«آب»، «اینترنت» و «حقوق» بیشترین دغدغه مردم در سال ۱۴۰۰
مطالبات مربوط به موضوع مشخص یعنی «حقوق» و «آب» است. این دو موضوع بیشترین امضاها را پس از آغاز به کار دولت رئیسی و به نوعی از نیمه مردادماه به این سو دریافت کردهاند. دو موضوع «همسانسازی حقوق» و «افزایش حقوق متناسب با تورم» در میان کارزارهای مربوط به «حقوق» بیشترین امضاها را دریافت کردهاند.
تحلیل تعداد کارزارهای ثبتشده در خصوص موضوعات مختلف میتواند راهحلی برای شناسایی کارزارهای دارای اهمیت بیشتر باشد؛ اما این روش ضعفهایی دارد از جمله آن که به جامعهشناسان و سیاستگذاران نشان نمیدهد که کدام کارزارها توانستهاند افراد بیشتری را با خود همراه کرده و امضای بیشتری بگیرند. به عبارت بهتر، فراوانی یک کارزار لزوما به معنای آن نیست که آن کارزار دغدغه بخش زیادی از مردم است.
به منظور برطرف کردن این مسئله، تحلیل تعداد امضای ثبتشده راجع به هر کارزار میتواند فهم بهتری از مطالبات مردم بهدست دهد. امضای بیشتر یک کارزار نشاندهنده دغدغه بیشتر مردم حول آن موضوع است. به طور مثال اگرچه کارزارهای مربوط به انتصابات فراوانی بیشتری نسبت به کارزارهای مربوط به همسانسازی حقوق در پلتفرم کارزار داشته است، اما کارزارهای مربوط به همسانسازی حقوق به مراتب توجه بیشتری را به خود جلب کرده که نشان دهنده دغدغه بیشتر مردم نسبت به انتصاب افراد است.
از آنجایی که در سال جاری دهها هزار کارزار در پلتفرم کارزار ثبتشده است و حجم عظیمی از دادهها پیشروی تحلیلگر قرار دارد، یک روش قابل دفاع برای تحلیل کارزارهای پرطرفدار و شناسایی دغدغه عموم مردم، دستهبندی این کارزارها بر اساس کلماتی است که در عنوان آنها به کار رفته است. به همین منظور، با روش تحلیل محتوای کمّی و با کمک ابزارهای کامپیوتری، پرتکرارترین کلمات در عنوان سایر کارزارها شناسایی شده و میزان امضایی که کارزارهای حاوی این کلمات بهدست آوردهاند، بهدست آمده و تحلیل شده است.
نمودار شماره یک به تفکیک نشان میدهد که در سال جاری، کارزارهای حاوی کدام کلمات بیشترین امضاها را قبل و بعد از آغاز دولت ابراهیم رئیسی بهدست آوردهاند. همانطور که در این نمودار مشخص است، پس از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی، کارزارهای اعتراضی که در مخالفت با یک موضوع شکل گرفته است حدودا ۲ برابر بیش از قبل از آغاز این دوره امضا جمعکردهاند.
البته کارزار مربوط به مخالفت با طرح صیانت اینترنت به دلیل شرایط ویژهای که داشته و به تنهایی بیش از ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار امضا دریافت کرده، در میان این کارزارها مستثنی شده و به عنوان یک دستهبندی مستقل به طور جداگانه در این نمودار تحلیل شده است. افزایش امضای کارزارهای اعتراضی به موضوعات مختلف پس از آغاز به کار دولت رئیسی نشاندهنده را میتوان به افزایش اعتراضات گروههای مختلفی از مردم در این دوره تفسیر کرد. اما آنچه در این نمودار مهمتر است، مطالبات مربوط به موضوع مشخص یعنی «حقوق» و «آب» است. این دو موضوع بیشترین امضاها را پس از آغاز به کار دولت رئیسی و به نوعی از نیمه مردادماه به این سو دریافت کردهاند. دو موضوع «همسانسازی حقوق» و «افزایش حقوق متناسب با تورم» در میان کارزارهای مربوط به «حقوق» بیشترین امضاها را دریافت کردهاند.
موضوعات مربوط به دانشجویان، دانشگاه و امتحانات نیز از جمله مهمترین موضوعاتی است که پس از آغاز دولت ابراهیم رئیسی که همزمان با آغاز مدارس و دانشگاهها بوده، مورد توجه مردم قرار گرفته است. از جمله مهمترین کارزارهایی که بیشترین امضا را به خود اختصاص دادهاند میتوان به دو کارزار «درخواست احتساب سابقه بیمه دوران دانشجویی» و «مخالفت با امتحانات حضوری دانشجویان» اشاره کرد که هرکدام به تنهایی بیش از ۱۰۰ هزار امضا دریافت کردهاند.
کارزار مهم دیگری که پس از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی در قیاس با سایر موضوعات مورد توجه قرار گرفته، کارزار مربوط به حیوانات است. کارزار «درخواست لغو یا اصلاح طرح صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات» از جمله کارزارهایی هستند که مورد استقبال بسیاری از شهروندان قرار گرفته و نشان میدهد طبقه متوسط شهری نسبت به این مسئله حساسیت فراوانی نشان داده است. البته کارزار «درخواست لغو برخورد با سگگردانی و اصلاح قوانین این حوزه» نیز پیش از آغاز به کار دولت رئیسی پرطرفدار شده که هر دو ریشه در اقدامات مجلس در مواجهه با حیوانات داشته که اعتراض فعالان حقوق حیوانات و طبقه متوسط شهری را در پی داشته است. نکته دیگری که در نمودار شماره یک جای تامل دارد، کاهش امضای کارزارهای محلّی و منطقهای پس از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی است.
تا پیش از این دولت، کارزارهای محلی و منطقهای اقبال بیشتری از جانب مردم دریافت میکردند، اما با شروع کار دولت رئیسی، هرچند فراوانی کارزارهای محلی افزایش یافته است، اما این کارزارها در جلب امضا ناموفق بودهاند و یا مردم منطقهای و محلی علاقه چندانی به امضای کارزارها نشان ندادهاند. این کارزارها که عمدتا راجع به ساخت جاده یا زیرساختهای اینترنت در شهرها و روستاها بوده، در ماههای اخیر چندان توجهات را جلب نکرده است که علت آن جای تامل دارد. اشاره به این نکته هم ضروری است که کارزارهای محیط زیستی به ویژه راجع به آب در تحلیل کارزارهای محلی جدا در نظر گرفته شدهاند.
در مورد هر یک از عناوینی که در نمودار شماره ۲ آمده میتوان به تفکیک نکاتی را ذکر کرد. اما از آنجایی که این گزارش به بررسی مهمترین یافتههای حاصل از دادههای امضاهای پلتفرم کارزار اختصاص دارد، تحلیل دیگر عناوین را بر عهده خواننده میگذارد. آنچه همچنان جای بررسی و تأمل بیشتر دارد، نگاهی گذرا به کلیت کارزارهای منتشر شده در سال جاری فارغ از زمان آن است که در نمودار شماره ۲ آمده است.
این نمودار نشان میدهد که موضوع مخالفت با طرح صیانت اینترنت در میان سایر موضوعات، حتی در قیاس با مطالبات دانشگاهیان و یا مطالبات مربوط به حقوق و دستمزد، همچنان بیشترین توجهات را به خود جلب کرده است.
اما کارزارهای مربوط «آب»، اما از جمله موضوعاتی است که چه قبل از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی و چه پس از آن، مورد توجه اقشار مختلف مردم بوده است. مطالعه این کارزارها در ایام مصادف با اعتراض مردم اصفهان به خشکی زایندهرود، مفید است. در میان این کارزارها، کارزاری با عنوان «درخواست تجدید نظر در انتقال آب زایندهرود به سایر استانها و تضییع حق کشاورزان اصفهان» که در ۲۲ تیر ماه در پلتفرم کارزار منتشر شده بیشترین امضا را داشته است. مطالعه این کارزار نشان میدهد که از تیرماه گذشته دغدغه جدی حول موضوع آب زایندهرود شکل گرفته که به آن بیتوجهی شده که امروز منجر به تشدید این مطالبات و حضور میدانی مردم شده است. کارزار «درخواست از مقام معظم رهبرى جهت ورود به بحران آب و فاجعه محیط زیستی استان خوزستان» نیز که در تاریخ ۱۶ تیر ماه در پلتفرم کارزار منتشر شده یکی دیگر از کارزارهای پرطرفدار در مورد آب و مشکلات محیط زیستی است. نکته مهمی که در تحلیل نمودار فوق دارای اهمیت است، تحلیل اقشار و گروههاییاند که در امضای کارزارها بیشترین مشارکت را داشتهاند.
مطابق با نمودار ۲ دانشجویان، بازنشستگان، زنان، معلمان و فرهنگیان، کارمندان و کارگران به ترتیب بیشترین مشارکت را در امضاهای پلتفرم کارزار داشتهاند. تعداد امضای کارزارهای مربوط به کارگران بسیار کم بوده که نشاندهندهی آن است که صدای کارگران در پلتفرم کارزار چندان بلد نیست.
پژوهشهای دیگر در خصوص فضای آنلاین نیز پیش از این نشان داده بود که صدای کارگران در شبکههای اجتماعی نظیر توئیتر و اینستاگرام نیز شنیده نمیشود و به تبع آن مطالبات آنها نیز در قیاس با سایر اقشار و گروههای اجتماعی در فضای آنلاین کمتر شنیده میشود. وضعیت اقتصادی کارگران که مانع از دسترسی آنها به اینترنت و گوشی هوشمند و در نتیجه حضور فعال آنها در فضای آنلاین میشود یکی از مهمترین عواملی است که مانع از شنیدهشدن صدای آنها میشود که در تحلیلهای جامعهشناسانه از فضای آنلاین ایران باید مورد توجه قرار گیرد.
ارسال نظر