مطب روانشناسی سگ‌های افسرده؛ بفرمایید؟

انسان‌نگاری حیوانات خانگی و معادل‌سازی تک‌تک محیط‌های انسانی برای حیوانات خانگی هرساله وارد فاز تازه‌ای می‌شود به گونه‌ای که حالا به شکل جدی به نظر می‌رسد این انسان‌نگاری تنها در جهت کسب درآمد تازه از این پدیده وارداتی‌ست.

نگهداری از حیوانات در خانه ماجرای دیروز و امروز نیست. از گذشته‌های دور در جوامع انسانی نگهداری از حیوانات مرسوم بوده است. اما در چندسال اخیر این موضوع در نوع نگاه به آن و شکل برخورد، دچار تغییرات جدی شده است؛ در گذشته اگر انسان‌ها از حیوانات اهلی و صرفا برای رفع نیازهای خودشان مانند نگهبانی، تامین امنیت و غذا نگهداری می‌کردند اما امروزه به نظر می‌رسد، نگاهِ کلی نسبت به نگهداری از حیوانات خصوصا در زندگی­های شهری تغییرات زیادی کرده است و اهدافی که افراد برای این نگهدای دنبال می‌کنند درحال دگرگونی‌ است. در برخی موارد نیازهای مادی انسان‌ها برای نگهداری از حیوانات اصلا مطرح نیستند و حیوان صرفا برخی نیازهای روحیِ صاحبش را تامین می‌کند.

شاید تا به حال اسم کسب و کارهای جدیدی که مرتبط با حیوانات خانگی هستند به گوش‌تان خورده باشد؛ کسب و کارهای مثل: مزونِ لباسِ حیوانات خانگی، خانه‌ی بازیِ این حیوانات، باشگاه ورزشی، آتلیه‌های عکاسی یا حتی روانشناسِ حیوانات خانگی! این کسب و کارها خصوصا در شهرهای بزرگ و به کمک تبلیغات در فضای مجازی بین کسانی که حیوان خانگی دارند شناخته شده هستند. مراجعه کننده به آن‌ها درحال افزایش است و به بنگاه‌های سودآوری برای صاحبانشان تبدیل شده‌اند. به یک شعبه از هرکدام از آن‌ها در شهر تهران سرزدیم تا از جزئیات کارِشان بیشتر مطلع شویم.

«چی بپوشم» به زبان هاپویی!

 فعالیت این مزون در ابتدا از یکی از شبکه‌های اجتماعی آغاز شده است؛ اما اکنون شعبه‌ی خرید حضوری نیز دارند. چند خانم، موسس و گرداننده‌ی آن هستند، کارِ اصلی‌شان دوخت لباس‌های متنوع برای سگ‌ها، گربه‌ها و سایر حیوانات خانگی است؛ اینجا لباس‌های ورزشی، لباس راحتی و حتی کت و شلوار وسایر لباس‌های رسمی مخصوص حیوانات دوخته می‌شود و چندین رِگال مخصوص حیوانات مختلف دور تا دور آن را گرفته است. لباس‌های مخصوص فصل گرما و سرما از یکدیگر تفکیک شده‌اند، تنوع جنس و رنگ بسیار زیاد است و در نگاه اول لباس‌ها، لباسِ کودک به چشم می‌آیند. مسئول فروش توضیح می‌دهد که: «ما اینجا هم لباس‌های آماده برای حیوانات داریم و هم سفارشِ دوخت قبول می‌کنیم.» جدول راهنمای اندازه گیری را به دست‌مان می‌دهد و تاکید می‌کند که در صفحه مجازی‌شان توضیحاتِ کامل‌تری درباره‌ی آن دارند. او اضافه می‌کند:«در فصل سرما فروش‌مان بیشتر می‌شود و معمولا تعداد مشتری‌های خانم برای ما از آقایان بیشتر است. پرفروش­ترین اجناس ما لباس­ها و لوازم مخصوص سگ­هاست. خود من حیوان خانگی ندارم ولی آن­طور که پیداست رسیدگی به ظاهر سگ­ها جذابیت و اهمیت بیشتری نسبت به سایر حیوانات دارد. ما این روزها سفارشِ دوختِ لباسِ سِت برای حیوانات و صاحبانشان را نیز داریم، این سبک لباس پوشیدن‌ها بیشتر مخصوصِ جشن تولدها و مراسمات است که صاحبان حیوانات دوست دارند لباس‌هایی مثل هم بپوشند و حیوان‌شان زیبا و مرتب به نظر بیاید. البته گاهی هم مراسم مخصوص خود حیوان است، مثل جشن تولد یا سالروزِ به سرپرستی گرفتنِ حیوان‌شان. در این شکل مراسم‌ها، صاحبان حیوانات حساسیت بیشتری نسبت به تیپ حیوان دارند و ما مثلا این مدل‌ها را برایشان تدارک می‌بینیم» بعد به کت و شلوار و کروات و پیراهنی اشاره می‌کند که در اولِ رگال قرار داده شده است که از روی رنگ آن­ها به نظر دخترانه و پسرانه بودن­شان تفکیک شده است.  قیمت‌های لباس‌ها بسته به سایز و جنس متفاوت است و از دویست هزار تومان تا یک ملیون تومان متغیر است. از او درباره­ نحوه­ پوشاندن لباس به حیوانات می­پرسیم و با خنده پاسخ می­دهد: «گربه­ها در این مورد سخت­تر از سگ­ها هستند و در نپوشیدن لباس بیشتر مقاومت می­کنند، گاهی پیش آمده است که صاحب­شان از کوره در رفته و ناامید شده و اصلا لباس را نخریده است.»

در یکی از مناطق نبستاً خلوت و دنج شمال تهران، به یک خانه‌ی ویلایی رفتیم که ورود به آن مشروط به هماهنگی قبلی و گرفتن وقت بود؛ این خانه که حدود هزار متر مساحت دارد، حیاط دل‌باز و پر دار و درختی در وسط آن است، یک طرف حیاط ساختمانی دو طبقه قرار گرفته و طرف دیگر یک سوییتِ کوچک که دفتر موسسه است و راه در ورود به موسسه نیز از همین جا است. در این دفترِ ورودی خانمِ جوان و خوش برخوردی پشت میز نشسته است و با خوش رویی از حیوانات استقبال می‌کند، پس از ثبت اطلاعات و دریافتِ پیش پرداخت، حیوان را تحویل گرفته و به داخل حیاط می‌برد، در حیاط نیز مربیان به شکل پراکنده حضور دارند و حیوان را تحویل می‌گیرند. پس از آن بر اساس نوع حیوان فعالیت‌های خاصی را برای آن درنظر می‌گیرند. حدود پنج اتاق در فضای داخلی  ساختمانی که در انتهای حیاط است وجود دارد که یکی از آن‌ها دفتر مربیان است. چهار تای دیگر محل استراحتِ حیوانات و اتاق بازی  هستند.

هم چنین داخل حیاط مجموعه چند وسیله‌ی بازی مثل تاب و سرسره نیز وجود دارد که تعدادی سگ درحال جنب و جوش روی آن‌ها هستند. از خانمِ پشت میز درباره‌ی قیمت‌ها سوال می‌کنیم و پاسخ می‌دهد: «قیمت هر ساعت نگهداری از این حیوانات بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است که بسته به نوع حیوان و شکلِ نگهداری‌ای که صاحبش انتخاب می‌کند تعیین می‌شود، مراجعه کنندگان باید نصف مبلغ را به شکل پیش‌پرداخت بدهند و علاوه بر این یک کارت شناسایی هم امانت بگذارند» و سپس توضیح می‌دهد که: «کارت شناسایی را برای این دریافت می‌کنیم که چندین بار پیش آمده که صاحب حیوان دیگر دنبال حیوان‌اش نیامده و اینطور برداشت کرده‌ایم که دیگر توان نگهداری از او را نداشته اما دلش نیامده که به امان خدا رهایش کند! برای همین به ما سپرده است. اما ما امکان نگهداریِ تمام وقت از حیوانات را نداریم و برایمان صرفه‌ی اقتصادی ندارد.»  مورد دیگری که البته به ما به دلیل نداشتن وقت قبلی اجازه‌ی ورود ندادند مجموعه ورزشی مخصوص سگ‌های خانگی بود، این مجموعه شامل: استخر، سالن تردمیل، سالن

باشگاه خوشحال‌سازی سگ‌های خانگی به صرف ماساژ!

ماساژ مخصوص سگ‌های خانگی است و با توجه به نوع فعالیتِ انتخابی قیمت استفاده ساعتی از آن‌ها متغییر می‌باشد. پزشک مخصوص حیوانات نیز در یکی از اتاق‌های این مجموعه برای ویزیت حیوانات حضور دائمی دارد. سلامت فیزیکی حیوانات را بررسی می‌کند و درصورت نیاز برایش دارو یا پودرهای تقویتی تجویز می‌کند. با یکی از مراجعین به شکل تصادفی صحبت کردیم، خانمی میانسال که سگ‌اش را هفته‌ای یک بار به این مرکز میاورد تا هم از سلامت جسمی‌اش مطمئن شود و هم برای سگ‌اش تفریح و تنوع باشد. او می‌گوید که «سگ‌ها به توی خانه ماندن حساس‌تر از باقیِ حیوانات خانگی هستند و وقتی زمان زیادی را در خانه سپری می‌کنند دچارِ نوعی اختلال رفتاری مثل کوبیدن خود به در و دیوار می‌شوند.» او پس از اینکه سگ را به نگهبانِ مجموعه تحویل می‌دهد از آن‌ها به خاطر خدمات‌شان تشکر می‌کند و می‌گوید از اینکه پس از کرونا دوباره این مجموعه فعالیت‌اش را شروع کرده بسیار خوشحال است و خیال‌اش راحت است که اینجا به حیوان خانگی‌اش خوش می‌گذرد. قیمتِ این مجموعه در مقایسه با سایر مراکز خدماتی حیوانات خانگی بسیار بالاتر است و به ظاهر کسانی که به آن مراجعه می‌کنند از سطح بالای مالی برخوردار هستند. داخل مجموعه آتلیه‌ی عکاسی حیوانات و یک پِت شاپ نیز وجود دارد که به گفته‌ی خانمِ مراجعه کننده از همه‌ی پت‌شاپ‌های سطح شهر اجناس‌اش کامل‌تر است.

روانشناس حیوان اگرچه از سه مورد قبلی نادرتر است و احتمالا به گوش خیلی‌ها آشنا نیست اما پدیده‌ای‌ است که اکنون وجود دارد، خیلی‌ها به آن رجوع می‌کنند و به دیگرانی که حیوان خانگی دارند توصیه می‌کنند. خانمی که در دفتر یکی از این روانشناس‌ها حضور داشت تعریف می‌کرد که «سگ‌ام مدت‌ها بود دیگر فعالیت چندانی در طول روز نداشت، بیشتر مواقع در سکوت یک جا نشسته بود، یکی از دوستانم اینجا را به من معرفی کرد و وقتی رجوع کردم سگ‌ام چند ساعت مشاوره همراه با بازی دریافت کرد، تشخیصِ متخصصِ اینجا افسردگیِ فصلی بود که به گفته‌ او حیوانات گاهی دچار آن می‌شوند. یک سری توصیه‌هایی به من کرد که تلاش کردم همه را رعایت کنم و درحال حاضر یک ماه است هر هفته یک ساعت به اینجا مراجعه می‌کنم و متخصصین در اینجا به قیمتِ ساعتی سیصد هزار تومان با حیوان‌ام بازی‌های تخصصی انجام می‌دهند تا از افسردگی رها شود.»

این کسب و کارهای جدید که در رابطه با حیوانات خانگی شکل گرفته‌اند و در شهرهای مختلف درحال افزایش‌اند علاوه بر اینکه بخشی از نیازهای صاحبان حیوانات را برطرف می‌کنند گاهی برای دستیابی به سودِ بیشتر نیازهای جدیدی را نیز در آن‌ها ایجاد می‌کنند؛ امروزه در مراوداتِ صاحبان حیوانات با صاحبانِ این کسب و کارها و در ادبیات آن‌ها درباره‌ حیوانات شاهد نوعی انسان‌انگاری حیوانات هستیم. برای مثال با الفاظی مثل "پسرم یا دخترم" آن‌ها را خطاب می‌کنند و برایشان نیازهایی از جنسِ نیازهای انسان را در نظر می‌گیرند. در کنار همه‌ی این‌ها ما شاهدِ نوعی دگرگونی در نگاهی هستیم که در گذشته نسبت به نگهداری از حیوانات وجود داشت؛ به این شکل که با توجه به هزینه و زمانی که برای حیوانات خانگی گذاشته می‌شود به نظر می‌رسد که بر خلاف گذشته، اکنون در این پدیده، انسان‌ها در خدمت رفع نیازهای حیوانات‌ و درعوض رفع نیازهای روحیِ خود از طریقِ آن‌ها هستند؛ با این تفاوت که شاید آن بازخورد مناسب را از حیوانی که به او به چشم یک انسان نگاه می‌کنند نگیرند و همین در ادامه ممکنه است آن‌ها را از همین سبک‌زندگی دلسردتر کند و در تامین نیازهای روحی و عاطفی‌شان دچار چالش‌های بیشتری شوند. بی‌آنکه حواسشان باشد این دکان‌ها و کسب و کارهای تازه فقط یک بازار تازه است نه جایی که به آن‌ها برای زندگی بهتر حتی با حیوان خانگی‌شان کمک کند./ ایسنا