قائم مقام بنیاد ملی نخبگان: در برخی از رشته ها مانند علوم پایه و مهندسی، مهاجرت به بیش از ۷۰ درصد می رسد!

ایسنا نوشت: دکتر ناصر باقری مقدم در نشست تخصصی وضعیت‌شناسی تحصیلکردگان ایرانی در چرخه مهاجرت که به صورت آنلاین در محل مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم برگزار شد، با بیان اینکه در زمینه تعریف نخبگان برخی از کج‌تابی‌ها وجود دارد، افزود: بر اساس سند راهبردی امور نخبگان، نخبه شامل استعدادهای درخشان (هوش و خلاقیت)، تاثیرگذار و خبرگی و تخصص می‌شود.

وی با اشاره به پدیده مهاجرت نخبگان در کشور، اظهار کرد: در خصوص آمارهای مربوط به مهاجرت این سؤال‌ها مطرح می‌شود که مهاجرت از میان چه قشری در حال رخ دادن است و یا اینکه آیا مهاجرت در میان نقاشان نیز در حال رخ دادن است؟

باقری مقدم ادامه داد: در این راستا در سال‌های اخیر در بنیاد ملی نخبگان موظف به بازنگری سند راهبری امور نخبگان شدیم که برای این منظور نیازمند نظریه‌پردازی هستیم تا با ایجاد شفافیت در این زمینه، سیاستگذاری خوبی داشته باشیم.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان خاطر نشان کرد: در این سند، با موضوع "خروج از چرخه خدمت مواجهیم". با توسعه اینترنت جابه‌جایی فیزیکی نخبگان رخ نمی‌دهد، بلکه آنها در کشور خود برای شرکت‌های واقع در سایر کشورها، همکاری دارند.

وی این نوع از خارج‌شدن نخبگان از چرخه خدمت را با عنوان "مهاجرت خاموش" یاد کرد و افزود: در این نوع مهاجرت دیگر لزومی ندارد نخبگان از کشور خارج شوند، بلکه آنها در کشور خود با شرکت‌های خارجی همکاری دارند.

باقری‌مقدم ادامه داد: برخی از مسؤولان اصرار به کنترل مهاجرت‌ها دارند، در حالی که باید به این امر توجه داشته باشیم که خیلی از مهاجرت‌ها ارمغان بیشتری را از طریق انتقال فناوری به همراه دارند و این سیاستی است که بسیاری از کشورها به دنبال آن هستند، یعنی به جای تولید همه فناوری‌ها در مرزهای خود، به دنبال انتقال آن به کشور خود هستند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه باید از جا به جایی فناوری توسط انسان‌ها در مرزهای جغرافیایی استقبال کنیم، یادآور شد: اینکه بخش عمده‌ای از فناوری‌ها بعد از جنگ جهانی دوم در امریکا متمرکز شد، به دلیل انتقال فناوری از کشورهای شکست خورده به امریکا بوده است.

به گفته وی، همین روند در کشور ژاپن و کره رخ داد و کشور چین نیز در حال حاضر در پیش گرفته است.

وی اظهار کرد: سیاستگذاری کشور در این زمینه، نگهداشت اندیشمندان در کشور با هدف مقدس بهره‌مندی از توانمندی‌های آنها است و این در حالی محقق می‌شود که ارتباطات بین‌المللی نیز باشد.

باقری مقدم با بیان اینکه امروز با گسترش فضاهای مجازی، جا به‌جایی انسان‌ها از دستور کار کشورها خارج شده است، گفت: افرادی که از چرخه خدمت خارج می‌شوند یا به دلیل مسائل فرهنگی و درونی است و یا بنا به دلایل زیرساختی است که ما در بنیاد ملی نخبگان سعی در ایجاد این زیر ساخت‌ها هستیم.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به مطالعات انجام شده در زمینه مهاجرت نخبگان، افزود: بر اساس این مطالعه، در کنار خانواده بودن یکی از دلایل بازگشت نخبگان به کشور است که این امر نیز امروزه مرتفع شده، چرا که شاهدیم بیشتر فعالان حوزه IT در کشور هند، با شرکت‌های خارجی همکاری دارند، در حالی که کشور خود را ترک نکرده‌اند.

وی همچنین به وضعیت مهاجرت نخبگان از کشور اشاره کرد و یادآور شد: بر اساس آمارها، از میان برگزیدگان المپیادی ۶۴.۳ درصد در کشور هستند و ۳۴.۳ درصد آنها مقیم خارج هستند. این عدد برای برترین‌های یک تا صدم آزمون سراسری ۲۶.۵ درصد است.

باقری مقدم خاطر نشان کرد: این آمار به صورت متوسط مهاجرت نخبگان است و در برخی از رشته‌ها مانند رشته‌های علوم پایه و مهندسی به بیش از ۷۰ درصد می‌رسد.

به گفته وی، میزان مهاجرت در رشته‌های هنر و علوم انسانی کمتر است.