نمی‌شود بلکه در حوزه‌های مختلف وجود دارد.

تغییر نگرش نسل Z

ربیعی باذبیان اینکه نسل Z از «ارزش‌های بقا» عبور کرده‌اند و به ارزش‌های «ابراز وجود» رسیده‌اند، گفت: ابراز ارزش‌های بقا برای نسل‌های گذشته بود؛ همچنین ارزش‌های ابراز وجود دهک‌های پایین جامعه به دلیل فرایند ارتباطات افزایش یافته است. 

وی گفت: ضرورت حکمرانی با عقلانیت، توجه به مسائل علمی و اجتماعی پروژه‌ها و ارزیابی اجتماعی پروژه‌ها است.

ضرورت توجه به اجتماعی شدن در پروژه‌های سلامت

دستیار اجتماعی رئیس‌جمهمور با اشاره به طرح‌های و پروژه‌های سلامت اظهار کرد: به طور قطع، پروژه‌های حوزه سلامت بدون اجتماعی شدن با موفقیت زیادی همراه نخواهند بود. فهم درست از یک مسئله بسیار اهمیت دارد. 

نسبت بیشتر جمعیت شاغل معتاد به جمعیت بیکار 

ربیعی با بیان اینکه جلساتی در ارتباط با آسیب‌های اجتماعی در رده‌های بسیار بالای کشور برگزار شد، گفت: حاشیه‌نشینی را به عنوان «متغیر مستقل» در نظر گرفته بودند و حاشیه نشینی به طلاق،خودکشی و اعتیاد خروجی می‌دهد. اگرچه به عنوان وزیر در جلسه بودم اما برآمده از مناطق پایین شهر هستم.

وی ادامه داد: در این جلسه مطرح کردم که میزان طلاق در مناطق یک، دو و ۳ تهران از ۱۶، ۱۷ و ۱۸ بیشتر است. همچنین میزان اعتیاد در میان جمعیت شاغل نسبت به جمعیت بیکار بیشتر است. 

ضرورت توجه به متغیرهای ناظر بر سلامت

دستیار اجتماعی رئیس‌جمهمور با بیان اینکه اگر متغیرهای ناظر بر سلامت نادیده گرفته نشوند میزان هزینه‌های آینده کاهش می‌یابد، گفت: اگر سرمایه‌گذاری اجتماعی صورت گیرد به دولت و تحقق طرح‌ها بسیار کمک می‌کند. نظام سلامت پیش از اینکه به متغیرهای درون نظام سلامت وابسته باشد به متغیرهای بیرون نظام سلامت وابسته است. بسیاری از متغیرهای خارج از نظام سلامت در اختیار نظام سلامت نیست و در اختیار حکمرانی قرار دارد. 

وی با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی طی گزارشی در سال‌های ۱۹۹۶ و ۲۰۰۵ در ارتباط با متغیرهای نظام سلامت مباحثی را مطرح کرده، افزود: به طور مثال، این گزارش بیانگر این است که ثروتمندان نسبت به فقرا سالم‌تر هستند. جوامعی که نابرابری در آنها وجود دارد از منظر سلامت ناسالم هستند و نابرابری در جوامع پیشرفته مانند آمریکا نیز وجود دارد. 

وضعیت مرگ‌ومیر ناشی از حوادث ترافیکی 

ربیعی درباره میزان مرگ‌ومیر ناشی از حوادث ترافیکی خاطرنشان کرد: حدود ۵هزار موتورسوار در حوادث ترافیکی جان خود را از دست می‌دهند. اغلب موتورسوارانی که جان خود را در حوادث ترافیکی از دست می‌دهند، توانایی خرید کلاه ایمنی را ندارند و برخی نیز نسبت به داشتن کلاه ایمنی بی‌توجه هستند. بررسی‌ها بیانگر این است که اغلب موتورسوارانی که ان خود را در حوادث ترافیکی از دست می‌دهند دارای مشاغل پر استرس هستند. 

او با اشاره به اهمیت موضوع امنیت شغلی گفت: اگر افراد از امنیت شغلی برخوردار نباشد بیشترین میزان استرس را تجربه می‌کنند. 

وی گفت: هرچه میزان خصوصی‌شدن حمل‌ونقل افزتیش یابد،مشکلات سلامت بیشتر می‌شود. نداشتن پایه‌های حمل‌ونقل عمومی سبب افزایش مشکلات سلامت می‌شود.

مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا

ربیعی با بیان اینکه درباره مسائل زیست‌محیطی موارد متعددی مطرح شده،افزود: سال گذشته، حدود ۸۸۰ نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را در استان مرکزی از دست داده‌اند. طراحی صنعتی استان مرکزی به غلط صورت گرفته است؛ به نحوی که صنایعی که می‌بایست در کنار دریا مستقر می‌شدند در این استان قرار دارند.

تصمیم سخت دولت درباره مازوت‌سوزی 

دستیار اجتماعی رئیس‌جمهمور با اشاره به توقف مازوت سوزی در برخی نیروگاه‌های کشور گفت: دولت در ارتباط با توقف سوزاندن سوخت اشتباه میم گرفته و این موضوع جزو تصمیم‌های سخت است اما جامعه می‌بایست در ارتباط با این تصمیم‌ها سخن بگوید. دولت درباره توقف مازوت‌سوزی تصمیم‌گرفت و این موضوع برای نخستین‌بار در کشور انجام شد. وجود چراغ‌های فراوان در خیابان‌ها چه فایده‌ای دارد؟ میزان چراغ‌های خیابان‌های کشورهای اروپایی و مغازه‌های این کشورها کم است. 

پزشکان و اساتید دانشگاه، مرجع مراجعه مردم

وی با بیان اینکه پزشکان و اساتید دانشگاه در ردیف اول گروه‌های مرجع قرار دارند، افزود: اگرچه نسبت به نهادگرایی پزشکان انتقاد دارند اما باید بگویم که پزشکان جزو ردیف اول گروه‌های مرجع هستند. پزشکان نسبت به جامعه مسئول هستند و با توجه به اینکه پزشکان در ردیف اول گروه‌های مرجع قرار دارند، صدای آنها توسط جامعه شنیده می‌شود.

نقش تغذیه در بروز دیابت

وی با اشاره به نقش تغذیه در بروز دیابت گفت: نتایج یک مطالعه بیانگر این است افرادی که بیش از ۶۰ سال دارد و به بیماری دیابت مبتلا هستند، تغذیه سالمی در دوران کودکی خود نداشته‌اند. 

لغو غربالگری ژنتیکی در طرح جوانی جمعیت

ربیعی با بیان اینکه از غربالگری ژنتیکی در کشور در چند سال گذشته جلوگیری کردند، گفت: پیش از این روزها، زمانی که در دولت حضور داشتم با خون دل خوردن فراوان توانستم غربالگری ژنتیکی را در کشور اجرا کنم. اگرچه هزینه هر غربالگری حدود ۸ تا ۱۰ میلیون تومان بود اما غربالگری ژنتیکی را در کشور اجرا کردیم. طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده از اجرای غربالگری ژنتیکی در کشور جلوگیری کرد. 

وی با اشاره به توزیع سرنگ در برخی مناطق گفت: شرایط اجتماعی برخی مناطق به نحوی بود که می‌بایست سرنگ رایگان در آن مناطق توزیع می‌کردیم. اگر مسائل اجتماعی مناطق در کانون توجه قرار نگیرد میزان بیماری‌ها افزایش می‌یابد. 

نرخ خودکشی در کشور از متوسط جهانی کمتر است اما روند صعودی را طی می‌کند

ربیعی با بیان اینکه خودکشی در کشور از متوسط جهانی کمتر است، خاطرنشان کرد: اگرچه میانگین خودکشی در کشور از متوسط جهانی کمتر است اما این موارد روند صعودی خود را طی می‌کند. سال‌های گذشته بخش اعظمی از موارد خودکشی به مسائل فرهنگی محدود می‌شد اما شرایط کنونی تغییر کرده است.

فرودستان نظام سلامت هیچ صدایی ندارند

دستیار اجتماعی رئیس‌جمهمور با بیان اینکه فرودستان نظام سلامت هیچ صدایی ندارند، گفت: افرادی که به بیماری‌های خاص‌ و صعب‌العلاج مبتلا هستند و همچنین فرودستان نظام سلامت می‌بایست پر کانون توجه قرار گیرند. دولت‌ها تاکنون مدعی‌العموم بیماران نبوده‌اند اما دولت چهاردهم و وزارت بهداشت با هدایت دکتر ظفرقندی به سمت مدعی‌العموم شدن دولت برای بیماران گام برمی‌دارند.

ضرورت تغییر ساختار بیمه‌ها

ربیعی با انتقاد ازعملکرد بیمه‌ها گفت: متاسفانه، بیمه‌ها به کارپرداز دولت تبدیل شده‌اند. جامعه پزشکی می‌بایست به عملکرد درست بیمه‌ها کمک کند؛ عملکرد درسته بیمه‌ها به نفع جامعه پزشکی نیست بلکه مردم از این موضوع نفع می‌برند. متاسفانه،بیمه‌ها به نظام کارپردازی تبدیل شده‌اند. اگر بیمه‌ها بتوانند به یک میانجیگر میان پزشک و بیمار تبدیل شوند و بتوانیم چنین شرایطی را ایجاد کنیم به کار بزرگی دست زده‌ایم.

او با بیان اینکه نهادهای مدنی می‌توانند در حل مشکلات اجتماعی بسیار اثرگذار باشند، افزود: من بر این باور هستم که نهادی به منظور تقویت نهادهای مدنی و اجتماعی ایجاد شود. به جای برخورد امنیتی با نهادهای اجتماعی می‌بایست در جهت توانمندسازی آنها گام برداریم.