استخدام غیرمتعارف معلم در آموزش و پرورش
در سال گذشته، بدترین شرایط در زمینه تامین نیروی آموزشی در تهران و ایلام وجود داشته است.
مدت‌هاست کمبود معلم در سیستم آموزش‌وپرورش مطرح می‌شود. براساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس شاخص نسبت تعداد دانش‌آموز به معلم که بنا به استانداردهای تعریف‌شده برای نمونه در مقطع ابتدایی ۱۹.۲درصد تعریف شده، سال گذشته در برخی از مناطق شهرستان‌های کلانشهرها ازجمله تهران تا ۵۷.۴۳درصد هم رسید.
براساس این گزارش، در سال گذشته، بدترین شرایط در زمینه تامین نیروی آموزشی در تهران و ایلام وجود داشته است. ازجمله عوامل زمینه‌ساز بحران کمبود معلم در برخی از کلانشهرها مهاجرت از شهرهای دیگر است؛ این پدیده در کنار بحران نیروی آموزشی، بحران کمبود فضا در مدارس را به همراه دارد.
اردیبهشت امسال وزیر آموزش‌وپرورش دلیل اصلی کمبود نیرو را نبود توازن استخدام معلمان با روند سیر جمعیت دانش‌آموزان و بازنشستگان این وزارتخانه عنوان کرده و گفته بود: «در سال‌جاری به‌ازای ۷۱هزار معلمی که بازنشسته شده‌اند تنها ۳۴هزار و ۸۱۳معلم جدید از طریق آزمون استخدامی به‌کارگیری شده‌اند.»
مساله کمبود معلم موجب شده که آموزش‌وپرورش در بازه‌ای از زمان با استفاده از مسیرهای غیرمتعارف، به جذب نیروهایی به‌جز دانشجو معلمان دانشگاه‌های فرهنگیان و تربیت دبیر شهیدرجایی و ورودی‌های آزمون‌های استخدامی اقدام کند که به‌دلیل رعایت نشدن صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمی، موجب چالش‌هایی در کیفیت نظام آموزشی و همچنین عدالت آموزشی هم شده است.
علاوه‌براین، راهکارهای آموزش‌وپرورش برای افزایش نیروهای ورودی درنهایت به‌دلیل محدودیت‌های استخدامی و همچنین مشکلات و چالش‌های زیرساختی مراکز تربیت معلم نتوانسته به نقطه مطلوب خود برسد و در برخی از موارد نیز به‌دلیل درنظرنگرفتن آمایش سرزمینی و برخی از قانونگذاری‌ها همچون «تعیین‌تکلیف استخدامی معلمان حق‌التدریسی و آموزش‌یاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش‌وپرورش» و تصویب الحاقیه‌های سالانه بر آن، موجب نبود توازن در نیروی انسانی آموزش‌وپرورش و کمبود یا مازاد نیرو در برخی مناطق شده است.
«نرگس نوری»، کارشناس آموزش و فعال اجتماعی درباره راهکارهای جبران کمبود معلم در مدارس می‌گوید: «کمبود معلم آسیب جدی به ساختار آموزشی کشور وارد می‌کند. باید این موضوع برطرف شود تا نسلی متخصص و آگاه پرورش دهیم. ایجاد انگیزه برای انتخاب شغل معلمی نخستین راهکار است. این موضوع از دریافت حقوق مناسب تا ایجاد جایگاه اجتماعی مناسب اجتماعی می‌توان تعریف شود.» او می‌افزاید: «باید برنامه‌ریزی صورت گیرد تا همچون رشته‌های پزشکی، مهندسی و... برای شغل معلمی هم رقابت و اشتیاق انتخاب ایجاد شود تا هم معدل‌های بالای به‌سمت این کار بیایند و از طرف دیگر، متقاضی مناسب ایجاد شود.»
دانشگاه فرهنگیان تقویت شود
به گفته معاون حقوقی و پارلمانی وزارت آموزش‌وپرورش، تا سال۱۴۰۳ همچنان با مشکل کمبود معلم در کلاس‌های درس مواجهیم و راه رفع مشکل این است که دانشگاه فرهنگیان تقویت شود تا بتواند نیروی موردنظر را تربیت کند و در اختیار آموزش‌وپرورش قرار دهد.قاسم احمدی‌لاشکی تصریح کرد: البته در کنار دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی هم به تامین نیروی انسانی آموزش‌وپرورش کمک می‌کند تا نیروی موردنیاز در هنرستان‌ها تامین شود.
در شرایط کنونی دو رویه را برای کمبود معلم دنبال می‌کنیم؛ اول تامین نیرو از طریق دوره چهارساله دانشگاه فرهنگیان و دوم تربیت معلم از طریق دوره‌های یک‌ساله ماده۲۸ اساسنامه این دانشگاه. سال گذشته ٢۵هزار نفر از طریق کنکور سراسری و ۲۷هزار نفر هم از طریق دوره‌های یک‌ساله آزمون استخدامی جذب این دانشگاه شدند.
احمدی‌لاشکی تصریح کرد: همچنین امسال ۳۴هزار و ۸۰۰نفر از طریق ماده۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان به خدمت گرفته می‌شوند؛ البته این تعداد نیرو به محض ورود به دانشگاه امکان فعالیت به‌عنوان معلم را ندارند و باید دوره‌های آموزشی چهار یا یک‌ساله را سپری کرده و بعد از اخذ مجوزهای حرفه‌ای لازم وارد حرفه معلمی شوند.
مسیرهای جذب معلم
احمدی‌لاشکی با اشاره به اینکه با وجود این تعداد جذب نیروی جدید، همچنان کمبود معلم وجود دارد، گفت که برای جبران این کمبود از راه‌های مختلفی استفاده خواهیم کرد.وی افزود: قانونگذار تکلیف کرده است که اجازه نداریم نیروی حق‌التدریس جدید جذب کنیم؛ بنابراین برای جبران نیرو، از نیروهای حق‌التدریس گذشته استفاده می‌کنیم.
همچنین موضوع معلمان تمام‌وقت را در دستورکار داریم و علاوه‌بر آن، اضافه‌کار برای معلمان رسمی. همچنین، با استناد و اعمال ماده۴۱ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مبنی‌بر اینکه در نقاط مختلف کشور بتوانیم نیروی خرید خدمات آموزشی را داشته باشیم، مهم‌ترین سازوکارهای تامین نیرو محسوب می‌شود.
معاون حقوقی و پارلمانی وزارت آموزش‌وپرورش بیان کرد: ۶هزار نیروی سرباز معلم هم جذب خواهیم کرد. ضمن آنکه نیروهای آموزشیار و نیز نیروهای پیش‌دبستانی را داریم. به‌کارگیری افراد در شرف بازنشستگی از دیگر سازوکارهای درنظرگرفته‌شده برای جبران کمبود معلم است.
وی تاکید کرد: تا زمانی که محدودیت نیروی انسانی وجود دارد، الزام داریم که این روش‌ها را انتخاب کنیم. امیدوارم از سال۱۴۰۳ به بعد که نرخ رشد دانش‌آموز به تعادل خواهد رسید، به کیفی‌سازی بپردازیم و معلمان بتوانند فرصت بهتری داشته باشند. از دولت جدید هم درخواست داریم که به موضوع تامین نیروی انسانی نگاه جدی و دقیقی داشته باشد.
چاره‌اندیشی برای سال تحصیلی جدید
یوسف نوری، وزیر آموزش‌وپرورش در آخرین اظهارنظرهای خود گفته است: «بخشی از کمبودها از طریق سازمان امور استخدامی مرتفع و مجوزهایی که برای ترمیم تعداد مورد نیاز نیروی انسانی در برخی استان‌ها مانند سیستان‌وبلوچستان که همواره کمبود نیروی انسانی دارند، صادر شد.
نوری با بیان اینکه فعالیت بازگشایی مهر از ابتدای سال تقویمی و در قالب پروژه مهر در 6کارگروه آغاز شد، گفت: مهم‌ترین کارگروه، کارگروه نیروی انسانی بود که امسال توانستیم با همکاری مجموعه‌های دولت و مجلس، جبران کمبود نیروی انسانی را انجام دهیم.
وی با اشاره به اینکه بازنشستگی تعدادی از معلمان در سال‌جاری افزود: سال گذشته 72هزار بازنشسته و سال99 حدود 45هزار نفر بازنشسته داشتیم و امسال هم تعداد زیادی بازنشسته داریم. از طریق آزمون استخدامی یعنی ماده28، تعداد 35هزار نفر جذب شدند. همچنین خروجی دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی را داریم، ضمن اینکه دانشجومعلمان سال چهارم دانشگاه فرهنگیان هم به کمک آموزش‌وپرورش آمدند.
نوری با بیان اینکه با کمبود معلم مواجهیم اما از روش‌های مختلف چون اضافه تدریس معلم و خرید خدمات برای جبران آن اقدام کردیم، اضافه کرد: بخش دیگری از کمبودها از طریق سازمان امور استخدامی مرتفع و مجوزهایی که برای ترمیم تعداد مورد نیاز نیروی انسانی در برخی استان‌ها مانند سیستان و بلوچستان که همواره کمبود نیروی انسانی دارند، صادر شد.»
آنچه مساله است تقویت و ترمیم سیستم آموزش‌وپرورش از مهم‌ترین موضوعات کشور محسوب می‌شود. امیدواریم عزمی ملی برای رفع این موضوع ازسوی مسوولان انجام گیرد تا اینگونه آینده‌سازان کشور در مسیر درست حرکت کنند.
ارسال نظر