خنجر هخامنشی تقلبی است؟
استاد دانشگاه کالیفرنیا که خنجر آکیناکه منسوب به اردشیر اول هخامنشی را پیش از نمایش در موزه گتی آمریکا بررسی کرده است، درباره اصالت آن گفت: «من هم مطمئن نیستم. از موزه گتی خواستم از آن نمونه‌برداری و آزمایش کند، اما آن‌ها نخواستند زیر بار بروند.»
کارشناس میراث فرهنگی در ادامه بحث بر سر اصالت خنجر هخامنشی جوابیه‌ای را از متئو کنپا Matthew P. Canepa، استاد تاریخ هنر و باستان‌شناسی ایران در دانشگاه کالیفرنیا ـ منتشر کرد. او گفته است: «وقتی این اثر از جعبه برای قرار دادن در نمایشگاه خارج شد، متوجه شدم چوب خشک‌شده (پوسیده) در غلاف وجود دارد. همچنین می‌توانید ببینید که بقایای تیغه، زنگ زده، اما باقی مانده است. اگر تقلبی باشد، باید کار بسیار پیچیده و علمی باشد تا چوب باستانی و فلز اکسیدشده را در خود جای دهد.
از متصدیان {موزه} گتی خواستم از آن {خنجر/آکیناکه} نمونه‌برداری و آزمایش کنند، اما آن‌ها نخواستند زیر بار آن روند.ای کاش آن‌ها این کار را انجام می‌دادند تا امکان بررسی داده‌های تجربی به‌دست آید.»
نظر این استاد دانشگاه کالیفرنیا درباره کتیبه این خنجر چنین بوده است: «من هم مطمئن نیستم... کتیبه با فرمول معمولی که روی ظروف هخامنشی می‌بینم متفاوت است، اما به طور کلی باید نسبت به کتیبه‌های بیش از حد کامل و یکنواخت شک کنیم. واقعا امیدوارم مجموعه‌ای که آن را در اختیار دارد مایل به آزمایش چوب باشد.»
هژبری که توضیحات این استاد دانشگاه کالیفرنیا را در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کرده است درباره اصالت‌سنجی این شیء تاریخی منسوب به اردشیر هخامنشی که در موزه گتی لس‌آنجلس به نمایش گذاشته شده است، به ایسنا یادآور شد: «تا اصالت این شیء به دلایلی نفی نشود، باید اصل را بر درست بودن آن بگذاریم.»
خنجر طلایی منسوب به اردشیر هخامنشی در کنار حدود ۲۰۰ شیء تاریخی دیگر در نمایشگاه «ایران‌باستان، جهان کلاسیک» از ششم آوریل (چهارشنبه ۱۷ فروردین‌ماه) در موزه گتی‌ویلا در شهر لس‌آنجلس آمریکا، به نمایش گذاشته شده است. آثار به نمایش گذاشته‌شده از موزه‌های ایالات متحده آمریکا، اروپا و خاورمیانه، از جمله متروپولیتن، موسسه شرق‌شناسی شیکاگو، لوور و برلین و همچنین مجموعه‌های خصوصی گردآوری شده است.
فری اسپایر، متصدی ارشد آثار باستانی در موزه گتی، گفته است: «بسیاری از اشیاء قابل توجه ایران باستان که حدود ۱۲۰۰ سال را در بر می‌گیرند، برای نخستین بار در ایالات متحده به نمایش گذاشته شده‌اند.»
سهیل دلشاد ـ پژوهشگر خطوط باستانی ـ با اشاره به کتیبه این خنجر که در سه سطر و به سه خط و زبان فارسی باستان، عیلامی هخامنشی و بابلی هخامنشی است، از جمله پژوهشگرانی است که به اصالت کتیبه این خنجر شُبهه وارد کرده است.
مهرداد ملک‌زاده از دیگر باستان‌شناسانی است که با شبهه در اصالت این آکیناکه یا خنجر و احتمال جعلی بودن آن، گفته است: «نقوش این نیام بیش از حد شلوغ و اغراق‌شده است. مقایسه کنید با تیغ و نیام نوع آکیناکس که در نقش‌برجسته بار عام تخت جمشید نقش شده و در عین پرکاری و نفاست، دارای سَبک و متانت خاصی است. به نظرم جعل‌کننده تلاش کرده هرچه عناصر نگاره‌شناختی دوره هخامنشی را می‌شناسد روی این نیام اجرا کند. خط میخی پشت آن هم بسیار ناشیانه به نظر می‌رسد.»
تورج دریایی ـ تاریخ‌دان و استاد ایران‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا ـ که در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه حضور داشته و آثار به نمایش گذاشته‌شده را از نزدیک دیده است، اما این نکته را یادآور شده است که «این موزه {گتی} در سال ۱۹۷۴ ساخته شد و دارای ۴۴۰۰۰ اشیاء باستانی است که به غیر از اشیاء یونانی و رومی، بیشترین تکوک‌های اشکانی را در اختیار دارد و به خاطر نمایش اشیاء ایران باستان و اکنون کلکسیونی از ایران باستان اهمیت یافته است. این موزه بهترین دستگاه‌های مطالعه اشیاء و تاریخ‌گذاری آن‌ها را دارد و هر ساله چندین سمینار برای موزه‌داران و دانشجویان این رشته ترتیب می‌دهد.»
نمایشگاه «ایران‌باستان و جهان کلاسیک» تا ششم اگوست برابر با ۱۷ مرداد در موزه گتی برپا است. این نمایشگاه در سه بخشِ هخامنشیان، پس از هخامنشیان (از زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران در حدود ۳۳۰ قبل از میلاد) و امپراتوری ساسانی برگزار شده است و قصد دارد با نمایش این گنجینه، تبادلات گسترده ایران باستان با یونان و روم را بررسی کند./ ایسنا
ارسال نظر