نکات جالبی که باید درباره قلب بدانید

 قلب انسان عضوی است دقیق و منظم که در خدمت کل بدن است. این عضو عضلانی به اندازه مشت بسته انسان است و در قسمت سینه، کمی مایل به سمت چپ قرار دارد.

قلب حدود ۱۰۰ هزار بار در روز می‌تپد و تقریباً ۸ پیمانه خون را هر روز به صورت ۲۴ ساعته به سراسر بدن پمپاژ می‌کند. این کار خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی را به بافت‌ها و اندام‌ها رسانده و مواد زائد را نیز با خود حمل می‌کند.

قلب خون فاقد اکسیژن را به ریه‌ها می‌فرستد، در آنجا خون از اکسیژن غنی می‌شود و دی اکسید کربن و ماده زائد متابولیسم تخلیه می‌شود. قلب، خون و رگ‌های خونی که شامل شریان‌ها، وریدها و مویرگ‌ها هستند، همگی با هم سیستم گردش خون را تشکیل می‌دهند.

از هر سه مورد مرگ و میر یک مورد به علت بیماری قلبی عروقی است. بیماری قلبی عروقی همچنان مهمترین مرگ و ناتوانی در دنیاست؛ به طوری که سازمان جهانی بهداشت (WHO) اعلام کرده است که سالیانه تقریباً ۱۷.۹ میلیون نفر در سراسر دنیا به دلیل ابتلاء به بیماری‌های قلبی عروقی جان خود را از دست می‌دهند.

 اتحادیه جهانی قلب از سال ۲۰۰۵ هر ساله، روز آخر ماه سپتامبر را به عنوان روز جهانی قلب برای افزایش آگاهی جهانیان در خصوص بیماری‌های قلبی عروقی معین کرده است؛ در نتیجه امروز ۷ مهرماه روز جهانی قلب است.

این روز یک نقش مهمی در حساس سازی و اطلاع رسانی در خصوص سلامت قلب و عروق دارد و فرصت جهانی مهمی است که می‌توان برای افزایش آگاهی و تشویق افراد، اعضای خانواده، جوامع، سیاستگذاران و تصمیم گیران در طول سال از آن استفاده کرد.

هدف این گزارش این است که افراد بدانند چگونه می‌توانند با انتخاب شیوه زندگی سالم و چند تغییر ساده، سلامت قلب خود را حفظ کنند. قلب مرکز سلامتی هر فرد است. فقط چند اقدام ساده مانند تغذیه سالم تر، فعالیت بدنی بیشتر، ترک دخانیات و ... می‌تواند سلامت قلب و رفاه کلی را بهبود بخشد.

سیگار کشیدن، مصرف غذاهای ناسالم و نداشتن فعالیت بدنی خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی-عروقی مانند سکته قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد. فشار خون بالا، قند خون بالا، چاقی و اضافه وزن نیز تأثیر منفی قابل توجهی بر سلامت قلب دارد؛ بنابراین توصیه شده است که افراد از سبک زندگی سالم پیروی کنند، به میزان کافی ورزش کنند و وزن خود را در محدوده طبیعی حفظ کنند تا عملکرد قلب بهبود پیدا کند.

قلب مرکز سلامتی هر فرد است

هدف این است که افراد بدانند چگونه می‌توانند با انتخاب شیوه زندگی سالم و چند تغییر ساده سلامت قلب خود را حفظ کنند. قلب مرکز سلامتی هر فرد است. فقط چند اقدام ساده مانند تغذیه سالم‌تر، فعالیت بدنی بیشتر، ترک دخانیات و... می‌تواند سلامت قلب و رفاه کلی را بهبود بخشد.

نکاتی برای محافظت از قلب

برای داشتن قلب و بدنی سالم و پیشگیری از بروز عوارض و مشکلات قلبی و عروقی، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

۱- سیگار نکشید

یکی از مھمترین عوامل بروز حملات قلبی، سیگار است. احتمال بروز حمله قلبی در یک فرد سیگاری تا ٧٠ درصد بیشتر از یک فرد غیر سیگاری است. اگر سیگار می‌کشید و در کنار آن هم به سلامتی قلب و بدن خود اهمیت می‌دهید، بدانید که این دو در تضادی عظیم هستند؛ پس سعی کنید از همین امروز سیگار را کنار بگذارید.

 ۲- مصرف کربوهیدارت‌ها را کم کنید

 مصرف بیش از اندازه موادی که کربوهیدارت دارند، احتمال بروز بیماری قلبی را تشدید می‌کنند. مواد غذایی مانند نان‌های چرب و سیب زمینی سرخ کرده در این دسته قرار می‌گیرند.

 ۳- چک آپ منظم داشته باشید

اگر در خانواده‌تان، فرد یا افرادی با سابقه بیماری و یا حمله قلبی هستند، آگاه باشید که شانس بروز این بیماری در شما بیشتر از سایرین است. به هر ترتیب می‌توانید با چک آپ منظم، بررسی سطح کلسترول خون و اندازه گیری فشارخون در بازه‌های زمانی منظم، قبل از بروز حادثه از خود محافظت کنید. البته این چک آپ‌ها برای همه افراد توصیه می‌شوند.

 ۴- فعالیت‌های ورزشی منظم را از یاد نبرید

روزانه ٢٠ تا ٣٠ دقیقه از وقت خود را به ورزش‌های سبک اختصاص دهید. این مقدار ورزش می‌تواند سرعت تپش قلب شما را بین شصت تا هفتاد درصد افزایش دهد. پیاده روی به عنوان یکی از بھترین و ساده‌ترین ورزش‌ها بھترین توصیه است؛ حتی اگر در توان خودمی‌بینید، بد نیست در این ٢٠ دقیقه، کمی هم دویدن را امتحان کنید.

 ۵- استرس به خود راه ندهید

برخی متخصصین، استرس و ناراحتی اعصاب را مھمترین دلیل بیماری‌ها و عوارض قلبی به حساب می‌آورند. استرس حاد، در حد عواملی همچون سیگار کشیدن، فشار خون بالا، افزایش کلسترول خون و عدم فعالیت بدنی، می‌تواند ریسک حمله قلبی را افزایش دهد.

هنگامی که قلب متوقف می‌شود

قلب برای حیات ضروری است. در صورت توقف ضربان، خون به مغز و سایر اندام‌ها نمی‌رسد و فرد می‌تواند در عرض چند دقیقه بمیرد. به این حالت ایست قلبی گفته می‌شود.

علائم ایست قلبی

اگر فردی دچار ایست قلبی شود، دیگر قادر به حرف زدن یا تنفس نیست و ضربان قلب نخواهد داشت. هر کسی که در اطراف خود شخصی با این وضعیت را مشاهده می‌کند باید بلافاصله با شماره ۱۱۵ تماس گرفته و احیای قلبی ریوی (CPR) را شروع کرده و با دستان قفل شده بر مرکز قفسه سینه فرد فشار وارد کنید؛ زیرا CPR پس از توقف قلب می‌تواند شانس زنده ماندن فرد را دو یا سه برابر بیشتر کند.

نبض سالم معمولاً ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه می‌زند

فرد می‌تواند نبض خود را در نقاطی که عروق از سطح پوست عبور می‌کنند، مانند مچ دست یا گردن، احساس کند. نبض همان ضربان قلب است. هنگامی که نبض خود را احساس می‌کنید، در حقیقت هجوم خون درون رگها در حین پمپاژ خون توسط قلب را احساس می‌کنید.

نبض سالم معمولاً ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه می‌زند و این عدد می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. ممکن است یک فرد بسیار فعال نبض پایینی ۴۰ داشته باشد. افرادی که بدن آنها درشت تر است، نبض سریع تری دارند، اما معمولاً این عدد بیش از ۱۰۰ دور در دقیقه نیست.

مریم مشکانی، استاد قلب دانشگاه علوم پزشکی بقیة الله در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس در پاسخ به این پرسش که مهمترین بیماری‌های قلبی چیست؟»،بیان داشت:بیماری‌های قلبی انسداد پیشرفته آنتی اسکلروز عروق است که این پروسه می‌تواند در عروق اصلی قلب باشد، می‌تواند تمام رگهای قلب و بدن را در برگیرد و کلا بیماری‌های انسداد عروق کرونر یا بیماری‌های قلبی و عروقی شامل طیفی از درد قفسه سینه شروع می‌شود تا نهایت ممکن است به سکته قلبی و مرگ منجر شود.

وی ادامه داد: شایع ترین عوامل مرگ و میر در اکثر جوامع به خصوص جامعه ما بیماری‌های قلب و عروقی هستند و با فاصله از آن، عوامل دیگر مرگ و میر قرار دارند.

این متخصص قلب درباره اینکه «آیا سابقه ژنتیکی در بروز بیماری قلبی موثر است؟‌»،گفت: ریز فاکتورهای مختلفی دارند و فاکتورهای خطر قلبی متعدد هستند؛ از دیابت، مصرف سیگار، فشار خون، کم تحرکی تا استرسها و یکی از عوامل نیز عامل ژنتیک است.

مشکانی افزود: ممکن است در فردی پدر یا مادر و خواهر و برادر دچار انسداد عروق کرونر شوند که این می‌تواند به صورت  ژنتیکی شود و باعث شود افراد دیگری در فامیل درجه اول در معرض این خطر قرار گیرند.

وی متذکر شد: در این افراد دقت در یکسری نکات مهمتر است و باید فاکتورهای خطر را بهتر کنترل کنیم. در این افراد سابقه فامیلی و کلسترول بالا خیلی مهم است و عدم کنترل اینها باعث می‌شود در این خانواده بیماری قلبی و عروقی بیشتر باشد و باید حتما کنترل شود.

نتیجه‌ اینکه؛ باید بدانیم برای اینکه عمر بیشتری کرده و سلامتی طولانی تری را تجربه کنیم و به بیماری‌های قلبی و عروقی دچار نشویم رعایت تغذیه صحیح و پرهیز از مصرف دخانیات و بی تحرکی راه بسیار مهم پیشگیرانه است./ فارس